مخاطب باید شخصیت ها را کشف کند

به گزارش خبرگزاری برنا، در برنامه پنجشنبه شب 3 دی ماه فیلم سینمایی «احتمال باران اسیدی» با حضور بهتاش صناعی ها کارگردان فیلم و شاهین امین منتقد نقد و بررسی شد و در قسمت دوم میزگردی پیرامون سینمای اجتماعی با حضور سیروس الوند کارگردان سینما و مسعود کوثری  جامعه شناس برگزار شد.

برای ساخت فیلم«احتمال باران اسیدی »پشتوانه نداشتیم

در بخش اول برنامه که به نقد و بررسی فیلم احتمال باران اسیدی اختصاص داشت بهتاش صناعی ها کارگردان فیلم گفت: این فیلم قصه ادم های تنها و بدون پشتوانه در جامعه امروز است و در دل قصه کارمند اداره دخانیاتی که ازدواج نکرده و از مادرش نگهداری می کند، تلاش دارد تا وضعیت بخشی از اجتماع امروز را بگوید.

وی افزود: ساخت این فیلم برای من و مریم مقدم (بازیگر و نویسنده فیلم) دغدغه بود و 2 سال برای آن وقت گذاشتیم هرچند در این 2 سال و در زمان ساخت سختی های زیادی کشیدیم و به نوعی انگار بدون پشتوانه بودیم.

صناعی ها ادامه داد: از ابتدای ساخت فیلم می دانستیم که این فیلم چه مخاطبانی دارد و قرار نیست گیشه ها را فتح کند به همین دلیل هم فیلم دلی ساختیم.

وی ادامه داد: برای من همیشه تجربه و زندگی پیرمردها و افراد بالای 70 سال مهم بوده زیرا آنها مسائل زیادی از زندگی می دانند ضمن اینکه مردها برخلاف خانم ها در زمان بازنشستگی و کهنسالی تنها تر می شوند درحالیمه خانم ها در میانسالی ارتباطاتشان بیشتر می شود.

مخاطب باید خودش شخصیت ها را کشف کند

صناعی ها با بیان اینکه زندگی تنهایی یک نوع زندگی مینی مال است گفت: وقتی بر این اساس فیلمنامه نوشتیم به آن شاخ و برگ و شخصیت زیادی اضافه نکردیم و اولویتمان این بود که تصاویر فیلم داستان را پیش ببرد و دائم اطلاعات اضافه ندهیم زیرا معتقدم کار هنری باید اجازه دهد تا مخاطب خودش شخصیت ها را کشف کند.

وی ادامه داد: در فیلم تلاش کردیم تا بخشی از جامعه که به نوعی اقلیت های فراموش شده هستند و یا شهروند درجه 4 را نشان دهیم و بگوییم که اینها نیز می توانند درام قصه را پیش ببرند.

کارگردان «احتمال باران اسیدی» بر این مساله که مخاطبان فیلمش از نسل های مختلف هستند تاکید کرد و افزود: در این فیلم تلاش کردیم چند نسل مختلف را کنار هم قرار دهیم و از جوان 15 ساله تا پیرمرد 70 ساله با فیلم ارتباط خوبی برقرار کردند.

مشکلات جامعه امروز باعث انزوای آدم ها می شود

صناعی ها با اشاره به اینکه نشان دادن علت تنهایی برای ما مهم بود گفت: مشکلات جامعه امروز باعث انزوای ادم ها می شود و روابط عاطفی غلط حتی بین دخترها و پسرها عامل تنهایی است.

وی ادامه داد: اما ما به هیچ وجه در فیلمنامه نگاه جنسیتی نداشتیم و فقط آنچه برایمان مهم بود پرداختن به علت ها و دلایل تنهایی بود.

صناعی ها در پایان سخنانش از مدیران تقاضا کرد تا به فیلمسازان جوان توجه کنند و شرایطی فراهم شود تا آنها راحت تر فیلم بسازند.

سینمای ایران فصل جدیدی پیش رو دارد

شاهین امین منتقد سینما نیز با اشاره به اینکه در سال های اخیر چهره های جدیدی وارد سینمای ایران شدند گفت: وجود این چهره ها همچون بهتاش صناعی ها ، مجید برزگر، شهرام مکری  این امید را در ما ایجاد می کند  که سینمای ایران فصل های جدیدی  را پیش رو دارد.

وی ادامه داد: داستان فیلم درباره مردی است که 30 سال در یک روند زندگی کرده و وقتی بازنشسته می شود دچار بحرانی می شود و تصور می کند که با این بحران نمی تواند کنار آید لذا دست به تغییر در زندگی خود می زند.

امین ادامه داد: در فیلم ما با یک داستان ملال آور روبرو نیستیم و طنزی که در شخصیت اصلی فیلم وجود داشت به ما کمک کرد تا کمی فضای کمیک بوجود آورده است.

فیلمنامه در جاهایی خالی است

این منتقد سینما گفت: شخصیت ها در فیلم به اندازه ای که احتیاج بود معرفی شده اند و کارگردان به خوبی آنها را به بیننده می شناساند.

امین با اشاره به اینکه بازیگران فیلم بازی های خوبی از خود ارائه کردند گفت: بازیگران شخصیت ها را خوب درک کردند و روابط آدم ها نیز در فیلم کاملا قابل درک است هرچند ماجراهای داخل فیلمنامه کم است و فیلمنامه در جاهایی خالی است.

وی ادامه داد: اگر در زنجیره اتفاقات فیلم ماجراهای بیشتری وجود داشت قطعا کشش فیلم بهتر می شد اما معتقدم قصه احتیاج به داستان های فرعی ندارد و فقط نیاز داشت که آدم های فیلم ماجراهای بیشتری داشتند.

در بخش دوم برنامه سیروس الوند کارگردان سینما و مسعود کوثری جامعه شناس درباره سینمای اجتماعی امروز ایران به گفتگو نشستند.

سیروس الوند پیش از ورود به بحث در پاسخ به سوال شجاع نوری مجری برنامه درباره شرایط نمایش فیلم «این سیب هم برای تو» گفت: در زمان ساخت این فیلم بسیار برخورد خوبی با من شد ضمن اینکه مشورت های سازنده ای از طرف بنیاد سینمایی فارابی به من شد به گونه ای که من اصلا احساس نکردم که با ممیزی طرف هستم.

وی ادامه داد: اما در زمان نمایش فیلم به شدت تنها بودم و همزمان با 14 فیلم، فیلم ما اکران شد و به جای اینکه 20 سالن سینما داشته باشیم 10 سالن به ما دادند که سه سالن اصلی آن مانند سینما آزادی به صورت تک سانس و شناور بود.

بیشتر فیلم خوب مربوط به سینمای اجتماعی است

الوند با اشاره به وضعیت سینمای اجتماعی در ایران به خصوص قبل از انقلاب گفت: سینما قبل از انقلاب هیچ نسبتی با جامعه آن روز نداشت و آنچه که در فیلم ها دیده می شد یک جامعه دروغین با آرمان های دست نیافتنی بود.

کارگردان« یکبار برای همیشه» با اشاره به تغییر بسیار سینما بعد از انقلاب گفت: بیشتر فیلم های خوبی که در 35 سال گذشته ساخته شدند و در جشنواره هایی همچون فجر جایزه گرفتند و همچنین مورد استققبال مردن قرار گرفتند متعلق به سینمای اجتماعی است.

نشان دادن واقعیت ها سیاه نمایی نیست

الوند با رد این مساله که نشان دادن واقعیت ها سیاه نمایی نیست افزود: اینکه به طور مثال، یک هنرمند در اثر خود بگوید میزان طلاق در سال 94 نسبت به سال 93 بیشتر شده سیاه نمایی نیست بلکه گفتن مشکلات جامعه است.

وظیفه سینما تصحیح زندگی است

وی ادامه داد: وظیفه سینما تصحیح زندگی است و برای اینکار باید پلشتی ها را ببیند و نشان دهد و یکی از بخش های سینما که اینکار را انجام می دهد سینمای اجتماعی است.

الوند همچنین گفت: متاسفانه امروز سینمای اجتماعی محجور واقع شده است به لیل آنکه می گویند به جامعه، تلخ نگاه می کند درحالیکه سینمای اجتماعی واقعیت ها را نشان می دهد.

کارگردان «این سیب هم برای تو» با تاکید بر اینکه امروز سینماگران حتی مشکلات کاملا عیان را به راحتی نمی توانند بیان کنند گفت: به طور مثال، امروز به دلیل آلودگی هوا چند هزار نفر فوت کرده اند اما من نمی توانم این ماله را در فیلمم بیاورم. در این میان کسی که می تواند به فیلمساز کمک کمد که مشکلات جامعه در فیلم به خوبی بیان شود جامعه شناسان هستند.

الوند ادامه داد: در بسیاری  از فیلم ها باید از جامعه شناس کمک گرفته شود و ما نیاز داریم که درباره مسائلی همچون نشان دادن خانواده ها در فیلم با کارشناسان جلساتی برگزار کنیم و با آنها مشورت داشته باشیم.

سینما یک همه پرسی غیرمستقیم است

کارگردان «دست های آلوده» با اشاه به اینکه استقبال مردم از فیلم های سینما و همچنین برنامه های تلویزیون معانی مشخصی دارد گفت: سینما یک همه پرسی غیرمستقیم است . مثلا، وقتی در جامعه ای فیلم کمدی با استقبال مواجه می شود یعنی این جامعه نیاز به شادابی دارد.

وی ادامه داد: در کشورهایی که صاحب سینما هستند و به صنعت فیلمسازی به صورت جدی توجه می شود مانند هالیوود اتاق فکرهای  وجود دارد که در آنها جامعه شناسان هم حضور دارند و درباره نحوه ساخت فیلم برای جامعه نظر می دهند.

الوند افزود: هرچند ما در کشور کمپانی هایی مانند جاهای دیگر نداریم و ظرفیت تولید ما نیز به اندازه هالیوود نیست اما می توانیم چنین اتاق فکرهایی را توسط دولت و با همکاری وزارت ارشاد، فاربی، خانه سینما و کانون فیلمنامه نویسان برگزار کنیم زیرا مساله اصلی امروز فیلمنامه است.

وی بر لزوم توجه دانشگاه ها به سینما و رابطه آنها با فیلمسازان تاکید کرد و افزود: حیات فرهنگی یک فیلم بعد از نمایش در جشنواره ها و همچنین اکران باید در دانشگاه ها باشد زیرا در چنین جاهایی است که می توان درباره یک فیلم صحب کرد.

سینما یک همه پرسی غیرمستقیم است

مسعود کوثری جامعه شناس نیز با اشاره به سابقه رابطه سینما و مسائل اجتماعی گفت: سینما از ابدا در کشورهایی همچون آمریکا و آلمان و کشورهای دیگر با مسائل اجتماعی درگیر بوده و تلاش کررند تا مشکلاتشان را در این فیلم ها نشان دهند.

وی با اشاره به اینکه بعد از انقلاب یکی از گونه های مهم سینمایی ژانر اجتماعی بوده گفت: متاسفانه بیشتر فیلم هایی که به عنوان فیلم های اجتماعی ساخته می شوند بر انحرافات اجتماعی همچون اعتیاد، طلاق و... اشاره دارند و سطوح دیگر کمتر دیده می شود درحالیکه نباید در سینمای اجتماعی فقط انحرافات را دید.

این جامعه شناس بر اهمیت فیلم مستند در سینمای اجتماعی تاکید کرد و افزود: سینما یک همه پرسی غیرمستقیم است و امروز به دلیل آنکه فیلم مستند به خوبی دیده نمی شود تحمل فیلم اجتماعی نیز سخت شده است.

وی ادامه داد: باید درباره مسائل اجتماعی سینماگران و جامعه شناسان باهم گفتگو کنند و به سمتی حرکت کنیم که مسائل اجتماعی در فیلم های سینمایی به صورت فرموله شده ارائه شود.

گفتنی است علیرضا شجاع نوری مجری و سردبیر برنامه سینمای ایران در انتهای برنامه پیشنهاد کرد خانه سینما و جامعه شناسان باب همکاری مشترک رو بنا کنند که با استقبال سیروس الوند و مسعود کوثری همراه شد.