نیروی انسانی مازاد و ساختار نامناسب سازمانی دو مشکل نظام بودجه‌ریزی مدیریت شهری

به گزارش گروه اجتماعی برنا به نقل از  اداره کل ارتباطات و بین الملل شورای اسلامی شهر تهران سید حسن رسولی، خزانه‌دار و نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در گفت‌وگو با رادیو اقتصادی در خصوص آخرین وضعیت بررسی بودجه سال آینده شهرداری تهران توضیح داد: در روزهای گذشته علاوه بر فصل درآمدها و هزینه‌ها، تبصره‌های بودجه هم در صحن علنی شورا به تصویب رسیده است؛ در روزهای شنبه و یکشنبه(28 و 29 بهمن‌ماه) رسیدگی به سرفصل بودجه سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات هم در شورا پیگیری خواهد شد.

وی به ارائه رویکرد کلی پیرامون وضع شهر و نسبت آن با بودجه سال آینده شهرداری پایتخت پرداخت و گفت: پس از 12 سال حوزه مدیریت شهری با رأی 29 اردیبهشت امسال دچار تغییر و تحول جدی شد. هم در سطح پارلمان شهری، یعنی شورای اسلامی، و هم در سطح شهرداری. در همان روزهای اول آغاز به‌کار شورای پنجم، آقای شهردار موظف شدند که بر اساس محورهای تعیین شده و سندی که در این خصوص تعیین کردیم، با توجه به دسترسی‌هایی که دارند، اعلام کنند که شهرداری تهران در حوزه‌های شش‌گانه ماموریتی در چه وضعیتی تحویل گرفتند.

*میزان بدهی‌های شهرداری

رسولی ادامه داد: من اجازه می‌خواهم به سه، چهار تا از این شاخص‌هایی که در سند تغییر و تحول است، تحت عنوان وضع موجود شهرداری اشاره کنم؛ البته استحضار دارید که ما در بودجه‌ریزی موظف هستیم که اسناد بالادستی مثل سند چشم‌انداز، طرح جامع که شاید هنوز تا سال 1406 اعتبار دارد، برنامه پنج ساله دوم توسعه شهر که شورای محترم چهارم تصویب کرده و اهدافی که دولت از طریق وزارت کشور داده و همچنین وعده‌هایی که ما اصلاح‌طلبان در انتخابات به مردم دادیم، این‌ها را لحاظ کنیم. بر اساس سندی که آقای شهردار به شورا ارائه دادند، در حوزه مالی 52 هزار و 100 میلیارد تومان بدهی قطعی ثبت‌شده و ثبت‌نشده شهرداری است.

نایب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه شورای شهر تهران با بیان اینکه بودجه شهرداری تهران در سال 96 حدود 17 هزار و 900 میلیارد تومان است، تاکید کرد: رقم بدهی شهرداری با بودجه امسال شهرداری از حیث مقایسه‌ای یعنی سه برابر بودجه فعلی و برای سه سال آینده ما بدهی داریم.

رسولی دومین موضوع در شرایط فعلی شهرداری را منابع درآمدی عنوان کرد و گفت: نکته دوم این‌که منابع درآمدی شهرداری طی 10 ساله اخیر از حیث پایداربودن و ناپایداربودن، در نوسان بین 7 تا 25 درصد بوده است؛ در سال 96 که ما شش ماهه دوم سال آن را تحویل گرفتیم، حدود 20 درصد از منابع از محل‌های پایدار بوده و قریب به 80 درصد ناپایدار بوده است.

وی با تاکید بر اینکه این سهم 20 درصدی منابع پایدار در شش ماهه اول امسال بوده است، گفت: من در حقیقت تصویر وضع موجود را خیلی خلاصه عرض می‌کنم. در فاصله سال‌های 92 تا 96 که دو انتخابات مهم وجود داشته، بیشترین رویکرد مدیریت شهری گذشته به حوزه فرهنگی و اجتماعی بوده است. این رویکرد در سال‌های 95 و 96 نمود بیشتری داشته است.

*میزان پیشرفت پروژه‌های نیمه‌تمام

رسولی به موضوع شاخص پیشرفت در پروژه‌های عمرانی شهر اشاره کرد و گفت: علی‌رغم این که 52 هزار و 100 میلیارد تومان بدهی وجود دارد اما پیشرفت فیزیکی پروژه‌های شهرداری تهران در شرایط فعلی تا نیمه سال 96 تنها 36 درصد است. معنای این موضوع این است که ما برای بهره‌برداری مناسب از سرمایه مردم باید 64 درصد دیگر کار انجام دهیم. یعنی در کنار آن بدهی سنگین، برای این که پروژه‌های فعلی به بهره‌برداری برسد، باید منابع سنگینی تامین شود. به بیان دیگر، به لحاظ ریالی، تنها 25 درصد از اعتبارات این پروژه‌ها تامین شده، یعنی 75 درصد دیگر باقی مانده است.

وی تاکید کرد: فقط برای پروژه‌های نیمه‌تمام قریب به 35 هزار میلیارد تومان نیاز داریم که علاوه بر آن 52 هزار میلیارد تومان بدهی است.

*نیروی انسانی مازاد در شهرداری

خزانه‌دار شورای شهر تهران به وضعیت نیروی انسانی در شهرداری اشاره کرد و گفت: تقریبا 2/2 برابر پرسنل مورد نیاز شهرداری و سازمان‌های تابعه، جذب نیرو شده است.

رسولی با بیان اینکه 13 هزار و 500 نفر از 60 هزار نفری که الان از شهرداری حقوق می‌گیرند و جزو کارکنان شهرداری هستند، فقط طی سال 95 و نیمه سال 96 استخدام شده‌اند، افزود: ما با تورم نیروی انسانی مواجه هستیم؛ البته هر کدام از این عزیزان زندگی دارند و ما موظفیم که هم به سیاست‌گذاری و سبک‌سازی سازمان توجه کنیم، هم به مسائل انسانی این دوستان.

وی ادامه داد: دقت کنید که 56 درصد شاغلان در شهرداری از حیث تخصص، تحصیلات و تجربه که از منظر حقوق اداری به آن شرایط احراز می‌گوییم، شغلشان با فرضی که در آن شغل شاغل هستند، تناسب دارد. و لذا ما در یک جایی (من اسم نمی‌برم) بعضا مواجه هستیم با انبوهی از نیروهای متدین، دلسوز، اما فاقد مهارت و تخصص و بعضا هزار میلیارد تومان فقط کمک هزینه زیان تحویل می‌گیرند از شهرداری بابت حقوق و دستمزد.

*نگاه مدیریتی قالیباف در اداره شهر

وی با اشاره به اینکه یکی از نقاط قوت عملکرد 12 ساله آقای دکتر قالیباف، اهتمام به سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت‌ها و عمدتا زیرساخت‌های کاربردی مانند پل صدر، خطوط 3، 6 و 7 مترو بوده است، اضافه کرد: اما متاسفانه به دلیل کمبود منابع و اهتمامی که مدیریت قبلی بیشتر به پروژه‌های حجمی و قابل دیده شدن داشته، امروز تنها حدود دو میلیون نفر روزانه توسط مترو جابجا می‌شوند؛ در مجموع کل سفرهای درون‌شهری که از طریق مترو به‌علاوه اتوبوسرانی جابجا می‌شوند، 20 درصد کل سفرها است، یعنی 80 درصد سفرها در داخل شهر متاسفانه با خودروهای شخصی جابجا می‌شوند.

رسولی ادامه داد: من می‌خواهم عرض کنم که اگر این نقاط قوتی که آقای شهردار سابق داشتند؛ به‌خصوص در اجرای خطوط 3، 6 و 7 را ما بتوانیم با تعمیم 23 هزار میلیارد تومان که حالا یک بخشی از آن می‌تواند ارزی باشد و یک بخشی از آن ریالی باشد، تامین کنیم، ظرفیت جابجایی سیستم حمل و نقل ریل‌محور در پایتخت ایران از دو میلیون نفر به نزدیک 5/7 میلیون نفر افزایش پیدا می‌کند و این قدم بسیار جدی‌ای است.

نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در ادامه به موضوع قراردادهای غیرشفاف در شهرداری اشاره کرد و گفت:  بر اساس سند تغییر و تحول، قریب به 50 درصد قراردادهای شهرداری به‌صورت ترک تشریفات بوده و می‌دانید که قراردادهای ترک تشریفات تقریبا هزینه انجام خدمات را به لحاظ این‌که انحصاری است، به شدت بالا می‌برد.

رسولی در جمع‌بندی این بخش از سخنانش گفت: در حال حاضر اگر من بخواهم یک ارزیابی کلی داشته باشم، سبک مدیریتی جناب آقای دکتر قالیباف که طولانی‌ترین دوره قبل و بعد از انقلاب را در سمت شهرداری بودند، همانند سایر ماموریت‌هایی که ایشان بودند، بیشتر نگاه به جنبه‌های فیزیکی و کالبدی بوده، بیشتر اهداف بلندپروانه را دنبال می‌کردند، نظریه مدیریتی‌شان این بوده که هیچ عیبی ندارد که ما در یک اقتصاد تورمی، شهرداری را بدهکار کنیم، اما پروژه‌ها را در حوزه کاربردی پیش ببریم. این یک نظریه مدیریتی است؛ می‌شود در مجامع علمی و تخصصی، نقاط قوت و ضعفش سنجیده شود، ولی به هر حال آقای دکتر قالیباف چنین رویکردی را داشتند، درنتیجه بدهی بالا، کاهش اعتبار شهرداری نزد سیستم بانکی، افزایش هزینه‌ها و فروش آینده فضا و اموال شهرداری که متعلق به نسل‌های آینده است، وجود داشته و این‌ها جزو نقاط ضعف است.

وی ادامه داد: تکمیل شبکه‌های بزرگراهی هم البته جزو نقاط قوت است. من اساسا با این نگاه که یک مدیر و دوره مدیریتی را ما سیاه و سفیدی ببینیم، کاملا مخالف هستم، اقدام بسیار خوبی ایشان انجام دادند، اما برای تکمیل بهره‌برداری از این اقدامات، ما باید 34 هزار میلیارد تومان هزینه کنیم که فقط پروژه‌هایی که 36 درصد پیشرفت فیزیکی دارند در دوره چند ساله، به 100 درصد برسد.

رسولی گفت: مردم تهران که پرداخت‌کننده هزینه‌های شهری هستند، در حقیقت از این حیث دو تا ضرر را متوجه می‌شوند. یک ضرر این‌که با پول آن‌ها 36 درصد پروژه‌ها هزینه شده و 64 درصد باقیمانده و هم اینکه این پروژه‌ها به اتمام نرسیده و از منافع این پروژه‌ها نمی‌توانند استفاده کنند.

نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران گفت: لذ عرض می‌کنم که هم در حوزه نیروی انسانی و هم در حوزه ساختار سازمانی، هم در حوزه اقتصاد حوزه مدیریت شهری و سطح و سطوح سازمانی بر اساس سندی که آقای شهردار به ما تحویل دادند، با مشکلات جدی مواجه هستیم.

*اصلاح‌طلبان همیشه میراث‌دار مشکلات بودند

رسولی گفت: این در حقیقت تصویری است که من بر اساس سند رسمی که آقای شهردار در اجرای تکلیفی که شورای دوره پنجم برای ایشان تعیین کردیم، پس از 100 روز ارائه دادم. دیگر من به سایر جنبه‌های حقوقی و قضایی و... اشاره نمی‌کنم.

وی با تاکید بر اینکه وضع موجودی که اصلاح‌طلبان تحویل گرفتند، چنین است، اضافه کرد: علی‌الظاهر رسم روزگار این است که هر زمان که نوبت کشور داری و اداره شهر به دست اصلاح‌طلبان می‌رسد، خزانه خالی و بدهی‌ها بالا است؛  ما در دولت دفاع این وضع را داشتیم، در دولت آقای خاتمی این وضع را داشتیم. امروز دولت آقای روحانی با همین وضع مواجه است. وضع ما در حوزه مدیریت شهری اگر بدتر از حال و روز آقای روحانی و همکارانش در دولت دوازدهم نباشد، بهتر نیست.

*نقش بانک شهر در تقویت بنیه مالی پروژه‌ها

در ادامه این گفت‌وگوی رادیویی پورزرندی، مدیرعامل بانک شهر به بیان مطالبات این بانک از شهرداری تهران پرداخت که رسولی هم در پاسخ به اظهارات مطرح شده، گفت: بانک شهر یک بانک تخصصی است که کمک بسیار خوبی است برای تقویت بنیه مالی اجرای پروژه‌هاست اما واقعیت این است که استقراض‌گرفتن توسط بنگاه‌ها، من‌جمله شهرداری هم از منظر اقتصادی یک استانداردهای قابل قبولی دارد و حدود آن را هم قانون تجارت تعیین کرده است.

*رویکردهای جدید در بودجه سال آینده شهرداری تهران

خزانه‌دار شورای شهر تهران در ادامه به تبیین رویکردهای جدید بودجه شهرداری در سال آینده بر اساس مصوبات شورای شهر پرداخت و گفت: ما بودجه شهرداری را حدود 2/12 درصد از حیث قدرت خرید نسبت به سال 96 کاهش دادیم؛ یعنی از 17 هزار و 900 میلیارد تومان به 17 هزار و 429 میلیارد تومان کاهش دادیم. یعنی بیش از 2/2 درصد کاهش که اگر 10 درصد هم تورم بگذاریم، می‌شود آن عددی که عرض کردم. چرا این کار را کردیم؟ چون فکر می‌کنیم که ما باید بدهی مردم را اعم از پیمانکاران، کارگران و دستگاه‌ها را بدهیم.

وی در خصوص جهت‌گیری‌های کلی بودجه اضافه کرد: در شش ماموریت شهرداری، اولویت اول را شورای پنجم بر اساس نظرسنجی‌هایی که در اختیار دارد، حمل و نقل عمومی و کاهش آلودگی هوا قرار داده است. پس از آن هم به مسائل اجتماعی، به‌خصوص وضع آسیب‌های اجتماعی توجه شده است.

خزانه‌دار شورای شهر تهران با بیان اینکه یکی از مهمترین گرفتاری‌های شهرداری بر اساس گزارش آقای شهردار، پایین‌بودن سطح اعتماد عمومی مردم به این دستگاه و انضباط مالی است، افزود: برای اولین بار خزانه مشترک در شهرداری تهران ایجاد شد؛ همه حیاط خلوت‌ها بسته شد. ذی‌حسابان از شهرداری جدا شده و زیرمجموعه شورای شهر قرار می‌گیرند. شفاف‌سازی و مبارزه با فساد به صورت عملی و نه به صورت شعاری در دستور کار قرار گرفته است.

وی ادامه داد: آقای شهردار مکلف شدند طبق این بودجه تمامی قراردادهای بالای یک میلیارد تومان خودشان را ضمن این‌که وارد ترک تشریفات نمی‌شوند، از ابتدا تا انتها روی سایت رسمی بگذارند که 5/8 میلیون نفر جمعیت تهران اگر علاقمند بودند، بدانند که شهردار منتخب نمایندگان آنان چگونه معامله می‌کند. همه بخش‌های شهرداری به صرفه‌جویی در حد 10 درصد موظف شدند. همچنین مکلف شدند تا در حد 10 درصد سطوح مدیریتی از قبیل قائم مقام و غیره را کاهش دهند.

رسولی در پاسخ به سوال مجری، که «آیا همه اینها در حد پیش‌بینی است؟» پاسخ داد: نخیر، این‌هایی که عرض می‌کنم مصوب است. اهتمام به عدم تمرکز، محله‌محوری مصوبه شورای شهر است. امروز منطقه 20 ما با منطقه 3، بی‌عدالتی بسیار بالایی دارد. جهت‌گیری بعدی ما این بوده که آقای شهردار و سازمان زیر تحت مدیریتی ایشان را پرهیز دهیم از ورود به حوزه ماموریت‌های غیرمرتبط با شهرداری، به‌خصوص با توجه به بدهی‌هایی که دارد. ما خودمان و آقای شهردار را موظف کردیم به خلق منابع جدید درآمدی. من فقط به یک نکته اشاره می‌کنم که سهم درآمدهای پایدار از 21 درصدی که اشاره کردم، در مصوبه‌ای که ما گذراندیم، به حدود 32 درصد رسیده است. البته استحضار دارید که در قالب یک بودجه یک‌ساله معجزه نمی‌شود کرد. و خدمت شما عرض کنم که ما به اقشار خاص با توجه به رویکرد انسان‌محوری اصلاح‌طلبان در حوزه مدیریتی مثل آسیب‌دیدگان اجتماعی، توان‌‌خواهان اجتماعی، کودکان و سالمندان توجه کردیم.

وی ادامه داد: بحث تعیین سرفصلی به‌عنوان وجوه اداره‌شده به منظور جلب مشارکت واقعی شهروندان در اجرای آن دسته از پروژه‌های شهرداری که با دادن یارانه تسهیلات در حقیقت مردم و سرمایه‌گذاران تشویق شوند، به طور جدی در دستور کار است.

نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در پایان گفت:

ظرفیت سند بودجه شهرداری یک‌ساله است؛ سندی که جهت‌گیری‌‌ها را روشن می‌کند، نحوه درآمد و هزینه را روشن می‌کند. با توجه به اسناد بالادستی، بیش از این اجازه تغییر به ما نمی‌دهد. البته طبق عددی که توسط شورای چهارم به عنوان تکلیف شهرداری در برنامه توسعه دوم تعیین شده بود، ما باید منابع پایدارمان را به 25 درصد می‌رساندیم که الان با آن‌چه که مصوب کردیم، غیر از صرفه‌جویی‌ها، به 32 درصد رساندیم.