صدور بیضابطه مجوزهای رسانهای؛ بلای جان رسانههای استان مرکزی
به گزارش برنا از مرکزی ، افزایش بیحد و حصر تعداد رسانهها در استان مرکزی، اقتصاد شکننده رسانههای موجود را با چالشهای جدیتری مواجه کرده است. با گسترش تعداد رسانهها، منابع درآمدی محدود میان تعداد بیشتری تقسیم شده و این امر بقای رسانههای اصیل و با سابقه را تهدید میکند.
یک کارشناس رسانهای در اراک در این رابطه به برنا میگوید: «وقتی رسانههای فعلی استان حتی درآمد کافی برای ادامه کار ندارند، چرا وزارت ارشاد با صدور بیرویه مجوز، افراد بیشتری را به سمت این حرفه سوق میدهد؟ این کار تنها بر مشکلات اقتصادی این عرصه میافزاید.»
مشکلات معیشتی خبرنگاران استان
از سوی دیگر، افزایش تعداد خبرنگاران در استان موجب شده تا امکانات رفاهی و حمایتی مانند مسکن مخصوص خبرنگاران، وامهای تسهیلات و دیگر امتیازات شغلی به صورت عادلانه توزیع نشود. این بیعدالتی در توزیع امکانات، موجی از نارضایتی را در میان جامعه خبرنگاری استان ایجاد کرده است. به طوری که بین یک رسانه با سابقه بیست ساله و یک رسانه یک ماهه تفاوتی وجود ندارد .
چالشهای پشتیبانی از رسانههای موجود
یک کارشناس رسانهای استان مرکزی در تحلیل این وضعیت به برنا میگوید: «در سالهای اخیر، همین تعداد فعلی رسانههای استان به طور کامل تحت پوشش حمایتهای مادی و معنوی قرار ندارند. در مراسمهای مختلف تقدیر، همواره شاهد چالش و ناراحتی در بین خبرنگاران هستیم، چرا که رسانهها چشمانتظار حمایتهای مادی ادارات و دستگاههای اجرایی مانند رپورتاژ آگهی و تبلیغات هستند و از سوی دیگر با محدودیت در دعوت، حمایت و تقدیر روبرویند.»
وی با اشاره به یک مثال عینی افزود: «همین امروز برای ثبتنام مسکن خبرنگاران در استان مرکزی چالش وجود دارد. با این شرایط، منطقی نیست که مجوزهای جدید صادر شود و اگر هم قرار بر صدور مجوز باشد، باید با سختگیریهای قانونی همراه باشد.»
کاهش شأن و جایگاه رسانه در استان
یکی از نخستین تأثیرات منفی صدور بیضابطه مجوز، کاهش شأن و منزلت اجتماعی رسانه در استان مرکزی است. وقتی هر فرد یا گروهی بدون دارا بودن حداقل شرایط حرفهای بتواند به سادگی مجوز رسانه دریافت کند، عملاً جایگاه رفیع "رسانه" به یک ابزار ساده در دست همگان تبدیل میشود.
محدودیتهای حمایتی و ظرفیت استان
ناگفته پیداست که استان مرکزی از نظر ظرفیتهای حمایتی دارای محدودیتهای مشخصی است. وقتی تعداد رسانههای محلی از حد متعارف فراتر رود، برنامههایی مانند مراسم روز خبرنگار، روز هنرمند، روز عکاس و دیگر حمایتهای مادی و معنوی موجود، دیگر پاسخگوی این حجم از متقاضی نخواهد بود. این کمبودها به ناچار به بروز نارضایتی گسترده در جامعه رسانهای استان میانجامد.
ضرورت اعمال معیارهای سختگیرانهتر
شایسته است که صدور هرگونه مجوز رسانهای در استان منوط به احراز صلاحیتهای اساسی باشد. اگر قرار است مجوزی صادر شود، باید سالها حضور مثبت و مؤثر متقاضی در عرصه رسانه مورد تأیید قرار گیرد، نه اینکه هر فردی با ارائه چند برگ رزومه ساده متقاضی مدیریت یک رسانه شود.
لزوم ساماندهی رسانههای غیرفعال
منطق حکم میکند که پیش از صدور هر مجوز جدید در استان، ابتدا رسانههای غیرفعال شناسایی و پروانه آنان لغو شود. این نه تنها مانع از اشباع فضای رسانهای استان میشود، بلکه زمینه را برای فعالیت حرفهای رسانههای فعال باقیمانده فراهم میکند.
نظر تخصصی کارشناس رسانهای
یک کارشناس رسانهای استان مرکزی در گفتوگو با برنا با اشاره به لزوم سختگیری بیشتر در صدور مجوزهای رسانهای اظهار داشت: «تجربه سالهای اخیر به وضوح ثابت کرده است که هر فردی که بدون داشتن تخصص لازم و بدون سپری کردن دورههای کاری الزامی موفق به دریافت مجوز رسانه شود، نه تنها قدر این موقعیت را نمیداند، بلکه برای ارتقای آن نیز تلاش مؤثری نخواهد کرد.»
وی با تأکید بر لزوم بازنگری در فرآیند صدور مجوزها افزود: «نکته مهم اینجاست که هرساله تعدادی از رسانهها لغو امتیاز میشوند. این به آن معناست که هر کسی که وارد عرصه رسانه میشود، لزوماً موفق نخواهد بود و فقط مدت زمانی از عمر خود و اطرافیانش در رسانه را به هدر میدهد.»
پیامدهای منفی اشباع فضای رسانهای
این پرسش اساسى مطرح است: اشباع فعلی فضای رسانهای استان به چه قیمتی انجام میشود؟ آیا صدور مجوزهای بیضابطه را میتوان به نام «اشتغالزایی» توجیه کرد؟ به یقین این رویکرد نه تنها اشتغالزایی واقعی محسوب نمیشود، بلکه نوعی توهین به قشر حرفهای و با سابقه رسانه در استان است.
اختلال در نظارت مؤثر
از سوی دیگر، افزایش کمّی بیرویه رسانهها در استان، امکان نظارت صحیح و قانونمند بر آنها را با مشکل مواجه میسازد. هنگامی که تعداد رسانهها از حد مشخصی فراتر رود، اداره کل ارشاد استان دیگر نخواهد توانست بر عملکرد همه آنها نظارت کیفی و مستمر داشته باشد.
به نظر میرسد تداوم روند کنونی در استان مرکزی،نه تنها به ارتقای فضای رسانهای کمک نمیکند، بلکه با تضعیف رسانههای اصیل و ایجاد بازار آشفته رسانهای، به کلیت این عرصه آسیب خواهد زد. انتظار میرود مسئولان استانی و وزارت ارشاد با بازنگری در سیاستهای صدور مجوز، مانع از ایجاد بحران جدید در عرصه رسانهای استان شوند.
بررسی ها نشان میدهد اشخاصی با سابقه های کوتاه در رسانه به دنبال مدیریت رسانه هستند.
ضرورت اعمال معیارهای سختگیرانهتر
شایسته است که صدور هرگونه مجوز رسانهای منوط به احراز صلاحیتهای اساسی باشد.اگر قرار است مجوزی صادر شود، باید سالها حضور مثبت، مؤثر و مستمر متقاضی در عرصه رسانه مورد تأیید و ارزیابی دقیق قرار گیرد، نه اینکه هر فردی با ارائه چند برگ رزومه ساده که به آسانی قابل تنظیم است، متقاضی مدیریت یک رسانه شود.
این پرسش اساسى مطرح است: آیا هر کس که تجربهای در خبرنگاری یا عکاسی دارد، لزوماً از توانایی و شایستگی لازم برای مدیریت یک رسانه برخوردار است؟ مدیریت رسانه نیازمند بینش استراتژیک، دانش ارتباطی عمیق و تعهد حرفهای است، نه صرفاً داشتن سابقه فعالیت در یک بخش جزئی.
یک مدیر رسانه در این خصوص گفت: ضروری است که از تمام دستگاههای مرتبط شامل اداره ارشاد محل سکونت، استانداری و نهادهای نظارتی دیگر استعلامهای لازم به عمل آید تا از ورود افراد با رزومههای ساختگی و غیرواقعی به عرصه رسانه جلوگیری شود. اینگونه نیست که هر کس با چند تجربه محدود رسانهای بتواند به سادگی مجوز تأسیس رسانه دریافت کند.
