سرطان؛ بحرانی جهانی با ابعاد انسانی، اقتصادی و اجتماعی

به گزارش خبرگزاری برنا، بیتا مهدوی/ سرطان یکی از مهم‌ترین چالش‌های بهداشتی جهان است که  به علت افزایش سن جمعیت ،تغییرات سبک زندگی ، قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی و ژنتیکی با روندی روبه رشد مواجه است.

بر اساس بررسی های سازمان جهانی بهداشت سرطان دومین عامل اصلی مرگ‌ومیر در جهان است به طوری که سالانه 20 میلیون نفر به این بیماری مبتلا وحدود 10 میلیون نفراز آنان جان خود را از دست می دهند . پیش بینی می شود که تا 25 سال آینده تعداد موارد جدید ابتلا به سرطان در جهان به حدود 35 میلیون نفر برسد .

در ایران بر اساس آخرین پیمایش ها ، میزان بروز سرطان از 141 نفر در 100 هزار نفر به 172 نفر در 100 هزار نفر افزایش یافته است و پیش بینی می شود این آمار در 25سال آینده 77 درصد رشد داشته باشد به طوری که میزان ابتلا به سرطان درکشور دو بر ابر می شود .  سازمان جهانی بهداشت برای سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۷، پویش جدیدی تحت عنوان "متحد در یگانگی " در سطح جهانی معرفی نموده که بر اهمیت رویکرد فرد-محور در مواجهه با این بیماری تاکید کرده که بر اهمیت نگاه انسان‌محور به بیماران سرطانی تأکید دارد.

این شعار نشان‌دهنده توجه به تجارب منحصربه‌فرد هر فرد در مواجهه با سرطان است و بر لزوم ارائه مراقبت‌های شخصی‌سازی‌شده و حمایت‌های روحی، اجتماعی و اقتصادی برای بیماران تکیه دارد . در حالی با افزایش بیماران سرطانی روبرو هستیم که داروی این بیماران نایاب و بسیار گران شده است به طوری که هزینه درمان شیمی درمانی در یکماه سر به 200 تا 300 میلیون تومان می زند .

خانواده های این بیماران برای نجات جان عزیزانشان  با هر فلاکتی دارو هایشان را از بازار قاچاق دارو تهیه می کنند و روز بروز فقیر تر و مافیا ی دارو هم روز بروز فربه تر می شود و متاسفانه فریاد رسی هم نیست . 

سرطان و علل آن 

علیرضا رئیسی  معاون بهداشت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی چندی قبل در مصاحبه با رسانه های گروهی در مورد بیماری سرطان در کشور اظهار داشته است : بار بیماری سرطان در کشور ما بالا است ، به عنوان مثال، این بیماری 2320 سال دالی (میزان بار بیماری بر اساس تعداد سالهایی که افراد به دلیل بیماری یا ناتوانی از دست می دهد رااندازه گیری می کند) را به خود اختصاص داده است . 

وی با بیان این مطلب که اگر میزان روز سرطان در دنیا حدود 77 درصد افزایش پیدا کند در کشور ما صد در صد افزایش پیدا خواهد کرد افزوده : علت  این رشد سریع در کشور ما به عوامل مختلفی بر می گرددد که عبارتند از : با افزایش جمعیت سالمندان ، بروز سرطان نیز بیشتر می شود . مورد دیگری تاثیر محیط زندگی است . آلودگی هوا  وجود مواد سرطان زا و افزایش مصرف دخانیات از جمله مواری هستند که شیوع سرطان را در کشور افزایش داده اند. علاوه بر این بسیاری ازعوامل مانند ، مصرف فست فود ها ، رژیم غذایی نا متعادل ،  کم تحرکی ، و عوامل ژنتیکی هم در بروز این بیماری دخیل هستند 

سرطان و علل آن 

علی یعقوبی جویباری-  متخصص رادیوتراپی انکولوژی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد سرطانهای شایع در کشور به گزارشگر خبر گزاری برنا می گوید : بررسی های انجام شده نشان می دهد که  از شایع ترین سرطان در خانمها می توان به  سرطان سینه و در آقایان هم به سرطان پرو ستات اشاره کرد و از شایعترین سرطان هایی که هر در زنان و مردان دیده می شود می توان به سرطانهای دستگاه گوارش ، کولون و ریه اشاره کرد که متاسفانه به نظر می رسد که آمار ابتلا به سرطان ریه هم  جدیدا زیاد شده است . چون سرطان چند عاملی است و تک عاملی نیست و  مولتی  فاکتوریال است نمی توانیم یک عامل را باعث ایجاد سرطان بدانیم . 

شرایط تغذیه ایی نامناسب ، وضعیت آب هوا و  استرسهایی که در سطح جامعه وجود دارند  ممکن است از عوامل باعث ایجاد سرطان باشند . ولی نکته مهم این است که ما باید یاد بگیریم که خیلی از سرطانها قابل پیشگیری هستند . از اینرو فاکتور هایی که در اختیار خودمان است را باید کنترل کنیم . 

درمان های موفق سرطان

وی در مورد درمان سرطان می افزاید : در حال حاضر اتفاقات خوبی در حوزه درمان بیماران مبتلا به سرطان افتاده که باعث امیدواری شده است. معمولا ما در درمان سرطان از جراحی ، رادیو تراپی و درمانهای دارویی استفاده می کنیم . اخیرا در کنگره رادیو انکولوژی اروپا مطرح شد که تکنولوژی های مهندسی پزشکی هم وارد حوزه درمان شده است این در حالی است که در گذشته روی مقدار دوز مناسب دستمان باز نبود ولی امروزه با وجود تکنیک های دقیق رادیو لوژی و رادیو تراپی های که هدفمند هستند  با دوز بالا می توانیم خود بافت سرطانی رااز بین ببریم بدون اینکه بافتهای نرمال بدن خیلی آسیب ببینند . در حال حاضر بیمار هر جلسه قبل از رادیو تراپی سی تی می شود تا شرایط بیماری و تغییرات سایز تومور مشخص شود و این اتفاق بسیار خوبی در حوزه رادیو تراپی است .

نرم افزارهای جدید دوز رادیو تراپی را مشخص می کنند و درمانها را می توانیم با دوز بالا انجام دهیم. در گذشته برای دادن دوز زیاد محدودیت داشتیم ولی الان می توانیم کنار نخاع با فاصله میلی متری با دوز بالا اشعه بدهیم بدون اینکه اتفاقی برای خود نخاع بیفتد و می توانیم براحتی بافت سرطانی را حذف کنیم . از نظر دارو هم خیلی پیشرفت کرده ایم امروزه ما می دانیم سرطان از کدام مسیر رشد می کند از این رو خیلی از دارو های جدید دیگر مانند شیمی درمانی های قدیم براساس مکانیزم عمل نمی کنند که علاوه بر از بین بردن بافت سرطانی بافت سالم مانند پوست ، مو و ناخن را هم از بین می برد و قلب و ریه را هم تحت تاثیر قرار می داد. درمانهای جدید درمانهای هدفمند است یعنی خود سرطان و مکانیسم رشد آن را می شناسد از اینرو مسیر رشد سرطان را متوقف می کند و جلوی رشد سلول سرطانی را می گیرد .

بدون اینکه به بافت سالم بدن صدمه بزند و نتیجه درمان عالی می شود . این درمانها در سرطان ریه،  ملانوم (نوعی سرطان پوست )، عملکرد بهتری دارد . ژن مربوطه دستکاری می شود و بدون اینکه بیمار شیمی درمانی شودبهبود پیدا می کند  که این روش درمان را ایمنو تراپی می گویند  که نه تنها جلوی پیشرفت سرطان را می گیرد بلکه  باعث درمان بهتر هم می شود . در مورد جراحی هم که سومین راه درمان سرطان است . جراحی های رباتیک و پیشرفته ای است که خیلی بافت را  باز و دستکاری نمی کند .

چون جراحی های رادیکال باعث می شد که بیمار دچار عارضه های زیادی شود .به عنوان مثال : سرطان سینه جراحی می شد و بیمار دستش ورم می کرد به طوری که دستی که عمل کرده دو بر ابر دستی می شد که عمل نکرده بود . چون خیلی دستکاری می شد الان اینگونه نیست ما یکی دو تا غده لنفاوی را ردیابی کنیم و بعد بر اساس آن جراحی های پیشرفته ای را  انجام می دهیم که خیلی رادیکال و تهاجمی نباشند و نتایج الان خیلی بهتر ازگذشته است و عوارض درمان آن هم کمتر  است.

 هزینه سرسام آور تجهیزات و داروهای سرطان   

یعقوبی  با بیان این مطلب که درمانهای جدید چه در حوزه رادیو تراپی چه در حوزه داروهمه وارداتی هستند می افزاید :  بیماران در حوزه رادیو تراپی مجبور می شوند چند صد میلیون تومان پرداخت کند این در حالی است که تمام این هزینه ها بر اساس مصوبات وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی است . به خاطر اینکه خرید یک دستگاه رادیو تراپی بالای 200 تا 300 میلیارد تومان هزینه دارد و قیمت تمام شده آن هم بالا می رود و اگر قطعاتش هم خراب شود باید هزینه چند میلیاردی صرف تعمیر دستگاه شود . به همین خاطر هزینه تمام شده تکنیک های جدید واقعا با این شرایط خیلی بالا است در مورد دارو ها هم شرکتهای تولید کننده دارو چون هزینه تحقیق و توسعه دارو بالا در می آید در نتیجه قیمت تمام شده آن خیلی بالا است و خیلی از مواقع دارو هایی بسیار گرانی هستند که پوشش بیمه ای مناسب هم ندارند و بیمار باید هزینه ها رااز جیب پرداخت کند . 

در حال حاضر خیلی از دارو های شیمی درمانی ممکن است نمایندگی رسمی نداشته باشند نسخه ای و مسافرتی باشند  و دارو هایی که تکنو لوژی بالاتری دارند در ایران نیستند و ممکن است وارد نشوند این در حالی است که مسیر ورود دارو ونگهداری آن تا بدست بیمار برسد ممکن است شرایط درستی را سپری نکند .از اینرو بهتر است دارو همیشه از مبادی رسمی وارد کشور شود . چون اگر در زنجیره ورود ، نگهداری و توزیع دارو اختلال ایجاد شود . دارو تزریق می شود پولی  هم بابتش پرداخت می شود ولی متاسفانه آن کیفیت لازم را نداشته باشد .عملا فایده ای ندارد 

بازار سیاه دارو های شیمی درمانی 

نیما پرستار بیماران شیمی درمانی در مورد دارو هایی این بیماران می گوید : ما انواع  سرطانها را داریم که دارو هایی مخصوص به خودشان را دارند که هزینه های آنها هم متفاوت است . به طوری که گاهی تنها  قیمت یک دارو به 200 میلیون تومان هم می رسد . گاهی بعضی از دارو ها را هم با 4 تا 5 میلیون تومان  می توان تهیه کرد . .قیمت دارو ها بستگی به قیمت دلار دارد . به عنوان مثال دارویی شیمی درمانی است که با 4 تا 5 میلیون تومان تهیه می شود با بالارفتن دلار مافیای دارو کاری می کند که تعداد این داروها در داروخانه ها کمتر باشد و مردم مجبور شوند که این دارو را از بازار سیاه با چندین برابر قیمت تهیه کنند .

قاچاقچیان دارو های شیمی درمانی را معمولا در منازل یا شرکتها نگهداری می کنند و با بالا رفتن قیمت دلار داروی 4 تا 5 میلیون تومانی را به 20 میلیون تومان هم می فروشند  متاسفانه پخش دارو در داروخانه ها خیلی کم و نامناسب است معمولا پزشکان هم به بیماران توصیه می کنند که حتما نوع خارجی دارو را تهیه کنید و برایشان مهم نیست که بیمار باچه شرایطی این دارو را باید تهیه کند و چون دارو خانه ها ندارند باید به داروخانه های 13 آبان و هلال احمر  مراجعه کنند و در آنجا هم کار با دوست و آشنا بازی راه می افتد .

دارو دارند اما به همه نمی دهند و خیلی از مردم دست خالی بر می گردند و در نهایت سر از ناصر خسرو در می آورند . دارو هایی موجود در ناصر خسرو هم اکثرا تاریخشان منقصی شده یا در شرایط نامطلوبی نگهداری شده اند ولی  بهر حال مردم به خاطر بهبود عزیرانشان دارو را تهیه را می کنند و نمی دانند شرایط دارو چگونه بوده است . دارو را به بیمار تزریق می کنیم و متوجه ناساز گاری دارو با بیمار می شویم به طوری که حال بیمار را بدتر می کند . 

وی که کار های پرستاری را در منزل بیماران انجام می دهد می افزاید : بیماران زیادی برای تهیه دارو های کمیاب به ما مراجعه می کنند . این در حالی است  که دارو هایی عادی مانند وار فارین در دارو خانه ها نیست و بیماران تمام داروخانه های شهر را زیر پا گذاشته اندو دست خالی در  نهایت دارو را باید از بازار سیاه تهیه کنند .  چرا که می خواهند آن را به چندین برابر قیمت بفروشند . یکسری کانالهای تلگرامی هم است که هیچکس در آنجا شماره ای ندارد و همه با ایدی هستند که در آنجا یکسری کار کنان داروخانه ها هستند و عده دیگر هستند که هیچ سر رشته در مورد دارو ندارند و فقط کار می کنند و کلاهبردار هستند . بعضی از بیماران از طریق آن کانالها اقدام به خرید دارو می کنند که بعضی ها پول بیماران می خورند و یا داروی فاسد به بیماران تحویل می دهند و زندگی بیمار را به مخاطره می اندازند . دارویی که در حال حاضر با قیمت 200 میلیون تومان در بازار سیاه معامله می شود قیمت واقعی اش 2 تا 3 میلیون تومان بوده است که بخاطر تحریم و بالا رفتن قیمت دلار قیمتش چندین برابر شده است . 

اهمیت تشخیص زود هنگام:

سرطان بعنوان دومین عامل اصلی مرگ‌ومیر در جهان، در سال ۲۰۱۸، حدود ۹.۶ میلیون مرگ را به خود اختصاص داده است که معادل یک نفر از هر شش نفر است. در میان مردان، سرطان‌های ریه، پروستات، روده بزرگ، معده و کبد از شایع‌ترین انواع سرطان هستند، در حالی که در میان زنان، سرطان‌های پستان، روده بزرگ، ریه، دهانه رحم و تیروئید بیشترین شیوع را دارند.

بار جهانی سرطان همچنان در حال افزایش است و فشارهای شدید جسمی، روحی و مالی بر افراد، خانواده‌ها، جوامع و سیستم‌های بهداشتی وارد می‌کند. بسیاری از سیستم‌های بهداشتی در کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط آمادگی لازم برای مدیریت این بحران را ندارند و شمار زیادی از بیماران سرطانی در سراسر جهان به تشخیص و درمان به‌موقع و باکیفیت دسترسی ندارند. در کشورهایی که سیستم‌های بهداشتی قوی دارند، نرخ بقای بسیاری از انواع سرطان در حال بهبود است که این امر ناشی از دسترسی به تشخیص زودهنگام، درمان باکیفیت و مراقبت‌های حمایتی برای نجات‌یافتگان از سرطان است.

این هفته فرصتی برای تقویت آگاهی‌رسانی درباره سرطان، عوامل خطر، تشویق به پیشگیری و تشخیص زودهنگام و حمایت از بیماران مبتلا است.

 آگاهی مردم به‌همراه اجرای برنامه های غربالگری و تشخیص زودهنگام می‌تواند به کاهش ابتلا و افزایش تاثیرات درمانی کمک کند.

 پویش  ملی "دست در دست هم برای پیشگیری و مبارزه با سرطان" با هدف کلی هم‌پیمان برای پیشگیری از سرطان در سطح فردی، خانوادگی و اجتماعی برگزار می شود و  اهداف اختصاصی این پویش به شرح زیر است:

-    افزایش آگاهی عمومی در خصوص قابل پیشگیری بودن سرطان با ترویج  شیوه‌های زندگی سالم.

-     افزایش آگاهی درباره علایم هشدار دهنده سرطان و اهمیت تشخیص زودهنگام.

-    بهبود باورهای نادرست مردم در خصوص سرطان از جمله درمان ناپذیر بودن آن.

-    افزایش مراجعین به‌منظور انجام غربالگری سرطان‌های پستان و روده بزرگ.

-    افزایش هماهنگی‌های بین بخشی برای پیشگیری و مقابله با سرطان.

با توجه به اهمیت پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع این بیماری، پویش ملی مبارزه با سرطان در بازه زمانی ۱ تا ۷ بهمن ۱۴۰۳ با هدف افزایش آگاهی عمومی و تشویق مردم به اقدامات پیشگیرانه برگزار می‌شود.سرطان سومین عامل مرگ و میر و دومین عامل در برخی کشورهای توسعه یافته است و برخورد تئوریک با این بیماری باعث شیوع آن شده است در حالی که در عمل به خوبی به آن عمل نشده است.

وی ادامه داد: آمارهای جهانی نشان می‌دهد در سال 2025  حدود 35 درصد سرطان در ایران افزایش  می‌یابد.

در کشورهای مختلف این میزان 25 تا 30 درصد متغیر است و در اروپا 15 درصد افزایش یابد.

سمیعی گفت: سالانه 85 هزار نفر در ایران با سرطان درگیر می‌شوند و 25 تا 30 هزار مرگ نیز سالانه رخ می‌دهد. باید اراده کنیم تا بتوانیم با آن برخورد کنیم و فقط داشتن مهارت‌های علمی کافی نیست.رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت از ابتلای سالانه ۱۵۰ هزار نفر به سرطان در ایران خبر داده است.

لیلا مؤدب‌شعار رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت گفته است که سالانه ۱۵۰ هزار مورد ابتلا به سرطان در کشور بروز می‌یابد که میزان شیوع ۵ ساله سرطان نیز ۴۰۰ هزار مورد است.

رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت همچنین گفته است که سرطان در ایران روند رو به رشد دارد «اما وضعیت بروز سرطان در ایران نسبت به سایر نقاط جهان، هنوز بالاتر نیست.»

او گفته است که شایع‌ترین سرطان در ایران سرطان پستان است و سرطان‌های روده بزرگ، معده، ریه و پروستات در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

به گفته او «سرطان‌های پستان و روده بزرگ قابلیت پیشگیری و تشخیص زودهنگام را دارند و به همین دلیل برنامه غربالگری این دو سرطان در مراکز بهداشتی کشور به صورت رایگان در حال اجراست.»

پیش از این رئیس مرکز تحقیقات سرطان در دانشگاه شهید بهشتی تهران گفته بود با وجود اینکه در کشورهای غربی حدود ۴/۵ برابر ایران مردم به سرطان مبتلا می‌شوند اما از نظر «رشد سرطان» ایران تقریباً جزو ده کشور اول جهان است.

وزارت بهداشت همچنین پیش از این گفته بود که هر ساله حدود ۲۰ هزار مرگ ناشی از سرطان در ایران رخ می‌دهد.

انتهای پیام/