حال و هوای رمضان با آداب و رسوم کهن مردم سیستان و بلوچستان/ از رمضان‌خوانی تا نماز تراویح

|
۱۴۰۲/۰۱/۰۳
|
۲۰:۰۲:۱۲
| کد خبر: ۷۰۷۹۵۶
حال و هوای رمضان با آداب و رسوم کهن مردم سیستان و بلوچستان/ از رمضان‌خوانی تا نماز تراویح
ماه مبارک رمضان در سیستان و بلوچستان با توجه به آداب و رسوم ویژه مردم از شور و حال ویژه‌ای برخوردار است به گونه ای که مردم این دیار در روزهای آخر ماه شعبان با برپایی آیین‌های خاص به پیشواز ضیافت الهی می‌روند.

به گزارش خبرگزاری برنا ، باز هم دروازه های بهشت گشوده می شوند و زمین به شکرانه این نعمت سفره بی کران نعمت می گستراند. نسیمی آشناکوچه پس کوچه های شهررا فراگرفته است، اشتیاقی در دلها پدید آمده و روحی تازه در کالبد بشر دمیده شده است. همه باهم قرار ضیافتی پر شور می نهند که دوباره عهد بندگی از سرگیرند و سرنوشتی تازه برای خویش رقم بزنند. لحظاتی که خواب هم عبادت می شود و شیاطین در بند و اسیر گرفتارند تا هیچ بنده ای از رحمت بی پایان پروردگار محروم نماند.

این ماه پربرکت در سیستان وبلوچستان آداب و رسوم کهن خاص خود را دارد. مردم مناطق مختلف استان در ماه مبارک رمضان، آداب و رسومی دارند که در اغلب موارد، این آداب و رسوم مانند سایر مناطق کشور برپا می‌شود اما برخی از این آداب خاص همین منطقه است؛ مردمان متدین این استان در روزهای آخر ماه شعبان با برپایی آیین‌های خاصی به پیشواز ضیافت الهی رمضان می‌روند.

تعمیر و غبارروبی مساجد، اهدای فرش به مکان‌های مذهبی، کمک به نیازمندان، تهیه اقلام خوراکی برای سفره‌های افطار و سحر و خیرات دادن از جمله برنامه‌های پیش از آغاز ماه مبارک رمضان در سیستان و بلوچستان است.

رمضونیکه در سیستان

 مردمان منطقه سیستان از دیرباز به دلیل برخورداری از رصدخانه، با رصد ماه و ستاره‌ها به راحتی از حلول ماه مبارک رمضان مطلع می‌شدند.

"ماه روزَه" عنوانی است که مردم سیستان در زبان محلی برای ماه رمضان استفاده می‌کنند و با غبارروبی مساجد، نذر و حضور بر سر خاک اموات و پخت انواع نان محلی و کلوچه سنتی در روزهای آخر ماه شعبان، خود را برای این ماه آماده کرده‌اند تا به عبادت و راز ونیاز با خدا بپردازند.

سحرخوانی سنتی ماندگار

سحرخوانی ‌از سنت‌های مهم و ماندگار منطقه سیستان است که بر اساس برخی از روایات موجود، آیین سحرخوانی و رمضان‌خوانی بیش از یک هزار سال پیش یعنی از اوایل اسلام، نزد ساکنان سیستان مرسوم بوده و به ماه مهمانی خدا در این خطه از ایران جلوه‌ای زیبا بخشیده است.

بیشتر روایت‌ها که در تاریخ ماندگار این خطه بر جای مانده، نشان دهنده آن است که رمضان‌خوانی در ایام نیمه ماه خدا برگزار می‌شود؛ در این منطقه با توجه به رشد تکنولوژوی و وجود وسایل سمعی و بصری باز هم فریاد ریش‌سفیدان سیستانی در سحرهای ماه مبارک شنیده می‌شود؛ در این آیین بزرگان منطقه یک ساعت قبل از اذان صبح بر بالای بلندترین منطقه روستا می‌روند و با ضربه زدن به دهلی خاص مردم را از خواب بیدار می‌کنند.

این افراد اشعار مذهبی و سروده‌های شاعران کشور از جمله "خواجه عبدالله انصاری" و "باباطاهر عریان" و ترانه‌های عامه سیستانی را با صدای بلند روی پشت بام خانه می‌خوانند؛ پس از آنکه مردم بیدار شدند با ذکر سروده‌ای خاص به استقبال اذان صبح می‌روند تا این‌که موقع اذان صبح آن را با صدایی بلند به مردم اعلام می‌کنند.

جوانان و نوجوانان شرکت‌کننده در این آیین پس از اجرای برنامه رمضان‌خوانی منتظر دریافت انعام از سوی صاحب خانه می‌مانند و مرسوم است جوانان با ایمان سیستانی با اجرای آیین رمضان‌خوانی هر شب غذاها و پول جمع‌آوری شده از مردم را میان نیازمندان و فقرا تقسیم می‌کنند.

معطر کردن مساجد اهل سنت با "سوچکی و اوددار"

در بلوچستان نیز همانند منطقه سیستان و سایر نقاط کشور آداب بسیار اصیلی در ماه ضیافت الهی مرسوم است. زنان و مردان بلوچ از نیمه دوم ماه شعبان خانه را غبارروبی کرده و زمینه برگزاری آداب و رسوم رایج این قوم در ماه رمضان را فراهم کرده و اینگونه خود را برای استقبال از ماه مبارک رمضان آماده می‌کنند.

بعد از نظافت مساجد توسط مردان بلوچ، زنان بلوچ به روشن کردن مشک و دود دادن مواد خوشبویی به نام "سوچکی و اوددار" که بیشتر از کشورهای حاشیه خلیج فارس یا پاکستان تهیه می‌شود، اقدام می‌کنند؛ سوچکی تکه‌های نازکی از یک درخت بسیار خوشبو است که معمولاً با مواد معطر دیگر آغشته شده و در ظروفی با طرح‌های محلی شیک در فروشگاه‌ها عرضه می‌شود.

در بلوچستان نیز با آغاز ماه مبارک رمضان هر شب قبل از اذان صبح مراسم سحرخوانی اجرا می‌شود. همچنین ، خواندن نماز 20 رکعتی تراویح که هم اکنون در مساجد استان اقامه می‌‌شود، یکی از سنت‌هایی است که از دیرباز تاکنون در این منطقه رواج داشته و مردم اهل سنت سیستان و بلوچستان به آن پایبندند و آن را دارای فضائل زیادی می‌دانند.

اقامه نماز 20 رکعتی "تراویح" توسط برادران اهل سنت

نماز تراویح بعد از ادای فریضه نماز عشاء به صورت نمازهای 2 رکعتی و در 20 رکعت خوانده می‌شود و در طول شب‌های ماه مبارک رمضان، حافظان کلام وحی در این نماز به تلاوت قرآن کریم می‌پردازند. اقامه نماز تراویح از 45 دقیقه تا یک ساعت و نیم به طول می‌انجامد و در دهه آخر ماه مبارک رمضان، جشن‌های ویژه ختم کتاب آسمانی قرآن کریم در مساجد گرفته می‌شود.

 

نظر شما