هیچکس نمی گوید من به دنبال جنگ هستم/ نقش علم در ساختن آینده بی بدیل است

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی خبرگزاری برنا، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در نشست علمی مذاکرات هسته ای و علوم سیاسی در  ایران گفت: باعث افتخار من است که در محضر اساتید و دانشجویان علوم سیاسی حضور دارم. در جهان امروز که مهمترین خاصیت آن در حال گذار بودن آن است نقش علم در ساختن آینده بی بدیل است. دانشمندان روابط بین الملل دو وظیفه بسیار اساسی در دنیای کنونی بر عهده دارند که یکی از آن شناخت و فهم درست از واقعیت در تحولات بین المللی و در کنار آن بی بدیل بودن است.

وی در ادامه گفت: وظیفه دانشمند علوم سیاسی صرفا تکرار تئوری بر مبنای جهان نگری نیست زیرا در این صورت نه می توانیم واقعیت را بشناسیم و نه می توانیم درک بهتری از دنیا داشته باشیم. هیچکس نمی گوید من به دنبال جنگ هستم و هیچ یک از تئوریسین ها طرفدار جنگ نیستند؛ اما معنایی را تفسیر می کنند که ناگزیریم جنگ را بپذیریم.

وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به ما اجازه داد که بیاندیشیم، اظهار نظر کنیم و قالب های مرسوم را بشکنیم و با نگرش صحیح به دنیا نگاه کنیم. اگر از این منظر به علم سیاست نگاه کنیم آنوقت متوجه خواهیم شد وظیفه دانشمند علوم سیاسی آینده سازی است. اگر به پروژه های آینده نگری و ترسیم خطوط آینده نگاه کنید اکثر کشورهایی که حرفی برای آینده دارند مطالعات پرهزینه ای انجام داده اند. مثلا دنیا در سال 2050 چه شکلی دارد. اگر هدف فقط نگاه به آینده بود بی نتیجه می ماند اما با آینده پژوهی می توانیم آینده بهتری را شکل بدهیم. ما نیز نیاز داریم در روابط بین الملل و علوم سیاسی با چنین نگارشی به آینده و خودمان نگاه کنیم و از این منظر وارد شویم. وظیفه بنده به عنوان دانشجوی کوچک شما شناخت و درک این جهان است و شاید مهمترین مولفه شرایط کنونی این است که در حال گذار هستیم.

ظریف در ادامه افزود: برخی پس از فروپاشی نظام دو قطبی با توهم و عجله یک نظم نوین جهانی را وعده دادند و بر اساس آن نظم نوین جهانی اقدامات وسیعی را انجام دادند و چه بسا ده سال یا تمامی دهه 90 و حتی ابتدای دهه 2000 بر اساس این توهم شکل گرفت و چه بسیار خون ها ریخته شد تا یک نظام تک قطبی نهادینه شود.

وی با اشاره به تنوع در ابزار قدرت بیان کرد: منابع قدرت در حال حاضر متنوع شده اند. یک زمان قدرت نظامی حرف آخر را می زد و بعدها تصمیم گرفتند در کنار قدرت نظامی قدرت اقتصادی را هم بپذیرند و در ادامه نیز قدرت فرهنگی را نیز پذیرفتند. در گذشته در روابط بین الملل انسان تابع همین روابط بود اما بعد از آن از دیپلماسی فرهنگی، آموزشی و عمومی استفاده شد و به همین دلیل ابزار قدرت متکثر شد.

وی اظهار داشت: ایران نیز با استفاده از این ابزار قدرت به یک قدرت منطقه ای تبدیل شد و حضرت امام نیز که این موضوع را در همان زمان فهمیدند که ابزاری فراتر از ابزار مادی برای قاضی وجود دارد که فراتر از قدرت نظامی است.

وی اضافه کرد: یکی دیگر از این منابع خودباوری است. باید بپذیریم که ما می توانیم حرف برای گفتن داشته باشیم و به گونه ای دیگر فکر کنیم و قالب ها را بشکنیم و در برابر روش های گذشته روش های جدیدی ارایه دهیم. فهمیدیم که ما نباید حرف دیگران را تکرار کنیم تا بپذیرند بلکه حرف خود را با منطق بیان کنیم. اگر حرف دیگران را ادامه دهیم گفت و گو پیش نخواهد آمد.

محمدجواد ظریف ادامه داد: گفت و گو نیاز به هویت دارد و همچنین نیاز به منابع قدرت. باید محکم بایستید و بدانید سلطه ناپذیری ایران منبع قدرت است. بنابراین خودباوری، سلطه ناپذیری و حضور موثر در منطقه باید مورد توجه قرار گیرد. برخی می گویند چطور شد که ایران بزرگترین قدرت منطقه است. باید بگوییم معجزه که نشد بلکه تصمیمی قدرتمندانه به ویژه بعد از پایان جنگ تحمیلی باعث شد که ایران حضور موثر در منطقه داشته باشد و همین نگاه باعث شد که در منطقه حرفی برای گفتن داشته باشیم لذا رقبای منطقه ای ما از همان زمان و بعد از سقوط صدام احساس کردند که ایران با انتخاب صحیح توانسته در منطقه نقش آفرینی کند.

ظریف خاطرنشان کرد: پروژه امنیت سازی ما با تحمل فشارها و هزینه ها ایجاد شد که طرف مقابل احساس کرد نیاز دارد تا این قدرت ایران را مهار کند. هدف غرب ناکارآمد کردن ایران بود که خوشبختانه موفق به آن نشده است.

وی اظهار داشت: هدف ما ناکارآمد کردن ابزار ایران هراسی بود یعنی هنر این است که منابع قدرت را حفظ کرده و در کنار آن ایران هراسی را برطرف کنیم. مذاکرات هسته ای نیز با تمام پستی و بلندی های خود نگاه فراتری دارد یعنی اینکه منابع قدرت را حفظ کنیم و در کنار آن به هر چه می خواهیم برسیم. ما نمی خواستیم برای دستاورد هسته ای از منابع قدرت منطقه ای استفاده کنیم. ما تمام مراحل را طی کرده ایم اما آمریکا همچنان تلاش می کند که پروژه ایران هراسی را حفظ و آن را تقویت کند.

وی در پایان گفت: وظیفه ما این است که با علم و بدون از دست دادن منابع قدرت خود را ادامه دهیم و همانطور که بحث هسته ای حل شد بحث ایران هراسی نیز حل شدنی است؛ اما نیازمند پیش بینی است. ساختن آینده ای بهتر وظیفه همگی ماست.