کشف سازه‌های اسرارآمیز در اعماق مریخ!

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری برنا؛ تیمی از دانشمندان در کنگره علوم سیاره‌ای اروپا ۲۰۲۴، نقشه جدیدی از جاذبه مریخ ارائه دادند که وجود سازه‌های متراکم و بزرگ‌ مقیاسی را در زیر اقیانوس‌های قدیمی مریخ نشان می‌دهد. همچنین فرآیند‌های درون گوشته در حال تأثیرگذاری بر کوه آتشفشانی المپوس، بزرگ‌ترین آتشفشان در منظومه شمسی هستند.

این نقشه جدید و تحلیل‌های آن شامل داده‌هایی از چندین مأموریت فضایی، از جمله مأموریت InSIGHT ناسا (کاوش درون مریخ با استفاده از تحقیقات لرزه‌ای، ژئودزی و انتقال حرارت) است. همچنین داده‌ها از انحرافات کوچک در مدار ماهواره‌های مریخی به دست آمده‌اند.

مقاله‌ای با عنوان "میدان جاذبه جهانی مریخ، وجود درون فعال این سیاره را آشکار می‌کند" در یکی از نسخه‌های آینده مجله JGR: Planets منتشر خواهد شد. نویسنده اصلی این مقاله، بارت روت از دانشگاه فناوری دلفت است. برخی از نتایج این تحقیق با یکی از مفاهیم مهم در زمین‌شناسی متفاوت است.

زمین‌شناسان با مفهومی به نام «ایزوستازی خمشی» کار می‌کنند که توضیح می‌دهد لایه سخت بیرونی یک سیاره چگونه به بارگذاری و باربرداری‌های بزرگ‌مقیاس واکنش نشان می‌دهد. این لایه، لیتوسفر نام دارد و از پوسته و بالاترین بخش گوشته تشکیل شده است.

هنگامی که چیزی سنگین بر لیتوسفر بارگذاری می‌شود، این لایه به سمت پایین فرو می‌رود. در زمین، گرینلند نمونه خوبی از این پدیده است، جایی که لایه عظیم یخی فشار به سمت پایین وارد می‌کند. با ذوب شدن این یخ‌ها به دلیل گرمایش جهانی، گرینلند بالا می‌آید.

این خمیدگی رو به پایین اغلب باعث ایجاد برجستگی در مناطق اطراف می‌شود، اگرچه این اثر اندک است. هرچه بار سنگین‌تر باشد، خمیدگی بیشتر می‌شود، اگرچه این امر به قدرت و انعطاف‌پذیری لیتوسفر نیز بستگی دارد. ایزوستازی خمشی ایده مهمی برای درک بازگشت یخچالی، تشکیل کوه‌ها و ایجاد حوضه‌های رسوبی است.

نویسندگان مقاله جدید می‌گویند که دانشمندان باید درک خود از ایزوستازی خمشی در مریخ را بازنگری کنند. این امر به دلیل کوه آتشفشانی المپوس، بزرگ‌ترین آتشفشان در منظومه شمسی و کل منطقه آتشفشانی وسیعی به نام ارتفاعات تارسیس (Tharsis Rise) است. این منطقه آتشفشانی وسیع، سه آتشفشان دیگر را نیز در خود جای داده است: آرسیا مونز، پاوونیس مونز و آسکرائوس مونز.

طبق ایزوستازی خمشی، این منطقه عظیم باید سطح سیاره را به سمت پایین فشار دهد. اما عکس این موضوع صادق است؛ ارتفاعات تارسیس بسیار بالاتر از بقیه سطح مریخ قرار دارد. داده‌های کاوشگر InSIGHT ناسا نیز اطلاعات زیادی درباره جاذبه مریخ به دانشمندان داد و همه اینها پژوهشگران را مجبور به بازنگری درک خود از این پدیده در مریخ کرده است.

محققان معتقدند فرآیند‌های فعال در گوشته مریخ در حال بالا بردن ارتفاعات تارسیس هستند. آنها یک جرم بزرگ زیرزمینی به قطر حدود ۱۷۵۰ کیلومتر و در عمق ۱۱۰۰ کیلومتری شناسایی کردند که احتمالاً از گوشته مریخ بالا می‌آید و فشار رو به پایین ناشی از جرم‌های سطحی را جبران می‌کند.

این پژوهش همچنین سازه‌های متراکم و اسرارآمیزی را در زیر دشت‌های قطب شمال مریخ پیدا کرد. این سازه‌ها زیر لایه ضخیم و صافی از رسوبات دفن شده‌اند که احتمالاً روی یک بستر دریایی باستانی قرار دارد. این سازه‌های متراکم حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب چگال‌تر از محیط اطراف خود هستند. دانشمندان معتقدند که این سازه‌ها ممکن است منشأ آتشفشانی داشته یا بر اثر برخورد‌های باستانی ایجاد شده باشند.

تنها راه درک بهتر این سازه‌های اسرارآمیز و به طور کلی جاذبه مریخ، جمع‌آوری داده‌های بیشتر است. به همین دلیل، محققان از مأموریتی به نام MaQuls (مأموریت گرانش کوانتومی مریخی) حمایت می‌کنند که می‌تواند داده‌های مورد نیاز را فراهم کند.

انتهای پیام/