پشت صحنه خرید و فروش کتابهای دستدوم چه میگذرد؟/ کتابخوانی یا تجارت کتاب؛ از چاپ اول تا دستدومفروشیها
برنا _ گروه فرهنگی: اگر در خیابان انقلاب قدم بزنیم، سرتاسر دیوارها و دالانها پر است از آگهی خریداران و فروشندگان کتابهای دستدوم. اما برخی از آنان نیز تنها به سود خود میاندیشند. برایشان تفاوتی ندارد که کتاب شما سالم است یا پاره، قدیمی است یا جدید، یا حتی چه قیمتی دارد. کتابها را داخل کیسه یا کارتن میریزند، وزن میکنند و در نهایت پیشنهادی که میدهند کیلویی ۲۰ تومان است.این روند بهنظر گزینه مناسبی برای عاشقان کتاب نیست و بیشتر متناسب دانشجویان و دانشآموزانی است که قصد خلوتکردن قفسههایشان را دارند. آنان کتابهایشان را در دو سه کارتن جا میدهند و از سر بیحوصلگی یا برای رهایی، آنها را به خریداران خیابان دوازدهم فروردین تهران میفروشند.
خریداران کتاب و سلیقههایشان
هرچند کتابخوانهای حرفهای و کلکسیونداران، اغلب کتابها را در جشنوارههای فروش یا در مرحله پیشفروش با ۱۵ تا ۲۲ درصد تخفیف از ناشران و کتابفروشیهای آنلاین تهیه میکنند، اما این روزها حتی آنان نیز با مشکلات جدی برای خرید کتابهای چاپی که قیمتهایی سرسامآور دارند روبهرو هستند.
از سویی دیگردر حالی که کتابفروشیهای آنلاین راهحل را در فروش قسطی دیدهاند، اما هنوز هم بسیاری از مخاطبان توان مالی کافی برای خرید کتابهای تازه بازار را ندارند. از اینرو، تنها راه باقیمانده، فروش کتابهای قدیمی یا حتی کتابهای تازه، اما خواندهشده با قیمتی منصفانه برای تامین بودجه خریدهای بعدی است. در این میان باید دید آیا دستدومفروشیهای آنلاین را میتوان بهعنوان گزینهای مناسب در نظر گرفت؟ کتابفروشیهایی که شاخهای جدید از کسبوکار را به بازار اضافه کردهاند و امکان فروش کتاب را با حداکثر سود برای فروشنده و حداقل قیمت خرید را برای مخاطب کتاب فراهم میسازند.خریدی که به گفته بسیاری از دست دوم فروشیها به عوامل مختلفی، چون قیمت متناسب، اتمام موجودی یک کتاب، کمبود نسخهها و ترجمههای غیرمتداول و بدون سانسور و... برمیگردد و این شیوه را آخرین یا شاید بهترین گزینه روی میز برای خریدار کتاب میگذارد.
یک فروشنده آنلاین کتاب چه میگوید؟
برای بررسی دقیقتر وضعیت بازار کتابهای دستدوم و سلیقه مخاطبان، گفتوگومیکنیم. "آذرالله بخشی" مسئول فروش یکی از پربازدیدترین کتابفروشیهای آنلاین، از تجربه خود در خرید و فروش کتابهای دستدوم میگوید: «تقریباً همه نوع کتابی فروش میرود. مثلاً برخی پیجها بهطور تخصصی روی کتابهای قدیمی کار میکنند و در آنها کتابهای کلاسیک ایرانی و خارجی بیشتر خریدار دارد، اما اگر نگاهی به صفحه کاری خودمان و دیگر کتابفروشیها بیندازم، بیشترین استقبال مربوط به کتابهای عامهپسند ایرانی است.»
او در ادامه میگوید: «در واقع اوضاع بهگونهای شده که قشر جوان و حتی افراد با سنین بالاتر دیگر حوصله کتابهای فلسفی یا کتابهایی که نیاز به زمان و تمرکز بیشتری دارند را ندارند و بیشتر سراغ کتابهایی میروند که جنبه سرگرمی دارند. بهویژه در بازه سنی ۱۸ تا ۲۵ سال، ژانرهای فانتزی طرفداران بیشتری دارد.»
این کتابفروش در پاسخ به این پرسش که کدام گروه سنی و چه قشری بیشترین خرید را دارند، میگوید: «من از همه سنین مشتری دارم؛ از ۱۵ ساله تا ۷۵ ساله. حتی کسانی که سن بالاتری دارند، معمولا مشتاق و کتابخوانتر هستند. با این حال، عمده خریداران در بازه سنی ۲۸ تا ۵۰ سال قرار میگیرند. ما از همه اقشار خریدار داریم؛ از دانشآموز و دانشجو گرفته تا پزشک و استاد دانشگاه و بهویژه افراد خانهدار. طبیعتاً افرادی که وقت آزاد بیشتری دارند، نسبت به افراد شاغل یا محصل، تعداد و دفعات خرید بالاتری دارند.
وی همچنین درباره میزان فروش کتاب به خبرنگار برنا میگوید: «میزان فروش بد نیست. من بهعنوان کسی که در این حوزه فعالیت میکند، مشاهده کردهام که اتفاقا فروش کتاب در دستدومفروشیها، نسبت به کتابفروشیهای آنلاین و حضوریِ فروش کتاب نو، بیشتر است؛ بهخصوص در این روزها که قیمت کتابها بهشدت افزایش یافته است. البته میزان فروش در مقاطعی مانند عید و فصل تابستان، نسبت به زمانهای عادی بیشتر میشود.»
سطح درآمد کتاب فروشان
صاحب این کتابفروشی آنلاین در خصوص میزان درآمد این شغل نیز توضیح میدهد: «درآمد این کار آنقدر نیست که بتوان آن را بهعنوان یک شغل اصلی در نظر گرفت و روی آن حساب باز کرد. برای مثال، خود من کمتر از ۱۰ درصد سود دریافت میکنم. حتی همکارانی که این ۱۰ درصد را بهطور کامل میگیرند و فروش بالایی هم دارند، در نهایت درآمدشان به اندازه حقوق یک کارمند معمولی هم نمیرسد. البته افرادی هم هستند که کارشان خرید و فروش مستقیم کتاب است و خودشان کتاب را تهیه میکنند، نه اینکه فقط واسطه باشند. این افراد معمولاً کتابها را از خیابان انقلاب تهیه کرده و با دو برابر قیمت میفروشند و طبیعتاً درآمد بالاتری دارند. با این حال، این کار میتواند برای افرادی که به گفتوگو و تبادل نظر درباره کتاب علاقه دارند، جنبه سرگرمی داشته باشد و در کنار آن، درآمد محدودی نیز ایجاد کند.»
در پایان این گفتوگو، اللهبخشی در پاسخ به مشکلات موجود در این حوزه براین نظر است: مشکلات این کار واقعاً زیاد است، چرا که با افراد مختلفی از سراسر ایران در ارتباط مستقیم هستیم و هر کدام رفتارهای خاص خودشان را دارند. برای مثال، گاهی فروشندهها کتاب را با تأخیر ارسال میکنند یا به دلیل عدم صداقت، مشکلات ظاهری یا ایرادات صحافی کتاب را پنهان میکنند. در برخی موارد نیز قیمت کتاب آنقدر بالا اعلام میشود که حتی از قیمت روز بازار هم بیشتر است، در حالی که قیمت کتاب در این صفحات باید حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد کمتر از قیمت پشت جلد باشد. از سوی دیگر، برخی خریداران بیش از حد حساس هستند و از جزئیترین موارد ایراد میگیرند یا در پرداخت هزینه بدقولی میکنند.
وقتی میزان فروش ثابت نیست
در ادامه با کتابفروشی دست دوم آنلاین دیگری به نام «رز» گفتوگو میکنیم. این فروشنده نیز در راستای میزان فروش توضیح میدهد: کتاب فروشی ما فروش ثابتی ندارد، یک ماه صفر است و ماه دیگر ممکن است ده الی بیست تا کتاب خرید و فروش شود؛ آن هم به لطف مشتریهای ثابتی است که تمام خریدهای کتاب خود را از یک یا دو پیج انجام میدهند. رده سنی مشتریان به طور عمده از ۱۸ تا ۵۰ سال است و بیشترین فروش را از کتابهای ایرانی دارم.
چالشهای واسطهها در امر فروش کتاب
این فروشنده درباره روند و مشکلات این مدل کتابفروشیها بیان میکند: خیلی دردسر ومشکل داریم. برای مثال؛ مشتری درخواست عکس و فیلم از کتاب میکند آن هم با جزئیات فراوان از تمام جهات و صفحات کتاب در خواستی خود اما پس از آنکه خواستها براساس سلیقه اعلام شده انجام میدهیم، شفارش دهنده از خرید پشیمان میشود. گاهی هم فروشنده عکس از کتابتر و تمیز میگیرد و در پیج خود میگذارد؛ اما بعد معلوم میشود که کتاب دارای ایرادی بوده و آن ایراد به طریقی از واسطه پنهان شده است. به این ترتیب معمولا ما با پیامهای توهین آمیز و منفی مخاطبان روبرو میشویم. او میافزاید:در حیطه کار ما رکب زنی و پشت و رو بازی زیاد است. از همین رو، حیطه کاریام را محدود به آنانی کردم که از مشتریان ثابت و آشنا محسوب می شوند.
این فروشنده آنگاه از اندک بودن درآمدهای فروش کتاب میگوید؛ درآمد کار از سویی دیگر به شدت کم است به خصوص که ممکن است در یک ماه تنها یک کتاب فروخته شود. از این رو به عنوان منبع درآمد به این کار نگاه نمیکنم.
کتابفروشی رز در مورد نحوه قیمت گذاری کتابها میگوید:در دو سال گذشته، قیمتگذاری بر مبنای قیمت روز هر کتاب و با در نظر گرفتن هزینه ارسال اعلام میشود.
انتهای پیام/
