هافنگتن پست: قمار اوباما در وین

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، به نقل از هافینگتون پست از ماه آوریل -زمانی که طرف ها از یک سری «پارامترها» برای توافق نامه جامع هسته ای خبر دادند- مقامات بلندپایه دولت آمریکا در ارتباط با مهمترین موضوعات حل نشده -که با آنچه که در ماه آوریل توافق شد سازگار نیستند- مواضعی آشکار اتخاذ کردند. این مواضع شامل درخواست آمریکا برای حفظ نامحدود تحریم تسلیحاتی و دیگر ابعاد رژیم تحریم هایی می شود که شورای امنیت سازمان ملل متحد آنها را علیه ایران وضع کرده است.

هرگز چشم اندازی جدی در این باره وجود نداشته است که این مواضع آمریکا می تواند اساسی برای نتایج مذاکرات باشد.

برای نمونه درخواست دولت اوباما را برای حفظ نامحدود تحریم تسلیحات متعارف و دیگر ابعاد رژیم تحریم های شورای امنیت را علیه ایران در نظر بگیرید. نه تنها تهران با چنین درخواست هایی مخالفت کرده است، بلکه روسیه و چین --که همانند آمریکا از اعضای دایم و دارای حق وتوی شورای امنیت هستند-- نیز با این درخواست مخالفت کرده اند.

دولت باراک اوباما مواضعی کامل را در ارتباط با آینده تحریم های سازمان ملل متحد و برخی دیگر از موضوعات مهم به منظور رد اتهامات مخالفان داخلی درباره «ضعیف بودن» و همچنین رد انتقادات مطرح شده از سوی اسرائیل و عربستان سعودی -هم پیمانان سنتی واشنگتن- در ارتباط با نزدیک شدن آمریکا به ایران اتخاذ کرده است . اما اگر اوباما و تیمش در نهایت خواهان دست یابی به توافق هسته ای با ایران هستند، در برخی مقاطع مجبور خواهند بود از مواضعی که آشکارا اتخاذ کرده اند، عقب نشینی کنند، و بدین ترتیب خود را در معرض حملات و انتقادت سیاسی قدرتمندتر قرار خواهند داد. این موضوعی است که در حال حاضر مقامات دولت اوباما با آن دست و پنجه نرم می کنند.

این هفته برخی مقامات درباره دست یابی به توافق نامه جامع هسته ای بین ایران و قدرت های جهانی ابراز خوش بینی می کردند. مقامات دولت های حاضر در مذاکرات وین می گویند در ارتباط با ابعاد بحث برانگیز و مورد مناقشه برداشته شدن تحریم های آمریکا، اروپا و بیشتر تحریم های سازمان ملل -که علیه ایران اعمال شده بودند- مصالحه هایی صورت گرفته است. مذاکره کنندگان آمریکایی و ایرانی همچنین در ارتباط با حل و فصل اختلافات بر سر انجام تحقیقات هسته ای -که ایران با اجرایی شدن توافق نامه نهایی هسته ای انجام خواهد داد- به پیشرفت هایی رسیده اند.

بیشتر چالش های بغرنجی که هفت هیئت حاضر در مذاکرات وین با آن رو به رو هستند، به تدوین پیش نویس قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد مربوط می شود که سبب لغو قطعنامه های قبلی می شود که بر اساس آنها، مجوز اعمال تحریم های بین المللی علیه ایران صادر شده بود. برخی چالش ها نیز درباره آغاز اجرایی شدن توافق نامه جامع هسته ای است. بر این اساس، ارائه درخواست های آمریکا مبنی بر حفظ تحریم های تسلیحاتی به صورت نامحدود علیه ایران -که غیر واقع گرایانه است- به مهمترین مانع بر سر راه نهایی کردن توافق نامه جامع هسته ای تبدیل شده است.

گمانه زنی های قابل توجهی -در واشنگتن و وین- در این باره وجود داشت که دولت اوباما مشتاق تکمیل مذاکرات هسته ای تا روز نهم ژوئیه بود. ( بر اساس قانونی که به تازگی تصویب شده است، اگر دولت آمریکا متن توافق نامه جامع هسته ای را تا روز نهم ژوئیه در اختیار کنگره قرار می داد اعضای کنگره برای بررسی آن سی روز وقت داشتند اما اگر متن توافق طی روزهای نهم ژوئیه تا هفتم دسامبر در اختیار کنگره قرار گیرد، ‌اعضای آن شصت روز برای بررسی این توافق زمان خواهند داشت.) اما این گمانه زنی ها با رویکرد واقعی کاخ سفید فاصله داشتند زیرا آمریکا اعلام کرد مذاکرات هسته ای تمدید شده است . برخی گمانه زنی ها از این موضوع حکایت داشتند که دولت آمریکا با تعدیل موضع خود در مذاکرات هسته ای در ارتباط با متن جدید قطعنامه سازمان ملل، انتقادات سیاسی فراوانی را به جان خواهد خرید.

این محاسبات توضیح می دهد که -به گفته مقامات دولت های حاضر در مذاکرات وین- چرا موضع آمریکا در ارتباط با مفاد قطعنامه جدید شورای امنیت طی چند روز گذشته سبب ایجاد مانع بر سر راه دست یابی به توافق نامه هسته ای شد. علاوه بر این، به نظر می رسد آمریکا در حال ترغیب همتایان انگلیسی و فرانسوی خود در مذاکرات برای ارائه تعریفی از موضعشان درباره این موضوع است. در نتیجه، هیئت های پنج بعلاوه یک در حال حاضر زمان بیشتری را در وین به مذاکرات میان خودشان اختصاص داده اند تا با همتایان ایرانی شان. زمانی که آنها با نمایندگان ایرانی وارد تعامل شوند ، مذاکراتشان در واقع مذاکراتی چند جانبه بین گروه پنج بعلاوه یک و ایران نخواهد بود بلکه بیشتر یک سری مذاکراتی دو جانبه بین ایران و کشورهای گروه پنج بعلاوه یک است.

به نظر می رسد محاسبات دولت اوباما بر این اساس است که طی دوره زمانی نامشخص می تواند این روند را ادامه دهد تا آن که در نهایت بتواند به توافق جامع با ایران دست یابد و سپس این گونه اعلام کند که واشنگتن طی این دوره در تلاش برای متقاعد کردن تهران و مسکو برای اتخاذ مواضعی «منطقی» بوده است. این یک بازی سیاسی در ارتباط با یک واقعیت دیپلماتیک است. اما این همان روایت مورد نظر اوباماست.

بی شک اوباما و مشاورانش در کاخ سفید بر این باورند که با چالاکی تحسین برانگیزی در حال حل و فصل موضوعات سیاسی بغرنج در داخل این کشور هستند. اما از نظر دیپلماتیکی، رویکرد آنها بر این اساس است که دیگر بازیگران کلیدی --از جمله خود ایران-- برای دوره نامحدودی منتظر می مانند تا واشنگتن عزمی جدی برای دست یابی به توافق اتخاذ کند. این فرضیه همچنین بر این اساس است که اگر این روند به سبب مطالبات واشنگتن در ارتباط با قطعنامه جدید شورای امنیت به شکست بینجامد، کشورهای جهان این ایده را خواهند پذیرفت که این ایران و روسیه بودند که سبب به شکست کشیده شدن مذاکرات هسته ای شدند.

این رویکرد در واقع از ناکامی در این باره نشأت می گیرد که دست یابی به توافق نامه هسته ای به نفع آمریکا، خاورمیانه (غرب آسیا) و جهان است.

دولت اوباما همچنان به توافق هسته ای با ایران همانند توافق نامه کنترل تسلیحاتی می نگرد که بر اساس آن، ایران باید از جاه طلبی های خود در توسعه تسلیحات هسته ای دست بردارد .

دولت آمریکا باید این موضوع را درک کند که توافق هسته ای با ایران می تواند گامی مهم در جهت گسترش روند نزدیکی به جمهوری اسلامی ایران باشد ، همانند گشایش در روابط آمریکا با چین در دهه 1970.

دولت باراک اوباما طی چند روز آینده خواهد توانست از این مسیر عبور کند و به توافقی هسته ای با ایران دست یابد. اما بسیار بهتر است اگر دولت این بازی سیاسی را رد کند و در تلاش برای ارائه یک فرمول جدی برای روابط بین آمریکا و ایران بر آید.