نامه جامعه پزشکی کشور به دبیر کل سازمان ملل برای پیگیری فاجعه منا

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، جمعی از استادان دانشگاه‌های علوم پزشکی، پزشکان و پیراپزشکان کشور با ارسال نامه‌ای خطاب به ‏بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد، با انتقاد از سوء تدبیر دولت سعودی در کنترل بحرانی که منجر به بروز فاجعه منا شد، عدم پاسخگویی و رسیدگی ‏فوری به این حادثه را از منظر پزشکی قابل پیگیری دانستند و در ۴۲ بند مصادیق کوتاهی سعودی‌ها را که در بروز این فاجعه دخیل بوده است، متذکر ‏شدند؛ متن این نامه به شرح زیر است: ‏

باسمه تعالی

جناب آقای‌بان کی مون

دبیرکل محترم سازمان ملل متحد

با سلام و احترام

حادثۀ غم انگیز و تأسف بار منا در جریان برگزاری مناسک حج امسال در عربستان سعودی که منجر به از دست رفتن جان هزاران تن از پاک‌ترین ‏بندگان خدا در هنگام عبادت الهی شد، موجی از غم و اندوه و تاسف را در میان کشور‌ها و ملت‌های اسلامی به راه انداخته است، در این میان سوء ‏تدبیر، قصور و تقصیر دولت سعودی در ایجاد، استمرار و گسترش ابعاد حادثه و نیز عدم پاسخ مناسب و فوری به این فاجعه از دیدگاه فنی و ‏تخصصی پزشکی و مدیریت بحران قابل پیگیری و رسیدگی است. در حالی که براساس علم مدیریت بحران و پیشگیری، برای کوچک‌ترین ‏تجمعات در حد یک مسابقه ورزشی، در دنیای امروزی، جامع‌ترین تمهیدات و برنامه ریزی‌ها طراحی و پیشرفته‌ترین امکانات پیش بینی می‌‏شود، کمترین شواهدی از برنامه‌ریزی علمی و عملیاتی برای این تجمع میلیونی از سوی دولت سعودی مشاهده نمی‌شود که در زیر به بعضی از ‏آن‌ها اشاره می‌شود. ‏

‏۱-‏ ‎ ‎عدم وجود برنامه مشخص مدیریت خطر تجمعات فوق انبوه‎ (Mega Mass Gatherings) ‎برای پیش بینی، پیشگیری، کاهش ‏اثرات، آمادگی در برابر این حادثه، پاسخ (‏Response‏) مناسب و بموقع و بازیابی (‏Recovery‏) شرایط پی از وقوع حادثه‎. ‎

‏۲-‏ عدم اجرای اقدامات لازم جهت پیشگیری‎ (Prevention) ‎و کاهش اثرات‎ (Mitigation) ‎این نوع حوادث؛ مواردی مانند نصب ‏سایبان و سامانه‌های تهویه‌ای برای جلوگیری از گرمازدگی

‏۳-‏ عدم مدیریت صحیح ازدحام و ناتوانی در برقراری جابه جایی و حرکت صحیح جمعیت و عدم وجود مامورین راهنما در داخل جمعیت

‏۴-‏ ‎ ‎عدم اتخاذ تدابیر بموقع و طراحی و اجرای فوری برنامه‌های عملیاتی بر اساس صحنه حادثه‎ (Incident Action Plans) ‎جهت حل ‏معضل پدید آمده

‏۵-‏ ‎ ‎فقدان منابع کافی مورد نیاز متناسب با حجم انبوه جمعیت؛ به ویژه آب آشامیدنی

‏۶-‏ ‎ ‎عدم پیش بینی مکان‌های استراحت برای حجاج سالخورده، معلول و بیمار در میان راه

‏۷-‏ ‎ ‎عدم پیش بینی محل خاص عبور خودرو‌ها و تیم‌های امدادی‎ ‎

‏۸-‏ ‎ ‎عدم پیش بینی تیم‌های امداد پزشکی بلایا‎ (DMATs) ‎

‏۹-‏ فقدان مکان‌های استقرار پست‌های امدادی سرپایی در طول مسیر

‏۱۰-‏ ‎ ‎عدم تأمین کافی آمبولانس و اتوبوس آمبولانس جهت انتقال فوری مصدومین

‏۱۱-‏ ‎ ‎عدم پیش بینی سامانۀ اورژانس هوایی و نبود بالگرد امدادی و ملزومات آن نظیر پد فرود

‏۱۲-‏ ‎ ‎عدم پیش بینی پست امدادی پیشرفته‎ (Advanced Medical Post) ‎و بیمارستان صحرایی‎ (Field Hospital) ‎کارآمد و ‏پاسخگو

‏۱۳-‏ نبود تعداد کافی نیروی انتظامی برای انجام تدابیر فوری و ضروری

‏۱۴-‏ عدم ارائۀ آموزش‌های خاص به نیروهای انتظامات و پلیس مستقر در منطقۀ حادثه

‏۱۵-‏ عدم رفع انسداد بموقع مسیر پس از اطلاع از وسعت مشکلات پدید آمده

‏۱۶-‏ عدم پیش بینی راه‌های خروج اضطراری در طول مسیر

‏۱۷-‏ عدم پیش بینی و وجود نرده‌ها و دیواره‌های متحرک در کناره‌های مسیر (به جای دیواره‌های ثابت فعلی) ‏

‏۱۸-‏ عدم وجود برنامه تخلیه اضطراری‎ (Emergency Evacuation Plan) ‎

‏۱۹-‏ ‎ ‎عدم وجود امکانات اطلاع رسانی شرایط به حجاج در طول مسیر (مانند صفحات بزرگ تلویزیونی و سامانه‌های صوتی و هشدار دهنده) ‏

‏۲۰-‏ برخورد خشن، امنیتی و پلیسی با حادثه به جای برخورد مدیریتی و امداد محور

‏۲۱-‏ عدم وجود عملیاتی سامانۀ هشدار سریع‎ (Early Warning System) ‎و نبود واکنش بموقع‎ ‎

‏۲۲-‏ ‎ ‎فقدان یا بی‌کفایتی امکانات پایش‎ (Monitoring) ‎مسیر مانند دوربین‌ها و نبود سامانۀ مراقبتی‎ (Surveillance System) ‎برای جلوگیری از ایجاد یا گسترش ابعاد این نوع حوادث

‏۲۳-‏ عدم وجود سامانۀ فرماندهی حادثه‎ (Incident Command System) ‎و به تبع آن عدم استقرار پست فرماندهی حادثه‎ (Incident ‎Command Post) ‎در محل برای مدیریت کارآمد، هماهنگ، صحیح و علمی حادثه

‏۲۴-‏ عدم پبش بینی تدابیر بهداشتی حداقلی برای جلوگیری از وقوع حوادث ثانویۀ بهداشتی نظیر اپیدمی‌هایی چون کوروناویروس با توجه ‏به استعداد این شرایط و حضور حجاج از پنج قارۀ جهان

‏۲۵-‏ عدم وجود برنامه مشخص برای مدیریت اطلاع رسانی حادثه و نبود سامانه مشترک اطلاع رسانی‎ (Joint Information Center) ‎و ‏بی خبری بستگان بسیاری از حجاج اعم از افراد سالم و حادثه دیدگان تا مدت‌ها پس از وقوع حادثه

‏۲۶-‏ عدم وجود سامانۀ مدیریتی یکپارچۀ حج و عدم استفاده از ظرفیت سایر کشورهای اسلامی در مدیریت حادثه از جمله ممانعت از ورود ‏اطبا و امدادگران هیأت مستقل پزشکی حج ایران وابسته به جمعیت هلال احمر

‏۲۷-‏ فقدان مراکز بین المللی و ملی هماهنگی فوریت‌ها (‏International and National Emergency Coordination‏) در سطوح ‏عالی و عدم وجود یا عملکرد مرکز هدایت عملیات فوریت‌ها در سطوح عملیاتی (‏Coordination Center‏) ‏

‏۲۸-‏ ‎ ‎عدم وجود تریاژ مناسب در صحنه حادثه برای اولویت بندی انتقال مصدومین حادثه

‏۲۹-‏ عدم استقرار سامانه اورژانس پیش بیمارستانی‎ (Emergency Medical Services) ‎کارآمد در صحنه که منجر به انتقال با تأخیر ‏زیاد مصدومین حادثه و عدم رعایت‌های استانداردهای درمانی حداقلی در حمل و نقل‎ (Transfer) ‎و نیز انتقال‎ (Transport) ‎مصدومین شد‎. ‎

‏۳۰-‏ وجود گزارش‌های متعدد از بی‌تفاوتی برخی از تیم‌های امدادی حاضر در صحنه حادثه و عدم انجام اقدامات لازم برای عملیات احیای ‏قلبی – ریوی‎ (CPR) ‎و نجات فوری جان مصدومین‎ ‎

‏۳۱-‏ ‎ ‎فقدان برنامه صحیح و کارآمد برای مدیریت اجساد‎ (Dead Body Management) ‎

‏۳۲-‏ وجود گزارش‌هایی از انتقال همزمان مصدومین و اجساد به کامیون‌های سردخانه دار که منجر به مرگ بسیاری از مصدومان شد‎. ‎

‏۳۳-‏ ‎ ‎عدم مدیریت رسانه‌ها و اظهار نظرهای متعدد و عجولانۀ مقامات سطح بالای سعودی که با فرافکنی به جای التیام آلام منجر به شایعه ‏پراکنی، تشویش اذهان و افزایش نگرانی‌ها شد‎. ‎

‏۳۴-‏ ‎ ‎عدم اعلام بهنگام و صحیح آمار کشته‌ها و مصدومین و مفقودین و تفاوت جدی آمار رسمی با مشاهدات سایر منابع موثق خبری و در ‏نتیجه رشد شایعات و اعلام آمارهای متعدد توسط منابع غیررسمی

‏۳۵-‏ عدم وجود برنامه مشخص برای توزیع مصدومین انبوه حادثه‎ (Patients Distribution Plan) ‎و توزیع بی‌برنامۀ مصدومین در ‏شهرهای مختلف که منجر به افزایش پیچیدگی حادثه به ویژه در ابعاد روان‌شناختی شد‎. ‎

‏۳۶-‏ ‎ ‎عدم وجود برنامۀ مشخص برای شناسایی و ردیابی‎ (Tracking) ‎افراد اعم از حجاج سالم، مصدوم و فوت شده با وجود تجربه صد‌ها ‏ساله در مدیریت این مراسم عظیم و در نتیجه بی‌خبری از سرنوشت تعداد قابل توجهی از حجاج با گذشت چندین روز از حادثه

‏۳۷-‏ عدم آمادگی بیمارستان‌های سعودی در مدیریت صحیح این حجم از مصدومین و عدم مشاهده اجرای برنامه آمادگی ‏‏ (‏Hospital Disaster Preparedness Plan‏) بیمارستانی

‏۳۸-‏ عدم وجود برنامه فراظرفیت عظیم (‏Surge Capacity‏) در نظام سلامت برای پاسخ همه جانبه به این بحران

‏۳۹-‏ ‎ ‎بی توجهی به استفاده از ظرفیت‌های تخصصی حجاج کشورهای مختلف (نظیر حجاج پزشک، پرستار و امداگر) جهت مدیریت مردم ‏محور‎ (Community Based Disaster Management) ‎در حوادثی از این دست‎. ‎

‏۴۰-‏ ‎ ‎بی توجهی تمام عیار به حرمت و کرامت انسانی در ابعاد مختلف مدیریت حادثه

‏۴۱-‏ ‎ ‎کارشکنی در سرکشی تیم‌های پزشکی ایران به بیمارستان‌ها جهت ردیابی بیماران‎ ‎

‏۴۲-‏ بی‌توجهی به ابعاد روان‌شناختی حادثه و عدم وجود برنامه برای بازتوانی روانی‎ (Psychological Rehabilitation) ‎حادثه دیدگان

جناب آقای دبیر کل! ‏ما جمعی از اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی، پزشکان و پیراپزشکان کشور جمهوری اسلامی از جنابعالی مصرانه درخواست می‌کنیم که ‏سازمان ملل متحد با تشکیل یک کمیته حقیقت یاب بی‌طرف با حضور نهادهای مرجع و بین المللی نظیر کمیتۀ دائمی بین سازمانی‎ (IASC) ‎، ‏فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر (‏IFRC‏)، سازمان جهانی بهداشت‎ (WHO) ‎، نمایندگان دبیر کل محترم، سازمان همکاری ‏اسلامی و کشورهای آسیب دیده از این فاجعۀ عظیم انسانی، به تهیۀ گزارشی بی‌طرفانه و بررسی ابعاد فنی ماجرا، ارائه راهکارهایی برای جبران ‏نسبی ابعاد آن و جلوگیری از تکرار بروز چنین فجایعی بپردازد. ‏