ناقوس فروپاشی آتیه اقتصادی زنان مجرد

کامران نرجه - روزنامه نگار اقتصادی: بدون تردید اجرای این قانون ضامن آرامش روانی زنان مجردغیرشاغل و تأمین آتیه آنان در شرایط دشوار اقتصاد کشور است، اما سودجویی گروهی افراد از این بستر قانونی، سبب شده هزینه صندوق‌های بازنشستگی که با ناترازی شدید منابع مالی رو‌به‌رو هستند، افزایش یابد و ادامه ارائه این خدمت به متقاضیان واقعی ناممکن شود. براساس آمار در ۸ سال اخیر بالغ بر ۱۳۰۰ مورد طلاق صوری برای بهره‌مندی زنان از مستمری همسرسابق یا پدرمتوفی خود ثبت و کشف شده است که تنها بخش محدودی از آمار واقعی این قبیل رفتار‌های سوداگرانه به شمار می‌رود. از طرف دیگر ضعف قوانین فعلی و مشکلات اقتصادی جامعه، زنان را به ارتکاب چنین رفتاری ترغیب می‌کند و حتی موجب بالارفتن آمار طلاق در کشور شده است. علاوه بر این، عده‌ای از دختران مجرد و زنان مطلقه اصلاً اسناد ازدواج موقت یا دائم خود را ثبت نمی‌کنند تا همچنان بتوانند از مستمری بازنشستگی پدر متوفی یا همسر سابق خود بهره‌مند شوند. حتی دیده شده که برخی آقایان برای استفاده از این منبع درآمد اقدام به طلاق رجعی همسر خود می‌کنند و با گذشت زمان معین، بدون اینکه عملاً از همسر جدا شده باشند، به زندگی مشترک شان ادامه می‌دهند.

در شکل دیگری از این کلاهبرداری شاهد اشتغال خانگی و کسب درآمد ثبت نشده دختران مجردی هستیم که سال‌هاست از مستمری بازنشستگی پدر متوفی خود استفاده می‌برند. کارشناسان تخمین می‌زنند چنین اقداماتی در ۵ سال گذشته بیش از ۲۰ درصد افزایش یافته و صندوق‌های بازنشستگی را به مقاومت شدید در برابر ارائه خدمات حمایتی از زنان مجرد وادار کرده است. در سایه چنین فشاری به صندوق‌های بازنشستگی، هرگونه کاهش خدمات حمایتی از زنان مجرد در آینده، صرفاً اجحاف حقوق افرادی است که واقعاً نیازمند چنین حمایت‌های معیشتی هستند. آمار رسمی نشان می‌دهد که هم اینک از میان ۴ میلیون و ۹۸۵ هزار بازنشسته، از کارافتاده یا فوت شده وابسته به صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی بالغ بر ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر به صورت تَبَعی از مستمری ماهانه استفاده می‌برند. این رقم در صندوق بازنشستگی کشوری نیز به حدود ۱.۵ میلیون نفر می‌رسد که مجموع پرداختی ماهانه هر دو صندوق به چنین افرادی، بیش از ۳۵ درصد هزینه ماهانه آنها را شامل می‌شود.

برآورد‌های کارشناسی مؤید این مطلب است که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از این مستمری بگیران تَبَعی، هرساله از شمول مقررات حمایتی صندوق‌های بازنشستگی خارج می‌شوند ولی کمتر از ۱۰ درصد آنها حاضرند از منافع درآمدی خود دست کشیده و منابع جدید درآمدی خود را ابراز کنند. مسلماً اگر قوانین جاری کشور در آینده برای نحوه حمایت از آتیه زنان مجردغیرشاغل چارچوب دقیق و سختگیرانه تری اعمال نکنند، شاهد رشد هزینه صندوق‌های بازنشستگی و تسریع در ورشکستگی آنها خواهیم بود که چنین فرجامی هرگز به نفع عامه مستمری بگیران نیست.