هویت یابی از راه مدگرایی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، مصطفی آب روشن گفت: مُد ،حامل ارزشها و سبکی از زندگی است که به شکل فردی درونی شده و به اشکال جمعی متبلور و فهمیده می شود .عده ای مد گرایی را انعکاس فردگرایی  و برخی بخاطر تبعیت کردن افراد از الگوهای مشترک مصرفی،آن را امری اجتماعی قلمداد می کنند.مد یکی از اشکال مصرف نمایشی است که افراد تمایل دارند تا فردیت و متمایز بودن خود را در متن و زمینه ی جوامع شهری به نمایش بگذارند.

وی افزود: امروزه شهروندان به خاطر سبک زندگی شان مورد قضاوت های ارزشی قرار می گیرند و به خوبی می توان دریافت که نوع کالاهای مصرفی که ممتاز تلقی می شوند از نشانه های کلیدی هویت یابی و ابزاری ایده ال برای متمایز دیده شدن و برتری جویی است.مصرف در دوران مدرن روندی است که خریدار کالا از طریق به نمایش گذاشتن آن ،بطور فعالانه ای مشغول خلق و استمرار یک هویت نمایشی است و نحوه قضاوتِ دیگران مهم، می تواند در نوع مصرف افراد تاثیر گذار باشد که بطور ضمنی تاثیر همنوایی اجتماعی افراد جامعه را با گروههای مرجع یاد آور می شود.

این آسیب شناس اجتماعی در خصوص  تغییر سلیقه های فردی در قالب مد به برنا گفت: هر نوع رواج نو آوری که با تغییر سلیقه های فردی و در قالب مد در جامعه استمرار پیدا می کند را می توان بعنوان کنش های جمعی مورد مطالعه قرار داد زیرا  شرط لازم برای شروع مد گرایی وجود افرادی است که به عنوان مرجع در نظر گرفته می شوند.

آب روشن تصریح کرد:از منظر جامعه شناختی، افراد تابع گروههایی هستند که به گمان آنها مهم تلقی می شوند و بر این مبنا برای ارزیابی و سنجش سبک زندگی خود به این گروهها مراجعه می کنند این گروهها ، معیاری برای مطلوبیت ها ، محک زدن رفتارها و باورهای افراد می باشند که در گرایش ها و کنش های افراد تغییر ایجاد می کنند حتی اگر عضویتی در آن گروه نداشته باشند.

وی اظهار داشت: هر چه درجه اهمیت  گروه های مرجع بیشتر باشد فشار برای همرنگی فرد با گروه بیشتر احساس می شود و فرد  برای اینکه خود را همنوا کند تلاش می کند  که  افکار و مطلوبیت هایش را به سرعت تغییر دهد و  بدین سان مشاهده می کنیم که  افکار و کنش های  افراد در چارچوب تعاملات اجتماعی و تحت تاثیر گروه های مرجع شکل می گیرد و فشار برای همرنگی در گروه به همگن شدن ایده ها و سبک زندگی  می انجامد که در شکل مد و مدگرایی متبلور می شود. بدیهی است که تسری دهندگان یک سبک مصرفی افراد و یا گروه هایی هستند که از طریق رسانه های جمعی به عنوان گروه های مرجع شناخته می شوند  که این نوآوری ذهنی را تبدیل به یک مد اجتماعی می کنند و افراد نیز به خاطر متمایز بودن و متمایز دیده شده خود را به گروه های مرجع نزدیک و طی فرایند مقایسه اجتماعی ان را به نمایش می گذارد و در این میان افرادی هستند که نه از گروه مرجع بلکه تحت تاثیر دیگران، مهم و همسازی با این گروه به مد اجتماعی دامن می زنند.

آب روشن در پایان خاطر نشان کرد: جامعه به عنوان واقعیتی مستقل و یگانه ، نسبت به افراد ،دارای خصلت های عینی و بیرونی است و منطق و چارچوب های مختص به خود را دارد .جامعه اگر چه از جمع جبری تک تک افراد تشکیل می شود، اما پس از تشکیل،دیگر اراده‌ی فردی در آن دخالتی ندارد و همین که این آفرینش رخ داد آن ساختار،خود واقعیتی می شود غیرقابل انکار که گرچه توسط افراد نهادینه شده است اما به عنوان واقعیتی غیر قابل تغییر در نظر گرفته می شود، در این مرحله توسط خرد جمعی اداره و یا تغییر می یابد. افراد در نتیجه ی روابط متقابل و استمرار کنش های متقابل اجتماعی، در نظامی از روابط  میان ذهنی و عینی قرار می گیرند که دیگر فرد نیست ، بلکه کلیتی است  ویژه و تام که مد و مد گرایی پیامد های اجتماعی این قاعده هستند. در واقع افراد جامعه از واکنش های خود آگاه نبوده و تغییر در الگوهای رفتاری به شکل انتخاب خود خواسته در ذهنشان متجلی می گردد. از منظر روانشناختی، سبک زندگی و مد از یک کانون خود مختار سرچشمه می گیرد در صورتیکه رفتار فرد، محصولی از نیروهای میدانی جامعه و محیط اجتماعی است نه منتج از خصوصیات خاص ذهنی و روانی ، به دیگر سخن ،مد محصول جامعه ی مصرفی است و به ما این امکان را می دهد که از دو منظر فردی و ساختار ی آن را  مورد کنکاش قرار دهیم  در ابتدا فاعلیت و اراده انسان  و در معنایی دیگر، تبعیت از گروه و یا ساختارهایی که محیط بر فرد بوده و به عنوان واقعیتی بیرونی، شیوه و سبک نوین زندگی را به شکل ناخوداگاه بر تک تک افراد جامعه تحمیل می کند.