لزوم مدیریت افکار عمومی بعد از مذاکرات

در این باره البته گفتنی های زیادی وجود دارد اما با عنایت به اینکه نتیجه کلی حدود یک سال و نیم مذاکرات فشرده هسته ای هر چه باشد تا یکی دو روزآینده مشخص خواهد شد، ضرورت مدیریت افکار عمومی در حالات مختلف ـ اعم از حصول توافق یا شکست مذاکرات ـ بسیار مهم و حیاتی به نظر می رسد. البته اینجا در لوزان سوییس همه حواس ها ـ اعم از تیم پرتلاش مذاکره کننده و خبرنگاران حاضر ـ معطوف به اتفاقات داخل مذاکرات است و لذا برنامه ریزی برای این مسئله قاعدتا متوجه تهران خواهد بود.

بدیهی است که پیش بینی چگونگی رفتار مسئولین در دو سناریوی متفاوت توافق یا شکست، که یکی قاعدتا ـ باید ـ به رفع تحریم ها و دیگری به تداوم شرایط کنونی و بلکه تشدید آن از سوی غرب منجر می شود، می تواند به لحاظ روانی، افکار عمومی را کنترل و مدیریت کند، به ویژه آنکه چنانچه زیر ساخت های فکری و ذهنی مردم به خوبی مهیای پذیرش هر یک از این اتفاقات نشود، امکان بروز مشکلاتی برای دولت طبیعی خواهد بود.

از سویی؛ باید توجه داشت که حجم بیشتر این بار روانی، خواسته و ناخواسته معطوف به مباحث اقتصادی است و چنانچه در ادامه اشاره خواهد شد متغیرهای اقتصادی زیادی وابسته به نتیجه مذاکرات شده اند:

متغیرهای اقتصادی وابسته شده به نتیجه مذاکرات

• درآمدهای دولت از محل فروش نفت
• جذب منابع مالی بین المللی شامل سرمایه گذاری مستقیم خارجی و فاینانس
• بازار سرمایه
• درآمدهای مالیاتی
• درآمدهای گمرکی
• نقل و انتقال بانکی و دسترسی به منابع مالی بین المللی
• بیمه های بین المللی جهت حمل و نقل بین المللی

بر این اساس؛ به نظر نگارنده پیشنهادهای زیر می تواند تا حدود زیادی فضای افکار عمومی را پس از 11 فروردین ـ آخر مارس ـ مدیریت کند:

سناریوی اول: مذاکرات به نتیجه برسد و توافق جامع حاصل شود

پیش از ورود به این بحث توجه به این نکته ضروری است که به دلایل مختلف در حال حاضر توقع و تصویر ذهنی بخش زیادی از مردم از رفع تحریم ها، یک معجزه اقتصادی در بهبود معاش، استانداردهای زندگی و رفاه عمومی، رونق بازار کسب و کار، افزایش شاخص بورس، کاهش قیمت طلا و ارز و... می باشد که متاسفانه از سوی برخی دولتی ها و رسانه های همسو نیز نادانسته بدان دامن زده شده است.

بنابراین در این سناریو با توجه به اینکه ایران مشکلات زیر ساختی اقتصادی و عمدتا نشأت گرفته از شیوه های غلط مدیریتی دارد، نمی توان در کوتاه مدت رشد اقتصادی قابل توجهی برای کشور متصور بود به ویژه آنکه رتبه فضای کسب و کار در کشور در حال حاضر 152 است و اگر حتی تحریم ها به طور کامل ـ منظور تحریم های ناشی از پرونده هسته ای است ـ حذف شوند، با توجه به رقابتی که در کشورهای همسایه برای جذب سرمایه گذاری خارجی و انواع مشوق های مختلف در این خصوص وجود دارد، انتظار یک معجزه قطعا دور از دسترس است. لذا در صورت حصول توافق، به طور کلی موارد زیر به ویژه در فضای رسانه ای می تواند تا حدود زیادی روشنگر باشد:

الف) ترسیم شرایط اقتصادی آینده کشور به طور کاملا واقعی و به دور از هیجانات و توقعات کاذب.

ب) تبیین شرایط جدید مبتنی بر برنامه های از پیش تعیین شده برای جهش اقتصادی مبتنی بر نبود تحریم.

ج) تکیه بر لزوم تداوم اجرای سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی به عنوان نقشه راه اصلی.

د) امید بخشی به مردم برای برون رفت از فضاهای مأیوس کننده.

سناریوی دوم: مذاکرات  به نتیجه نرسد و طرفین اعلام شکست کنند

در این مورد هم توجه به این نکته ضروری است که؛ به دلیل توقعات زیاد از حدی که در دولت تدبیر و امید به وجود آمده، عدم دستیابی به توافق با 5+1 قاعدتا در گام اول موجب بروز یک شکست روانی و سرخوردگی عمومی برای حدود نیمی از جامعه ـ با توجه به رأی رییس جمهور ـ خواهد شد. در این شرایط تنویر افکار عمومی به ویژه با توجه به اینکه قاعدتا فضای بین المللی پیچیده تر از ماقبل توافق ژنو خواهد شد، بسیار ضروری است. لذا عملیاتی کردن موارد زیر ضروری به نظر می رسد:

الف) امید بخشی به مردم و آگاه سازی افکار عمومی نسبت به شرایط جدید با تکیه بر این نکته که جمهوری اسلامی ایران در 35 سال گذشته نیز با وجود تحریم ها به دستاوردهای بزرگ کنونی در عرصه های مختلف رسیده است.

ب) اعلام برنامه های از پیش تعیین شده دولت به ویژه وزارت خانه های اقتصادی برای شرایط شکست مذاکرات.

ج) تکیه چند باره بر لزوم اجرایی شدن سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و ترسیم آینده روشن منتج از این برنامه ها.

د) تاکید و تبیین این نکته که ملت ایران حتی در صورت عدم توافق هم پیروز میدان نبرد با زیاده خواهان غربی بوده اند، چرا که فرزندانش شجاعانه و با منطقی روشن سر میز مذاکرات حاضر شده لکن به دلیل بی منطقی و زیاده خواهی غرب، مذاکرات به شکست انجامیده است.

و آخر اینکه؛ دستگاه رسانه ای نظام سلطه همچون همیشه تمام تلاش خود را برای از بین بردن سرمایه اجتماعی موجود در داخل کشور بکار خواهد گرفت. در این مورد هم با ایجاد افتراق بین مردم و نظام و حتی بین گروه های مختلف مردم سعی خواهد کرد مردم را نسبت به تدبیر دولت و نظام درباره موضوع هسته ای بدبین نماید که توجه به این نکات قطعا خواهد توانست از این مسئله پیشگیری کند. پس به بیان بهتر می توان اینگونه بیان کرد که در مسیر تعالی یک کشور مقاوم، همدل و همزبان، چه دشمنانش کوتاه بیایند و چه بر دشمنی های خود بیافزایند، هیچ خللی وارد نخواهد شد.