حقوق زن در اسلام حرکتی به سوی کرامت و رشد
به گزارش خبرگزاری برنا هرمزگان، راضیه سالاری-کارشناس فقه و حقوق در یادداشتی نوشت: اسلام از نخستین دینهایی است که به حقوق زنان توجه ویژهای داشته و آنان را به عنوان انسانهایی شایسته و دارای کرامت انسانی به رسمیت شناخته است. در قرآن کریم و احادیث پیامبر(ص)، بارها به اهمیت عدالت و احترام به زنان تأکید شده و نقش اساسی آنان در خانواده و جامعه مورد توجه قرار گرفته است. برخلاف تصور برخی که اسلام را محدودکننده حقوق زن میدانند، این دین الهی زمینههای رشد و پیشرفت زنان را فراهم کرده و آنان را به عنوان افراد مستقل و فعال در اجتماع معرفی میکند. در اسلام، زن دارای حقوقی همچون حق تحصیل، مالکیت، انتخاب همسر، مشارکت در امور اجتماعی و سیاسی و کسب درآمد است که همگی نشانههایی از حمایت دین از جایگاه زن در جامعه است.حقوق زن در اسلام به طور شفاف در قرآن و سنت پیامبر بیان شده است. قرآن کریم نه تنها زنان را انسانهایی برابر با مردان در کرامت و شرافت معرفی میکند، بلکه به آنان حق مالکیت، ارث و حتی حق تصمیمگیری در بسیاری از امور را اعطا کرده است. برای مثال، زنان میتوانند مال خود را داشته باشند، آن را مدیریت کنند و در معاملات شرکت نمایند. این حقوق در زمانهای بسیار دور که زنان حتی به عنوان اشیاء محسوب میشدند، انقلابی عظیم به حساب میآمد و نشان از نگاه پیشرو اسلام به جایگاه زن دارد.حق تحصیل و آموزش یکی دیگر از حقوق مهم زنان در اسلام است. پیامبر اکرم(ص) در کلام خود بر اهمیت آموزش برای همه افراد، اعم از زن و مرد تأکید کرده و آن را فریضهای همگانی دانسته است. آموزش و کسب دانش از ارکان اساسی رشد فردی و اجتماعی به شمار میآید و اسلام با توجه به این مسئله، زمینه رشد علمی و فرهنگی زنان را فراهم کرده است. در تاریخ اسلام، زنان دانشمند، فقیه، نویسنده و معلم وجود داشتهاند که نمونههایی بارز از نقش فعال زنان در توسعه جامعه اسلامی محسوب میشوند، در خانواده، اسلام حق زنان را در انتخاب همسر، زندگی مشترک و احترام متقابل تضمین کرده است. ازدواج در اسلام بر پایه محبت، رحمت و همکاری بنا شده است و زن حق دارد در انتخاب شریک زندگی خود نقش داشته باشد و در صورت بروز مشکلات، حق درخواست جدایی یا طلاق را نیز دارد. علاوه بر این، حقوق مالی زنان در خانواده مانند مهریه و نفقه به صراحت مورد حمایت قرار گرفته است تا از نظر اقتصادی نیز زن تحت حمایت باشد و در امنیت زندگی کند.
مشارکت اجتماعی و سیاسی زنان در اسلام
اسلام همچنین به نقش اجتماعی زنان اهمیت ویژهای داده و آنان را از مشارکت در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی محروم نکرده است. تاریخ نشان میدهد که زنان در زمان پیامبر(ص) و پس از آن در فعالیتهای مختلف اجتماعی، سیاسی و حتی نظامی شرکت فعال داشتهاند. این مشارکتها نشاندهنده نگرش مثبت اسلام نسبت به حضور زنان در عرصههای گوناگون زندگی است. زنان مسلمان میتوانند در مدیریت جامعه، آموزش، بهداشت، سیاست و سایر حوزهها نقشآفرینی کنند و به پیشرفت جامعه کمک نمایند.حفظ کرامت و حجاب نیز یکی دیگر از موضوعات مهم در حقوق زن در اسلام است. حجاب در اسلام نه به معنی محدودیت، بلکه به عنوان وسیلهای برای حفظ شخصیت و احترام زن معرفی شده است. این اصل، زن را از نگاه ابزاری و ناپسند در جامعه محافظت میکند و به او این امکان را میدهد که بدون نگرانی از قضاوتهای سطحی، به رشد و فعالیت بپردازد. حجاب نشاندهنده احترام و ارزشگذاری به زن و هویت اوست و از این منظر، اسلامی که حجاب را تأکید میکند، در واقع خواهان حفظ کرامت زن است.حقوق زن در اسلام محدود به زمان و مکان خاصی نیست و اصول کلی آن برای همه زنان در هر دورهای معتبر است. این حقوق با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی قابل تطبیق و تعمیم است و میتواند در هر جامعهای زمینهساز پیشرفت زنان باشد. نگاه اسلام به زن به گونهای است که او را نه فقط به عنوان عضو خانواده بلکه به عنوان یک انسان کامل و فعال در جامعه میپذیرد که میتواند در تمام عرصهها رشد کند و موفق باشد.در نهایت، باید گفت که اسلام در مقایسه با بسیاری از جوامع و فرهنگهای دیگر، دیدگاهی بسیار مترقی و پیشرو نسبت به حقوق زنان ارائه داده است. توجه به کرامت، استقلال، حق تحصیل، مالکیت، مشارکت اجتماعی و حفظ شخصیت زن از ویژگیهای برجسته این دین است. به همین دلیل، میتوان اسلام را یکی از دینهای بزرگ و مؤثر در تأمین حقوق زنان و حمایت از رشد و توسعه آنها دانست. این نگاه انسانی و عادلانه، الگویی است که میتواند در جوامع مختلف الهامبخش باشد و مسیر عدالت جنسیتی را هموار سازد.
