پیشرفت ما در حوزه علمی کافی نیست

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، «علی اکبر صالحی»، معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران که روز چهارشنبه 20 دی ماه در نشست هم اندیشی پروژه اقتصاد مقاومتی با موضوع ارتقاء 5 دانشگاه و 5 پژوهشگاه برتر کشور به طراز بین المللی در وزارت علوم شرکت نموده بود طی سخنانی ضمن تقدیر از برگزاری نشستی کارشناسی و آسیب شناسانه در ارتباط با ارتقاء و بهسازی وضعیت دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور به منظور حضور موثرتر در صحنه های بین المللی، اظهار داشت: با توجه به چهار دهه فعالیت علمی و دانشگاهی ضروری است تا به چند نکته اشاره شود که می‌تواند به عنوان عنصر حیاتی در پیشبرد امور مراکز علمی و تحقیقاتی مورد ملاحظه قرار گیرد.  

در این نشست که با حضور وزیر علوم، رئیس سازمان انرژی اتمی، دکتر خرازی، دکتر نمکی معاون سازمان برنامه و بودجه و روسای دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی برتر برگزار شد، دکتر صالحی با اشاره به تلاش هوشمندانه مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی برای احیاء و نوسازی سازمان انرژی اتمی پس از جنگ تحمیلی، تصریح کرد: اگر می‌خواهیم در کانون های علمی یک حرکت علمی شتابان داشته باشیم باید مقررات را با توجه به روح و فلسفه قانون اجرایی نمود. اما باید تدابیری اتخاذ شود که مقررات و قوانین به بار خاطر و مانع تبدیل نشود.

وی به تصویب مقررات خاص با تأیید مقام معظم رهبری برای سازمان انرژی اتمی و در نتیجه تسهیل تصمیم گیری در این حوزه اشاره کرد و افزود: هرچند ما حسابرسی سالانه داریم و گزارش امور و فعالیت ها به استحضار مسئولین ارشد نظام می رسد، ولی با مساعدت مقامات ارشد نظام از آزادی عمل برای بهره گیری از استعدادها و نیروهای توانمند برخوردار بودیم. این رویکرد توانست به پیشبرد امور در سازمان انرژی اتمی کمک کند.

رییس سازمان انرژی اتمی ایران با ذکر مثال هایی از اختیارات گسترده دانشگاه های مختلف در سطح جهان از جمله دانشگاه هاروارد و ام. آی. تی گفت: ما چنین اختیاری را برای رؤسای دانشگاه ها که بزرگترین مراکز تولید فکر و اندیشه کشور هستند، باید مد نظر قرار دهیم.

صالحی دومین عنصر را تأمین منابع مالی دانست و با تأکید بر اینکه هرچند نمی توان همه مسائل را با تزریق منابع مالی حل و فصل کرد و اینکه باید منابع دقیق هزینه شود، گفت: ولی به این ترتیبی که الان منابع به مؤسسات آموزش عالی تزریق می‌شود، قطعاً انتظار نداشته باشید ما در زمره 10 دانشگاه اول یا حتی 20 دانشگاه اول دنیا باشیم. اگر ما به مؤسسات آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی نگاه هزینه‌ای داشته باشیم هیچ وقت راه به جایی نمی‌بریم.اما اگر این مراکز را مثل یک مرکز تولید تلقی کنیم، آن وقت وضع فرق می‌کند.

صالحی با بیان اینکه چندین دانشگاه بزرگ کشور همچون دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه شیراز، دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی اصفهان هماورد بهترین دانشگاه های دنیا هستند، به هزینه حدود 100 هزار دلاری سالانه تحصیل در دانشگاه هایی نظیر هاروارد اشاره کرد و گفت: در دوره قبل از پیروزی انقلاب اسلامی مجبور بودیم برای تأمین نیروی انسانی افراد را به خارج بفرستیم. اما اکنون شرایط برای تربیت نیروی متخصص با کیفیت مورد نیاز کشور فراهم است. ما با یک محاسبه ساده با توجه به تعداد فارغ التحصیلان دانشجو فقط در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری مثلاً در دانشگاه شریف به رقمی معادل چند صد میلیون دلار می رسیم. در صورتیکه بودجه سالانه چنین دانشگاهی فقط حدود 200 میلیارد تومان است.

معاون رییس جمهور، مشکلات حوزه پژوهش بویژه عدم هماهنگی نیاز های کشور با موضوعات پژوهشی و فقدان مدیریت صحیح در این حوزه را به عنوان نکته سوم مورد توجه قرار داد و خاطرنشان کرد: تعریف مأموریت توسط نهادها و سازمان های بالاتر امری است که می‌تواند دانشگاه ها را فعال کند. وی سپس به تعریف پروژه پیشران هسته ای از سوی دولت برای سازمان انرژی اتمی و پروژه های محوری همچون رادیوداروها و گداخت اشاره نمود و گفت: باید دولت و سازمان برنامه و بودجه با کمک همین عزیزان هر چند وقت یکبار پروژه‌های محوری تعریف کنند. هر چند سال یکبار چند تا پروژه محوری ملی تعریف کنند. این خیلی می‌تواند مؤثر باشد.

صالحی با تأکید بر تأثیر جریان سازی در حوزه فعالیت های علمی و طرح های مبتکرانه، تعریف عملیاتی بودجه توسط سازمان برنامه و بودجه برای سال 97 را کاری خوب توصیف کرد و ادامه داد: پروژه چشمه نور از جمله پروژه های محوری است که اگر واقعاً محقق شود، به کانونی برای یک حرکت عظیم علمی تبدیل می شود. در سفری که اخیراً به مراکز علمی تحقیقاتی ایتالیا داشتم، آنها با استفاده از شتاب پوزیترون و الکترون روی پروژه ای 250 میلیون یورویی کار می کردند تا ببینند به اعتقاد دانشمندان وقتی در 14 میلیارد سال پیش مهبانگ رخ داد و ماده و ضد ماده بوجود آمد، چرا ضد ماده فوراً ناپدید شده است. ما هم بالاخره یک جا باید تکلیفمان را با مسائل علمی روشن کنیم. به عبارت دیگر آیا تصور اینکه در کشورمان بتوانیم به دنبال چنین موضوعاتی برویم، به حقیقت می پیوندد؟

رییس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه این نکات و ملاحظات برای حرکت و شتاب گرفتن مطرح می شود و اگر توقع نباشد، حرکت هم نیست. البته پیشرفت ما در این برهه چهار دهه گذشته خیره کننده بوده است ولی به هیچ وجه کافی نیست.

صالحی اختصاص بودجه قابل توجه ارزی در سال 97 به وزارت علوم برای ارتقاء آزمایشگاه های دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقاتی را حرکتی جدی توصیف کرد و گفت: شرکتهای دانش بنیانی که در جوار دانشگاه ها ایجاد شده خیلی امیدبخش است. علیرغم همه تنگناها و محدودیت ها به لطف الهی حرکت در مسیر تعالی است ولی باید به حرکت خود شتاب ببخشیم. در پایان باید به این نکته اشاره شود که در شرایط امروز پذیرش دانشگاه ها باید با توجه به نیاز بازار کار و نیازهای توسعه ای کشور مد نظر قرار گیرد و باید از کمیت کاست و بر کیفیت افزود.