نباید به طرز فکر دولت روحانی نسبت به ورود بانوان به ورزشگاه‌ها خوشبین باشیم؟!

به گزارش گروه روی خط رسانه خبرگزاری برنا، سعیده فتحی دبیر ورزشی روزنامه آسمان در شماره نخست این نشریه نوشت: "در چند سال گذشته بحث حضور زنان در ورزشگاه‌ها، همزمان با میزبانی های ایران در لیگ جهانی والیبال بالا گرفته است. مساله‌ای که چندی است به گفتمان غالب روشنفکران در حوزه ورزش تبدیل شده و شاهد بروز کمپین هایی با عنوان «نه به ورزشگاه بدون زن» هستیم.

اما چیزی که در چند روز اخیر بیشتر جلب توجه می‌کرد واکنش‌ها به حضور تعدادی از بانوان در استادیوم آزادی برای تشویق تیم ملی والیبال بود. اتفاقاتی که حواشی و نظرات زیادی به همراه داشت. عده ای آن را حرکتی نمایشی قلمداد کردند که در نهایت به هیچ وجه راهگشا نیست و عده‌ای آن را روزنه‌ای برای ورود و درخواست مطالبات بیشتر دانستند. تفکرات این دو گروه را می توان تفاوت بنیادین دو طرز تفکر با سابقه ده‌ها ساله دانست. تفکر لوئی آلتوسر و تفکر آنتونیو گرامشی.

آنتونیو گرامشی نظریه پرداز ایتالیایی و از مخالفین سرسخت فاشیسم، هنگامی که در زندان موسولینی به سر می برد، شروع به نوشتن نظریاتش در مورد جامعه و تحولات آن نمود. او کسی بود که پای اصطلاح هژمونی را به مباحث سیاسی و اجتماعی کشاند. آنقدر این اصطلاح در ادبیات روزمره سیاسی اجتماعی ما پر کاربرد شده که گمان نمی رود کسی با معنای آن آشنایی نداشته باشد. بر اساس دیدگاه گرامشی، توده مردم، روشنفکران و هنرمندان می توانند با استفاده از تولیدات فرهنگی-هنری نظیر مطبوعات، سینما، تئاتر، ادبیات و امثالهم کم‌کم بر نظم موجود غلبه کنند و راه را برای مطالبات بیشتر باز کنند. نظریه ای که به زبان ساده می گفت باید از کوچکترین روزنه بوجود آمده برای رسیدن به مقاصدمان استفاده کنیم. نکته‌ای که در نظریات گرامشی وجود دارد فراگیری نظریه او در تمامی اتفاقات جامعه است که پیگیری یک مطالبه ساده از حکومت هم می‌تواند جزو آن باشد. اما آلتوسر کاملا برخلاف گرامشی فکر می کرد و اعتقاد داشت استفاده از روزنه ها مثل چاپ کتاب بازی در زمین حریف است و اصلا خود نظام هژمونی با آگاهی این اجازه را به شما داده است. در این نوشتار قصد نداریم به نقد آرای این دو اندیشمند بپردازیم. بلکه می خواهیم ببینیم برای رسیدن به مطالبه‌ای مانند حضور بانوان در ورزشگاه کدام روش را پیش بگیریم.

تغییرات ملموس نتیجه حضور مردم پای صندوق‌های رای بود. افرادی با نظریات تند و انقلابی نشستند خانه و با تحریم انتخابات در سالیان گذشته تنها چیزی که دیدند بدتر شدن روزافزون اوضاع بود. با روی کار آمدن دولت حسن روحانی، تغییرات با سرعت کم اما با شیب مناسب در حال رخ دادن در جامعه هستند. از قیمت دلار و نرخ تورم تا دغدغه‌های اجتماعی و مدنی.

حالا ما شاهد این هستیم که بر اثر فشارهای جامعه مدنی و همچنین فشارهایی از بیرون، دولت عاقلانه‌ترین روش را برای بازگرداندن بانوان به صحنه‌های اجتماعی انتخاب کرده است. گرامشی تاکید زیادی روی تاثیرات فرهنگی کارهای کوچک دارد. اینکه امروز بانوان ایرانی ببینند 300نفر در ورزشگاه هستند و آنها هم می‌توانند روزی حضور داشته باشند، یک تاثیر بسیار بزرگ است. اینکه ذهن مردم آماده بشود و ببیند که زنان می‌توانند در ورزشگاه‌ها حاضر باشند، حرکتی رو به جلو است.

شعار ما این بود که به عقب برنمی‌گردیم و حالا هم در حال حرکت به سمت جلو هستیم. یک شبه نمی‌توان عده ای را راضی کرد که حضور زنان در ورزشگاه‌ها یک حق طبیعی‌است و بودنشان هیچ ضرری برای کشور ندارد اما با حضور گزینشی و آرام آرام آنها در ورزشگاه‌ها که هر دوره هم به تعدادشان افزوده می‌شود، شاهد یک تغییر نگرش ناخودآگاه خواهیم بود.

همه دوست داریم همین فردا، حداقل نیمی از ورزشگاه متعلق به نیمی‌ از جامعه باشد اما نیک می‌دانیم که چنین چیزی واقعا در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست. می‌توانیم مانند تندروها فکر کنیم، به فکر تغییرات یک‌شبه باشیم و سال‌های سال حسرت حضور بانوان در ورزشگاه‌ها را بخوریم. یا می‌توانیم با نگاه واقع‌گرایانه به این مساله، راه را برای حضور بانوان باز کنیم. حضور سیصد بانوی گزینش شده، اگر در طول چهارسال آینده هم به همین شکل بماند جای انتقاد دارد اما اگر هر سال به‌تعداد این بانوان اضافه شود و مسیر به‌سمت غیرگزینشی بودن پیش برود، یک حرکت روبه جلوست.

بیایید باز هم نگاهی تاریخی به ماجرا داشته باشیم. به فیلیپین بازگردیم. مردمی که برای رسیدن به خواسته‌هایشان کسی را نکشتند بلکه با تغییرات کوچک شروع کردند. مردم با وجود اینکه می‌دانستند قرار است در انتخابات تقلب شود در همه رای‌گیری‌ها شرکت می‌کردند. چرا؟ چون می‌خواستند حقشان را بگیرند. چون خشونت و افراطی‌گری راه رسیدن به حقشان نبود. حالا ما که در ایران می‌خواهیم واقعا تغییر کوچک در جامعه را رسمی کنیم و حضور بانوان در ورزشگاه‌ها را بیان کنیم نباید به تغییرات کوچک خوشبین باشیم؟ نباید به طرز فکر دولت روحانی نسبت به بانوان خوشبین باشیم؟ نباید به این نگاه امیدوار باشیم؟ نباید منتظر باشیم اتفاقات بهتر در راه باشند؟

گریزی جز این هم نداریم. تفکر ما به‌دور از تنش و درگیری است. نمی خواهیم اینگونه اقدامات بهانه ای دست کسی بدهد. می‌توان نگاه‌هایی که سلیقه‌شان از قانون دور است را به هم نزدیک کرد.