عید غدیر خم در فرهنگ و باور‌های عامیانه مردم کوچصفهان رشت

به گزارش خبرگزاری برنا از گیلان؛ یکی از رسوم زیبای مسلمانان ایران برپایی جشن‌های مختلف در اعیاد مذهبی است. در روز عید غدیر نیز، مردان و زنان مسلمان و به خصوص سادات، در مساجد، تکایا و یا منازل خود اقدام به پهن‌کردن سفره‌های مذهبی و مجالس دعا کرده و به تزیین سفره عید غدیر، تهیه گیفت عید غدیر و تزیین پول عید غدیر مشغول می‌شوند. در طول روز عید غدیر، مردم به دیدار سادات رفته و از آنها عیدی عید غدیر دریافت می‌نمایند.
در گیلان نیز احترام به سادات و رسوم مربوط به عید سیدان از قدیم مورد توجه مردم بوده است.
حمید نظرخواه علیسرایی _ نویسنده، پژوهشگر فرهنگ عامه، کوچصفهان شناس و دانشجوی کارشناسی ارشد ایران شناسی فرهنگ مردم، آداب و رسوم و میراث فرهنگی نیز در گفتگویی در خصوص عید سعید غدیر خم در فرهنگ و باور‌های عامیانه مردم کوچصفهان اظهار کرد: اهالی برخی از دهکده‌های کوچصفهان همچون؛ علیسرا، شکارسرا، جعفر آباد، بلسبنه، پیرموسی، سده، حشکوا و ... در روز عید غدیرخم یا به اصطلاح عامه ساکنین کوچصفهان «عید سیّدان»، بر این باورند که می‌بایست برای احترام به خاندان سادات به منزل آن‌ها بروند و این روز را که به نام آن‌ها نامگذاری شده است تبریک گفته و هدیه‌ای «سکه یک تومانی یا هر سکه‌ای دیگر» که به آن «ته کیسه» می‌گویند از «آقا» مرد سید، «آ دوختر» یا «خانم سادات» زن سیده به عنوان عیدی دریافت کنند.

وی با بیان اینکه مردم بر این باورند که آن سکه دریافتی را به هیچ عنوان نباید خرج کنند، چون آن «ته کیسه» باعث خیّر و برکت زندگی شان می‌شود افزود: سکه را داخل پارچه‌ای «سبز رنگ» یا «پارچه گلدار» قرار داده و گره می‌زنند و داخل صندوق چوبی می‌گذاشتند.

نظرخواه بیان کرد: برخی هم بعد از دیدار از خانواده‌های سادات خوراکی را به عنوان «تبرکی» برای سایر اعضای خانواده با خود به منزل می‌بردند تا آن‌ها هم با خوردن آن «تبرکی» از گزند بیماری‌ها و حوادث ناگهانی در امان بمانند.

وی با اشاره به اینکه، یکی دیگر از رسم‌های «عید سیّدان» دیدار فرزندان معنوی سادات می‌باشد ادامه داد: وقتی کسی در زمان کودکی دچار بیماری می‌شد و طبیب‌ها عاجز از درمان آن می‌ماندند، پدر و مادر کودک، فرزندش را به نزد «آقا» یا «آ دوختر» می‌بردند و برای زنده ماندن و سلامتی اش، فرزند خود را به مبلغی حدوداً «یک تومان» یا بیشتر به آن سید می‌فروختند و پول دریافتی از «آقا» را به داخل پارچه‌ای گره می‌زدند و مدتی به همراه دعایی که آن سید می‌نوشته به بازوی فرزندشان می‌بستند تا همیشه سلامت بماند.

نظرخواه تصریح کرد: یکی از وظایف آن کودک این بود که هر ساله برای ادای احترام به «آقا» یا «آ دوختر» در روز «عید سیّدان» با گرفتن هدیه‌ای به دیدار آن‌ها برود و عیدی خودش را که همان «ته کیسه» می‌باشد، دریافت کند.

وی اضافه کرد: زمانی که این کودک به سن بلوغ رسید و وقت ازدواجش باشد «پسر یا دختر» حتماً می‌بایست به نزد آن خانواده سیدی که به آن‌ها فروخته شده است برود و کسب اجازه کند، در واقع خانواده سادات حکم پدر یا مادر معنوی آن شخص را دارند و در قبال زندگی اش احساس مسئولیت می‌کنند و گاه خودشان برای خواستگاری فرزند معنوی شان پیش قدم می‌شوند.

نظر خواه با بیان اینکه اگر «آقا» یا «آ دوختر» فوت کرده باشند آن فرزند معنوی وظیفه دارد هر ساله در روز عید غدیرخم «عید سیّدان» با گرفتن گل و گلاب بر سر مزارش برود و فاتحه‌ای برای شادی روحش بخواند گفت: همچنین بر این باورند زمانی که ساداتی که کودک به آن‌ها فروخته شده است فوت کرده باشد، آن جوان برای کسب اجازه ازدواجش می‌بایست به پسر یا دختر آن سید که بردار و خواهر معنوی وی می‌باشد مراجعه کند تا از آن‌ها برای ازدواجش کسب اجازه کند.

وی گفت: احترام به سادات در همه نقاط گیلان از دیرباز وجود داشته است.
لازم بذکر است کوچصفهان یکی از شهر‌های استان گیلان این شهر با جمعیت ۹۴۵۰ نفر (بر طبق سرشماری ۱۳۹۰) در بخش کوچصفهان شهرستان رشت قرار دارد.
این شهر بین رشت و آستانه اشرفیه واقع شده است.