به گزارش گروه روی خط رسانه های خبرگزاری برنا به نقل از رویداد24، ریچارد نفیو عضو پنهان اما همیشه حاضر مذاکرات هستهای بوده؛ معمار تحریمهای گسترده جهانی علیه ایران محسوب میشود و آنچنان به این امر تسلط دارد که کتاب «هنر تحریمها» را منتشر کرد. او به واسطه تجربهای که از طراحی تحریمها علیه ایران کسب کرد، کتابی را به رشته تحریر درآورد که کارکرد تحریمها را تشریح میکند و نشان میدهد که تأثیرگذاریشان چطور قابل ارزیابی است.
حال دقیقاً همین فرد معتقد است تحریمها، در صورت برگشت دیگر تأثیرگذاری گذشته را نخواهند داشت. کشورها و سازمانهای بینالمللی بهطور روزافزون از تحریمها بهعنوان ابزاری برای دستیابی به اهداف سیاست خارجی خود استفاده میکنند. بااینحال، درصورتیکه این تحریمها بدون یک استراتژی مشخص در واکنش به رویه و رفتار رو به تغییر کشور هدف اجرا شوند، بیتأثیر خواهند بود. ریچارد نفیو در کتاب «هنر تحریمها» که در دسامبر 2017 به چاپ رسید یک چارچوب عملیتر برای برنامهریزی و اجرای تحریمها ارائه میکند که نهتنها بر استراتژی تحریمهای اولیه متمرکز است، بلکه مهمتر از آن، به چگونگی قاعدهمند ساختن آنها به منور دستیابی به بیشترین میزان بهرهوری از نظام تحریمها، میپردازد.
ریچارد نفیو تا پیش از اول فوریه ۲۰۱۵، یعنی چند ماه پیش از «توافق وین»، معاون ارشد هماهنگکننده سیاستگذاری تحریمها در وزارت خارجه امریکا بود و دقیقاً دو سال در این سمت حضور داشت. پیش از آن، او از ماه می ۲۰۱۱ تا ژانویه ۲۰۱۳ مدیر ایران تیم امنیت ملی دولت آمریکا بود. در همین سالها بود که تحریمهای آمریکا به اوج خود رسیدند و یکی از گستردهترین موارد اعمال فشار در تاریخ جهان معاصر اعمال شد.
نفیو پیش از آن در «دفتر امنیت بینالمللی و عدم گسترش تسلیحاتی» وزارت خارجه آمریکا و نیز در دفتر مشابهی در وزارت انرژی این کشور کار میکرد. پس از پایان دوران شلوغ و پراضطراب مذاکرات هستهای، او به فضای دانشگاهی رفت و اکنون بهعنوان دانشور پژوهشی ارشد در «مرکز سیاستگذاری جهانی انرژی» در دانشگاه کلمبیا کار میکند و به طرح نظراتش در رسانهها درباره سیاست دونالد ترامپ در مورد «برجام» و ایران مشهور است.
تحریمهای بینالمللی علیه ایران در شرایطی وضع و هرچه بیشتر تشدید شد که لفاظی ها و تهدیدهای محمود احمدینژاد، رئیس دولت نهم و دهم ایران درباره محو کردن اسرائیل از نقشه جهان و رویکرد جنگطلبانه وی باعث شده بود، یک اجماع جهانی علیه ایران شکل بگیرد، اجماعی که نتیجهاش چیزی جز تحریم هماهنگ و اجرای یکپارچه آن از سوی تمام کشورهای جهان، حتی برخی متحدان ایران نبود. تحریمها در چنین شرایطی حداکثر تأثیرگذاری بر اقتصاد ایران را داشت و به زعم غربیها عامل اصلی آوردن جمهوری اسلامی پای میز مذاکره محسوب میشد.
دو سال مذاکرات پیاپی و فشرده منجر به توافقی میان ایران و گروه 1+5 شد که قدرت دیپلماسی را به رخ جهان کشید و رژیم تحریمهای بینالمللی را در هم شکست. درست است که با گذشت دو سال از اجرایی شدن این توافق، بسیاری از کارشناسان اقتصادی تأکید میکنند که رفع تحریمهای بینالمللی تأثیر چندانی بر شکوفایی اقتصادی ایران یا جذب سرمایههای خارجی نداشته، اما اجماع جهانیای را شکسته که دیگر امکان بازگرداندن تحریمها با کیفیت سابق را ندارد، حتی اگر دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا تهدید به خروج از برجام و اعمال دوباره تحریمها کند.
ریچارد نفیو، مغز متفکر تحریمهای ایالاتمتحده علیه ایران در گفتوگو با
رویداد۲۴ در پاسخ به این سؤال که آیا با توجه از بین رفتن اجماع پیش از توافق، تحریمهای احتمالی آتی آمریکا میتواند تأثیرگذاری گذشته را داشته باشد، گفت: معتقدم که بدون حمایت بینالمللی، غیرممکن است که تحریمهای آمریکا همان تأثیر گذشته را داشته باشند.
ترامپ در حالی تهدید به خروج از برجام میکند که کارشناسان برجستهای چون فرید زکریا، استاد سیاست بینالملل بر این عقیدهاند که خروج بیدلیل از هر توافقی به نظم بینالمللی پایان میدهد. نفیو در پاسخ به این سؤال که حفظ توافق هستهای ایران تا چه اندازه برای حفظ نظم بینالملل اهمیت دارد، گفت: به عقیده من این یک ضرورت است. بدون برجام بسیار سخت خواهد بود که ایران متقاعد به اعمال محدودیت بر فعالیتهای هستهایاش شود. چنین محدودیتی برای ممانعت از تقابل در خاورمیانه ضروری است. اگر آمریکا توانایی استفاده از تحریمها برای رسیدگی به ناامنی متعاقب آن را نداشته باشد، فشار قابلتوجهی برای استفاده از نیروی نظامی بجای تحریم بر این کشور اعمال خواهد شد.
وی در ادامه افزود: این توافق همچنین راهی برای حلوفصل صلحآمیز اختلافات بر سر برنامه هستهای کشوری را نشان داد که تعهدات خود در ان پی تی را نقض میکرد. با نگاهی به کره شمالی، میتوان ایران را نمونه مثبت یا گزینه هشدارآمیز دانست.
در این شرایط که ترامپ برای خروج از برجام ضربالاجل تعیین کرده و پس از تأیید تعلیق تحریمهای هستهای ایران هشدار داد که این آخرین بار خواهد بود و در 12 ماه مه که بار دیگر موعد تأیید تعلیق تحریمها میرسد، دیگر آنها را تأیید نخواهد کرد، با دعوت کره شمالی برای مذاکرات هستهای روبرو شده و این نگرانی را به وجود آورده که ترامپ برای اثبات اینکه در یک توافق بد نمیماند، بهطورقطع از برجام خارج شود.
نفیو در پاسخ به این سؤال که تأثیر مذاکرات ترامپ و کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی بر تصمیم وی در 12 ماه مه درباره توافق هستهای ایران چه خواهد بود و این مذاکرات منجر به نقض یا حفظ برجام خواهد شد، گفت: دراینباره دو مسیر را میتوان تشریح کرد. در مسیر نخست، این مذاکرات منجر به فشار بر ترامپ میشود که با تهدید برجام باعث آغاز مجدد و تسریع برنامه هستهای ایران نشود. اما در مسیر دوم، ترامپ باور دارد که کره شمالی به دلیل «فشارهای گسترده» و تهدید به استفاده از زور بوده که به ایالاتمتحده امتیازاتی میدهد. این مسئله ممکن است باعث شود که وی بیشازپیش برجام را تهدید کند.