نکته جالب توجه حضور ۲ کارگردان ایرانی الاصل است که فیلم هایشان تولید کشورهای دیگر است.
در میان فیلمهای کوتاه «سینمای سعادت» ۲ فیلم از ۲ کارگردان جوان ایرانیالاصل مقیم خارج کشور دیده میشود که هر ۲ به تهیهکنندگی کشورهایی به جز ایران ساخته شدهاند اولی «ضربه بر سقف» محصول مشترک استونی، پرتغال، اسکاتلند و مکزیک است که کارگردانش سینا سلیمی در ایران بزرگ شد اما تحصیلات سینماییاش را در اروپا ادامه داد. داستان فیلم او در اواسط ماه رمضان و در شهر غزه میگذرد؛ جایی که مادری در تقلای ترک خانهاش است چون تلفنی به او خبر دادهاند که بمبی در آنجا منفجر خواهد شد. «ضربه بر سقف» سال گذشته در جشنواره فیلم کوتاه مصر روی پرده رفت.
فیلم پنج دقیقهای احسان قریب «دی زنگ رو» محصول کانادا و بدون دیالوگ است. قریب متولد ۱۹۸۳ در اراک طراح و عکاس فارغالتحصیل مدرسه فیلمسازی سروش تهران و دانشگاه کُنکوردیا مونترال است. عنوان عجیب فیلم او به مراسمی اشاره دارد که در شهر بندری بوشهر برای دور کردن ارواح خبیث و فرستادن آنها به ماه انجام میشود. این فیلم نمایش در جشنواره «داک لایپزیگ» آلمان را در کارنامه دارد.
اما دیگر فیلم بیدیالوگ این بخش، «نابودی» محصول اوکراین به کارگردانی دنیس کوشناروف است؛ فیلمی که داستانش خیلی خلاقانه با سه سوال مطرح شده است: «در طول آخرین روز زندگیتان دوست دارید چه چیزهایی را به خاطر بیاورید؟» این سوال ابتدا با این شرط کامل میشود که «اگر یک پناهنده باشید؟» و در ادامه این طور شکل نهاییاش را مییابد: «اگر پناهندهای از زمین باشید؟»
«جنون دَوَرانی» اثر شارلوت مکگوان گریفین و محصول آلمان، داستان بیمار روانیای به نام ماری است که با استفاده از تکههای ملافه، شمایلها، الگوها و نشانههای مبهمی را روی کف سلول خود درست میکند که دستآخر به نتیجهای مسحورکننده میرسند.
«هیوا» محصول یونان نیز درباره رویای شخصیتی با نام جی است که در آن، خورشید آتن بهقدری کمتوان و کمنور است که میتوان مستقیم به آن نگریست و کور نشد! کارگردان این فیلم ژاکلین لنتزو، پس از تماشای «فیل» (گاس ون سنت) تصمیم گرفت کارگردان شود و در نهایت از مدرسه فیلم لندن فارغالتحصیل شد. وی تا امروز چند فیلم کوتاه ساخته و در حال حاضر مشغول تولید نخستین فیلم بلندش است.
البته در میان این فیلمهای کوتاه، باز هم آثاری هستند که عنوانشان یادآور فیلمها و آثار ادبی مطرحاند، از جمله «بینوایان» محصول ۲۰۱۷ فرانسه که توسط لاتی لی، فیلمساز فرانسوی و متولد مالی ساخته شده است. این فیلم که درباره پاریس مدرن و اطلاع پلیس تازهواردی از اقدامهای سوءاستفادهگرانه ۲ پلیس کهنهکار و افشاگری پسرکی است که شرایط را تا آستانه انفجار جامعه پیش میبرد، در جشنواره فیلم کوتاه آلمریا ۲۰۱۷ برنده جایزه بهترین طراحی صحنه شد و علاوه بر این به جشنوارههای مختلفی از جمله بروکلین ۲۰۱۷ و پام اسپرینگز ۲۰۱۸ راه پیدا کرده است.
«کامیون» محصول جمهوری چک هم پیش از این در جشنواره بینالمللی فیلم ورشو روی پرده رفته و درباره کامیونی رهاشده با پلاک خارجی در کنار یک بزرگراه جنگلی است. این فیلم توسط میشل بلاسکو (متولد ۱۹۸۹ در براتیسلاوا) و آدام ماخ (متولد ۱۹۹۹ در پراگ) کارگردانی شده است.
«مخمل قرمز» دیگر فیلم این بخش است که ۲ کارگردان دارد: محمود عیسی و یوسف حنفی؛ فیلمی محصول مصر که داستان مادری به نام نانسی را در صبحی روایت میکند که ناگهان دچار ایست قلبی میشود و تنها شانس بازگشتش به زندگی در دستان پسر پنجسالهاش قرار دارد. محمود عیسی علاوه بر فیلمسازی، در قاهره منتقد آنلاین است و یوسف حنفی ناظر جلوههای بصری و یکی از مؤسسان یک کمپانی کارهای «پس از تولید» در قاهره.
از میان باقی فیلمها، «یک مشت سنگ» محصول صربستان هم درباره پسری یازدهساله است. استفان ایوانچیچِ کارگردان که تا امروز با فیلمهایش به جشنوارههای مختلفی رفته ماجراهای جدیدترین فیلم کوتاه خود را به پرسهزنی ایویتسا در مناطق اکتشافنشده یک شهر صنعتی در صربستان اختصاص داده است؛ پسری که وضعیتش با توجه به وضعیت زندگی والدینش که میخواهند از هم جدا شوند، بیانی استعاری دارد و یادآور شاهکار جدید آندری زویاگینتسف است با نام «بیعشق» که همین چند ماه پیش نامزدی اسکار بهترین فیلم خارجیزبان را به افتخارهای قبلی خالقانش افزود.
اما سه فیلم باقیمانده درباره شخصیتهایی سالخورده هستند. «بوگدان و رز» محصول لهستان و به کارگردانی میلِنا داتکاوسکا درباره زوجی کهنسال است که با هم در یک اتاق زندگی میکنند و با هم در دکه مدرسهای همکارند، اما اصلاً حرف نمیزنند و در یک دنیای فرورفته در سکوت، زندگی را بهسر میبرند.
در این بین، «مگس خانگی» به کارگردانی آرون هوروات و محصول اسلوونی، زندگی روزمره پیرزنی تنها را که مملو از سکوت است با ورود یک مگس خانگی بههم میریزد و بامزه است که این زندگی در نهایت به یک دوستی نو و پر از شادی و خرسندی میرسد.
«وفاداری» محصول روسیه هم درباره پیرمردی است که همسرش را از دست داده و حالا با درخششی مواجه میشود که فکر میکند نشانهای از پیامهای همسر فقیدش است. این فیلم ساخته تاتیانا فدوروفسکایا است که علاوه بر فعالیت در حوزههای نویسندگی و کارگردانی، بازیگری را هم در سطح حرفهای و آثار مختلفی تجربه کرده است. او هم پیش از این با «وفاداری» در چند جشنواره حاضر شده است.
سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر ۱۹ تا ۲۷ آوریل ۲۰۱۸ (۳۰ فروردین تا ۷ اردیبهشت ۱۳۹۷) به دبیری سیدرضا میرکریمی در تهران برگزار میشود.