آینده مالی جهان در دستان فناوری
در عصر جدید، جهان شاهد یک انقلاب بزرگ در حوزه پرداختهای دیجیتال بوده است. از کیفپولهای موبایلی گرفته تا ارزهای دیجیتال بانکهای مرکزی (CBDC)، سرعت تحولات مالی بهگونهای است که بسیاری از کارشناسان معتقدند آیندهای بدون پول نقد سنتی، دور از دسترس نیست. طبق گزارش مؤسسه McKinsey، حجم تراکنشهای دیجیتال جهانی در سال ۲۰۲۳ از مرز ۹.۵ تریلیون دلار عبور کرده و پیشبینی میشود این رقم تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۲۰ تریلیون دلار برسد. این رشد خیرهکننده ناشی از ترکیبی از عوامل شامل افزایش ضریب نفوذ اینترنت، همهگیری کرونا، گسترش گوشیهای هوشمند و تغییر رفتار مشتریان است.
خیزش پرداختهای بدون تماس (Contactless Payments)
به گزارش برنا، یکی از مهمترین موتورهای رشد در بخش پرداختهای دیجیتال، پرداختهای بدون تماس بوده است. طبق آمار Statista، ارزش تراکنشهای پرداخت بدون تماس در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۵ تریلیون دلار رسید و انتظار میرود تا سال ۲۰۲۸ به ۱۰ تریلیون دلار افزایش یابد. فناوری NFC، کارتهای اعتباری هوشمند و کیفپولهای موبایلی مانند Apple Pay و Google Pay نقش مهمی در این روند ایفا کردهاند. در کشورهایی مثل بریتانیا و استرالیا، بیش از ۹۰ درصد تراکنشهای روزانه از طریق پرداخت بدون تماس انجام میشود.
نقش ارزهای دیجیتال بانکهای مرکزی (CBDC)
یکی از تحولات کلیدی در این حوزه، حرکت کشورها به سمت انتشار ارزهای دیجیتال ملی یا همان CBDC است. این ارزها برخلاف رمزارزهایی مانند بیتکوین، بهطور کامل توسط دولتها و بانکهای مرکزی پشتیبانی میشوند و هدف آنها ارائه یک نسخه دیجیتال امن، سریع و شفاف از پول ملی است.
چین با عرضه «یوان دیجیتال» در سال ۲۰۲۰، پیشگام این حوزه شد و اکنون بیش از ۲۶۰ میلیون کاربر در طرح آزمایشی آن شرکت دارند و همچنین اتحادیه اروپا نیز برنامه دارد تا سال ۲۰۲۸ نسخه دیجیتال یورو را عرضه کند.
علاوه بر آن ژاپن بهتازگی گام بزرگی برداشته است: پست بانک ژاپن اعلام کرده تا پایان سال مالی ۲۰۲۶ ارز دیجیتال ملی خود با نام ین دیجیتال (DCJPY) را عرضه خواهد کرد. این بانک که بیش از ۱۹۰ هزار میلیارد ین (معادل ۱.۲۹ هزار میلیارد دلار) سپرده مدیریت میکند، اعلام کرده DCJPY یک ارز دیجیتال سپردهای خواهد بود که مشابه استیبلکوینها، بهطور کامل توسط ین فیات پشتیبانی میشود. هدف این پروژه، انجام تراکنشهای آنی، شفاف و ایمن با استفاده از فناوری بلاکچین است. ژاپن با این اقدام عملاً به یکی از پیشگامان آسیایی در حوزه CBDC تبدیل خواهد شد.
تجربه کشورهای در حال توسعه
در کشورهای در حال توسعه نیز پرداختهای دیجیتال رشد چشمگیری داشتهاند. برای مثال در هند، سیستم پرداخت فوری UPI (Unified Payments Interface) بهتنهایی بیش از ۱۱ میلیارد تراکنش در ماه ژوئن ۲۰۲۴ را پردازش کرده است. این سیستم به مردم حتی در روستاهای دورافتاده امکان میدهد تنها با یک گوشی ساده، پرداختها و تراکنشهای خود را انجام دهند.
چالشها و ریسکها
با وجود رشد سریع، پرداختهای دیجیتال همچنان با چالشهایی روبهرو هستند:
امنیت سایبری: افزایش تراکنشهای دیجیتال به معنی افزایش خطر حملات سایبری است. طبق گزارش Cybersecurity Ventures، خسارات ناشی از جرایم سایبری تا سال ۲۰۲۵ به ۱۰.۵ تریلیون دلار سالانه خواهد رسید.
شمول مالی: در بسیاری از کشورها، هنوز میلیونها نفر به اینترنت پرسرعت یا خدمات بانکی دسترسی ندارند.
حریم خصوصی: انتقادها درباره CBDCها بیشتر بر خطر نظارت کامل دولتها بر تراکنشهای فردی متمرکز است.
آینده پرداختهای دیجیتال
کارشناسان معتقدند ترکیب فناوریهای نوین از جمله هوش مصنوعی، بلاکچین و پرداختهای بیومتریک (اثر انگشت، تشخیص چهره) آینده تراکنشها را رقم خواهد زد. بر اساس پیشبینی PwC، تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۶۰ درصد تراکنشهای جهانی بهصورت دیجیتال انجام خواهد شد.
با توجه به سرعت تغییرات، به نظر میرسد پول نقد سنتی بهتدریج جایگاه خود را از دست خواهد داد و ارزهای دیجیتال ملی مانند «یوان دیجیتال» چین و «ین دیجیتال» ژاپن نقش محوری در آینده نظام مالی جهانی ایفا خواهند کرد.
انتهای پیام/
