گرماتابها؛ متهمان خاموش ناترازی گاز کشور
میزان ناترازی گاز اکنون بیش از ۳۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است. عددی که در زمستان نهتنها پایدار نمیماند بلکه با هر موج سرما عمیقتر میشود. در حال حاضر کل گازی که روزانه به شبکه سراسری تزریق میشود حدود ۸۵۰ میلیون مترمکعب است و ظرفیتی که در برابر مصرف واقعی تاب مقاومت ندارد.
در اواخر آذرماه تنها مصرف بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء به حدود ۶۲۵ تا ۶۴۵ میلیون مترمکعب در روز رسیده است. این یعنی پیش از آنکه سهم نیروگاهها و صنایع بزرگ محاسبه شود بخش عمدهای از گاز تولیدی کشور جذب مصارف خرد شده است. در چنین شرایطی شبکه گاز با کمترین حاشیه امن وارد زمستان میشود و هر مصرف غیرضروری مستقیم به تشدید ناترازی منجر میشود.
در این شرایط مصرفهای لوکس و غیرضروری از یک موضوع حاشیهای خارج شده و به یک مسئله اصلی در مدیریت انرژی کشور تبدیل شده است. دولت بر اساس مصوبه رسمی استفاده از گرماتابها و تجهیزات گرمایشی گازسوز در فضاهای باز را ممنوع اعلام کرده است. این ممنوعیت جنبه توصیهای ندارد و با ضمانت اجرایی همراه است. در صورت شناسایی تخلف ابتدا اخطار صادر میشود و در صورت ادامه استفاده انشعاب گاز مشترک تا یک هفته قطع خواهد شد.
با این حال مشاهدات میدانی و گزارشهای منتشرشده در رسانهها نشان میدهد بخشی از این ممنوعیت رعایت نمیشود. استخرهای روباز در برخی ویلاها و مجموعههای خاص همچنان فعال است و آب این استخرها با گاز طبیعی گرم میشود. میزان گاز مصرفی این استخرها در روزهای سرد معادل مصرف چندین واحد مسکونی برآورد میشود. این نوع مصرف محدود و مقطعی نیست و در مقیاس شبکه اثر قابل اندازهگیری دارد.
در کنار استخرهای روباز برخی رستورانها فضای باز خود را با بخاریها و گرماتابهای گازی گرم میکنند. این تجهیزات گاز را در محیطی مصرف میکنند که بازدهی حرارتی موثری ندارد. میزان مصرف هر گرماتاب گازی بسته به ظرفیت آن میتواند در یک شبانهروز معادل مصرف چند خانوار باشد. تداوم استفاده همزمان از دهها یا صدها دستگاه از این نوع اثر مستقیمی بر تراز گاز کشور بر جای میگذارد.همچنین مدیرعامل شرکت گاز استان تهران صریحاً اعلام کرده است: با اماکنی که از گرماتابها در فضای باز استفاده میکنند، برخورد قاطع میشود.
طبق آمار شرکت ملی گاز بیش از ۷۰ درصد مشترکان خانگی در محدوده الگوی مصرف قرار دارند و در روزهای سرد، همراهی بالایی با توصیههای صرفهجویی نشان میدهند. در مقابل بخش محدودی از مشترکان پرمصرف سهم نامتوازنی از گاز توزیعی را مصرف میکنند. بررسی الگوی مصرف نشان میدهد بخشی از این مصرف بالا ناشی از نیاز واقعی نیست و به مصارف لوکس اختصاص دارد.
