آئین‌ها و باورداشت‌های مردم کوچصفهان در ایام سوگواری اباعبدالله الحسین (ع)

به گزارش خبرگزاری برنا از گیلان؛ حمید نظرخواه علیسرایی نویسنده، کوچصفهان شناس، محقق و پژوهشگر فرهنگ عامه گیلان و دبیر انجمن علمی ایران شناسی دانشگاه گیلان در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به گوشه‌هایی از آئین‌ها و باورداشت‌های مردم روستا‌های کوچصفهان در ایام محرم و صفر اظهار کرد: سنت «علم گیتن» در دهکده پیرموسی کوچصفهان در دهه اول محرم در «بقعه آقا شیربنده» که از بقعه‌های قدیمی پیرموسی به حساب می‌آید و به صورت مقبره‌ای چوبی که سقفش به صورت گالی پوشی ساخته شده بود، برگزار می‌شد. در اطراف این بقعه درختان کیش وجود داشت و به دیواره‌های بقعه نیز قندیل و پارچه‌های سبز رنگ می‌بستند.

پذیرایی از عزاداران حسینی
وی با بیان اینکه، اهالی پیرموسی به مدت ۱۰ شب در این بقعه گرد هم می‌آمدند و به صورت سینه زنی به عزاداری می‌پرداختند گفت: در این شب‌ها رسم بود که اهالی با «مُجمعه» غذا را به بقعه می‌آوردند و از عزاداران پذیرایی می‌کردند. البته اهالی روستای علیسرا نیز در چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) و یارانش اقدام به پخت غذا کرده و به عنوان خیرات در بین خانه‌های اطراف منزل خودشان در داخل مجمعه گذاشته و توزیع می‌کنند.
نظرخواه افزود: در روز سوم امام دسته عزاداری به مسجد بزرگ شهر واقع در کوچصفهان حرکت می‌کردند.
وی ادامه داد: در مسجد پیرموسی از قدیم رسم بر این بوده که جوانان در مسجد وقتی مرثیه خوان شروع به خواندن می‌کرد چراغ‌ها را خاموش می‌کردند و جوانان پیراهن از تن در می‌آوردند و به صورت سینه زنی به عزاداری امام حسین (ع) می‌پرداختند.

قربانی گوسفند و خون مالی کردن خود جهت تبرک
نظرخواه، یکی دیگر از رسوم اهالی مسجد پیرموسی را قربانی گوسفند در ظهر روز عاشورای حسینی عنوان کرد و افزود: پس از قربانی گوسفند، گوشت آن را برای خورشت شام در مسجد استفاده کرده و یا در بین خانواده‌های مستحق تقسیم می‌کنند. همچنین وقتی گوسفند قربانی توسط قصاب سربریده می‌شود خون ریخته شده بر زمین را زنان، دختران و پسران برای سلامتی و گرفتن حاجت به لباس، صورت و بدن خودشان می‌زنند و گاهی هم در داخل بطری کوچک درب دار ریخته به عنوان تبرک با خود برای بیماری که در خانه باشد و توان راه رفتن را ندارد می‌برند.

شام غریبان و سرکشی امام از مسجد
وی در ادامه گفت: «شام غریبان» اهالی روستا‌های شکارسرا، محله احمدسرا، محله کته کول شکارسرا و اسماعیل آباد علیسرا بر این عقیده اند که مسجد را باید خالی بگذارند که در این شب امام حسین (ع) به همراه یاران خود برای سرکشی به مسجد می‌آیند و مسجد را «گلاب باشی» و عطرآگین کرده و با این کار از پیروان خود قدردانی می‌کند.

حاجت خواهی زنان در شب شام غریبان
نظرخواه اضافه کرد: زنان این منطقه بر این باورند که در شب شام غریبان اگر حاجتی داشته باشند می‌بایست از حضرت زینب (ع) بخواهند و در صورت برآورده شدن حاجت‌شان اقدام به پختن آش حضرت فاطمه زهرا (س) کنند. همچنین اعتقاد دارند پس از گرفتن حاجت می‌بایست با پای برهنه و بدون حرف زدن به درب هفت خانه‌ای که نام زنان یا دختران آن خانه «فاطمه» یا «زهرا» است مراجعه کنند و وسایلی که برای پختن آش نذری به کارشان می‌آید از قبیل برنج، حبوبات، پول و غیره... از صاحبخانه طلب کنند و هر کس به اندازه دسترس و در حد توان خودش کمک کند تا آن‌ها در آش نذری استفاده کنند.
وی همچنین گفت: اهالی شکارسرا و علیسرا در شب شام غریبان با پای برهنه و سینه زنان به حیاط خانه‌های مردم می‌رفتند و نوحه خوانده و صاحب خانه فانوس‌ها را در داخل اتاق می‌گذاشت که حیاط خانه کاملا تاریک باشد، چون بر این عقیده اند که حضرت زینب (ع) در صحرای کربلا در تاریکی شب به دنبال پیکر برادر و اقوامش بود، و در پایان صاحب خانه با چایی، خرما و شربت از عزداران به صورت «سرپایی» ایستاده پذیرایی می‌کند.
انتهای پیام/