کشف آنتیبیوتیک قدرتمند جدید از باکتری آشنا پس از ۷۰ سال
پژوهشگران انگلیسی و استرالیایی موفق به شناسایی آنتیبیوتیک جدید و قدرتمندی شدهاند که کشف آن نه از مسیر ناشناخته، بلکه از بازنگری در یافتههای قدیمی به دست آمده است. این ترکیب تازه که پریمتیلنومایسین C لاکتون (Pre-methylenomycin C lactone) نام دارد، توسط تیمی از دانشگاه وارویک بریتانیا و دانشگاه موناش استرالیا کشف شده است. هرچند این ترکیب تاکنون هرگز شناسایی نشده بود، اما از نوعی باکتری به نام استرپتومایسس کولیکالر (Streptomyces coelicolor) به دست آمده که دهههاست مورد مطالعه دانشمندان قرار دارد.
به گفته پژوهشگران این ماده میتواند در مقابله با باکتریهایی که در برابر درمانهای مدرن مقاوم شدهاند، نقشی موثر ایفا کند. نکته جالب اینجاست که پریمتیلنومایسین C لاکتون در واقع یک ترکیب میانی در فرایند تولید آنتیبیوتیک شناختهشدهتری به نام متیلنومایسین A است.
لونا الخلاف، شیمیدان دانشگاه وارویک در این باره گفت: شگفتانگیز است که باکتری تولیدکننده متیلنومایسین A و پریمتیلنومایسین C لاکتون، یکی از شناختهشدهترین گونههای تولیدکننده آنتیبیوتیک است که از دهه ۱۹۵۰ تاکنون بهطور گسترده مورد بررسی قرار گرفته. یافتن یک آنتیبیوتیک جدید در چنین ارگانیسم آشنایی واقعاً غیرمنتظره بود.
نتایج آزمایشهای آزمایشگاهی نشان داده است که پریمتیلنومایسین C لاکتون تا ۱۰۰ برابر قویتر از متیلنومایسین A در مقابله با باکتریهای گرم مثبت عمل میکند؛ همان باکتریهایی که امروزه با مقاومت روزافزون خود، چالش بزرگی برای داروهای فعلی ایجاد کردهاند.
پژوهشگران برای دستیابی به این کشف، ساختار ژنتیکی مسیر تولید متیلنومایسین A را دستکاری کردند تا نقش هر ژن در روند تولید این ترکیب مشخص شود. سپس ترکیبات حاصل از این تغییرات که بهعنوان «واسطههای زیستسنتزی» شناخته میشوند، از نظر فعالیت ضدباکتریایی مورد ارزیابی قرار گرفتند.
گرگ چالیس، شیمیدان دانشگاه وارویک و یکی از اعضای اصلی این پروژه در اینباره گفت: متیلنومایسین A حدود ۵۰ سال پیش کشف شد و اگرچه تاکنون چندین بار بهصورت مصنوعی سنتز شده، اما به نظر میرسد هیچکس پیش از ما فعالیت ضدمیکروبی ترکیبات میانی این مسیر را بررسی نکرده بود.
بررسیهای انجامشده نشان داد که پریمتیلنومایسین C لاکتون در برابر دو نوع از خطرناکترین باکتریهای مقاوم جهان، یعنی استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متیسیلین (MRSA) و انتروکوک مقاوم به وانکومایسین (VRE) عملکرد قابلتوجهی دارد.
از نکات بسیار امیدبخش این پژوهش آن است که باکتری انتروکوک پس از ۲۸ روز تماس مداوم با پریمتیلنومایسین C لاکتون، هیچگونه مقاومتی نسبت به آن نشان نداد؛ موضوعی که احتمال ماندگاری اثر درمانی این دارو در بلندمدت را افزایش میدهد.
با توجه به افزایش نگرانکننده مقاومتهای دارویی که هماکنون موجب مرگ میلیونها نفر در سراسر جهان میشود، نیاز به داروهای جدید و مقاوم برای مقابله با عفونتها بیش از هر زمان دیگری احساس میشود.
گام بعدی پژوهشگران انجام آزمایشهای پیشبالینی و بررسیهای دقیقتر در سطح آزمایشگاهی است تا سازوکار عملکرد و اهداف باکتریایی این ترکیب بهطور کامل مشخص شود.
به گفته تیم تحقیقاتی، بررسی ترکیبات میانی دیگر آنتیبیوتیکها نیز میتواند منجر به کشف مواد مؤثر تازهای شود.
چالیس در پایان تأکید کرد: این کشف میتواند یک الگوی جدید در فرآیند کشف آنتیبیوتیکها باشد. با شناسایی و آزمودن ترکیبات میانی در مسیر تولید مواد طبیعی مختلف، شاید بتوانیم آنتیبیوتیکهای قدرتمندتری با مقاومت کمتر در برابر باکتریها بیابیم و به شکل موثرتری با بحران مقاومت دارویی مقابله کنیم.
نتایج کامل این پژوهش در نشریه علمی Journal of the American Chemical Society منتشر شده است.
انتهای پیام/
