نکاتی که باید درباره تیروئید و بیماری های آن بدانیم

به گزارش خبرگزاری برنا در هرمزگان برای کودک با توجه به سطح درک و آگاهی باید در مورد تیروئید و عمل آن توضیح داده شود. بهترین راه برای آن این است که شکل تیروئید را با نشستن پروانه ای جلوی گردن روی مجرای هوایی بالایی استخوان ترقوه مقایسه کرد.

انتهای پائین غده در بچه ها را به وسیله بالابردن مختصر چانه و عقب بردن مختصر سر به عقب می توان مشاهده کرد. به خصوص اگر تیروئید بزرگتر از طبیعی باشد. عمل تیروئید همانند یک کوره می باشد. اگر تیروئید پرکار باشد، باعث افزایش سوخت و ساز می شود و اگر تیروئید طبیعی باشد، تنظیم کننده حرارت درست کار می کند.

تیروئید به راحتی قابل افتراق از غدد لنفاوی کوچک گردن که به آسانی در اطراف گردن کودک قابل لمس است، می باشد. غده تیروئید تولید کننده هورمون تیروئید است که همه سلول های بدن جهت آمادگی برای فعالیت مناسب نیاز به آن دارند. هیپوتالاموس و هیپوفیز غدد کوچکی هستند که در قاعده مغز قرار دارند.

 اندازه آنها به اندازه بند آخر انگشت می باشد و در پشت پل بینی و بین دو چشم قرار دارد. هیپوتالاموس تولید کننده هورمونی به نام TRH می باشد که به سمت سلول های معینی از هیپوفیز حرکت می کند و باعث تولید هورمون دیگری به نام تیروتروپین (TSH) می شود. TSH به طور مستقیم روی تیروئید اثر می گذارد و باعث تولید هورمون های تیروئید می شود. اگر تیروئید هورمون تیروکسین (T4) را به مقدار زیاد تولید کند، باعث کاهش تولید TRH وTSH می شود و اگر T4 کم ساخته شود، تولید TSH تحریک می شود.

آزمایش هایی که برای تشخیص در کودکان انجام می شود، چه هستند؟

یک نمونه خون برای TSH وT4 از ورید دست یا بازو گرفته می شود که پزشک بداند آیا کار تیروئید کودک طبیعی است ؟ یا اگر کودک روی درمان دارویی است، دوز دارو کافیست یا نه.

در کودکان با کم کاری تیروئید، یک رادیوگرافی از دست یا مچ (زانو در نوزاد) درجه تأخیر در رشد استخوانی را تخمین می زند. معمولاً عکس برداری از تیروئید لزومی ندارد؛ مگر آن که بزرگی ناهموار مشکوک به توده یا گره ای در تیروئید باشد. اگر یک گره وجود دارد، یک سونوگرافی می تواند کمک کند آیا مایع دارد یا جامد است.

عکس برداری از تیروئید، اسکن نامیده می شود که از مواد رادیو اکتیو خیلی ضعیف و بی ضرر استفاده می شود تا متوجه رفتار تیروئید در برداشت ید رادیو اکتیو شوند. یک نقطه بدون برداشت نقطه سرد نامیده می شود و در این موارد نمونه برداری تیروئید گذارده می شود تا تعداد کمی از سلول ها برای امتحان زیر میکروسکوپ برداشته شود.

بچه های بزرگتر این عمل را بدون استفاده از خواب آورها تحمل می کنند. اگر کودک واهمه داشت، استفاده از کرم بی حسی موضعی و نگه داشتن او به وسیله پدر یا مادر مؤثر است.

کم کاری مادرزادی تیروئید

کم کاری مادرزادی تیروئید یک نفر از 1000 تا4000 نفر نوزاد را درگیر می کند و باعث علت مهم عقب ماندگی ذهنی است. رشد مغز همچنین رشد طبیعی کودک به سطح طبیعی هورمون تیروئید وابسته است. در کشورهای پیشرفته در روزهای 2 تا 5 بعد از تولد، به طور معمول یک نمونه خون برای TSH یا T4 از پاشنه پا گرفته می شود. اگر TSH بالا باشد یا T4 پایین باشد، این یافته با تکرار آزمایش با نمونه خون وریدی تائید می شود.

غده تیروئید از چند سلول در پشت زبان در زندگی اولیه جنینی تشکیل می شود. تعداد این سلول ها زیاد می شود و به سمت پایین و محل طبیعی جلوی گردن در چند هفته اول بعد از باروری منتقل می شود. رشد جنینی وابسته به غده تیروئید خودش می باشد که هورمون تیروئید می سازد. در نوزاد با کم کاری تیروئید مادرزادی، غده تیروئید مادرزادی، غده تیروئید به دلایل ناشناخته ممکن است یا کوچکتر از طبیعی باشد و یا نقص در تکامل داشته باشد. محل این غده تیروئید ناقص در هر جایی از پشت زبان تا محل طبیعی آن در جلوی گردن ممکن است باشد. در حدود 10 درصد نوزادان با کم کاری مادرزادی تیروئید که به طور ارثی قابلیت ساخت هورمون ندارند، اما غده تیروئید موجود می باشد.

به ندرت موادی که در خون مادر با بیماری تیروئید موجود می باشد، ممکن است از جفت بگذرد و به طور موقت باعث توقف کار تیروئید نوزاد شود به جز در این موارد نادر، کم کاری معمولاً پایدار است. درمان برای تمام طول زندگی با مصرف روزانه لووتیروکسین از عقب ماندگی ذهنی پیشگیری خواهد کرد و باعث رشد طبیعی خواهد شد. با اندازه گیری سطح TSH و T4 خون مقدار دارو در نوزادی و دوران کودکی قابل تنظیم است.

گواتر مادرزادی

در کودکان چندین دلیل غیرشایع باعث بزرگی تیروئید می شود. اگر ممکن است این بچه ها دچار کم کاری تیروئید شوند، فعالیت تیروئید معمولاً طیبعی است و تنها به طور غیر طبیعی بزرگ است. درمان، دادن لووتیروکسین است که سبب کوچک شدن تیروئید به وسیله مهار تولید TSH از غده هیپوفیز می شود.

تیروئید مزمن (هاشیموتو)

شایع ترین علت بزرگی تیروئید در کودکان و نوجوانان می باشد. در دختران شایع تر است. در افرادی بیشتر دیده می شود که سابقه فامیلی مثبت از بیماری هاشیموتو یا سایر بیماری های تیروئید داشته باشند. به جز بزرگی تیروئید ممکن است هیچ تغییر دیگری وجود نداشته باشد تا زمانی که کم کاری تیروئید ایجاد شود.

 درمان تیروئیدیت هاشیموتو در اطفال و نوجوانان همانند بالغین تجویز لووتیروکسین است. با گذشت زمان، تیروئید کوچک خواهد شد که ممکن است چند ماه به طول بیانجامد. از زمان شروع تا آخر عمر درمان با هورمون تیروئید انجام می شود. در کودکان مبتلا به دیابت شیرین، سندروم داون یا سندروم ترنر تیروئید باید بطور منظم چک شود. زیرا این افراد بیشتر به سمت ایجاد تیروئیدیت هاشیموتو پیش می روند.

بیماری گریوز

بیماری گریوز شایع ترین علت پرکاری تیروئید در کودکان است. در زمان نوجوانی افزایش بروز رخ می دهد.

درگیری چشمی نیز ممکن است رخ دهد. اما شدت آن همانند بالغین نمی باشد. کودکان همان علائم بزرگسالان را دارند. اما کودک معمولاً شکایتی درباره آن ندارد. بزرگ ترین مشکل قبل از اینکه تشخیص داده شود، این است این است که بچه بی نهایت بی قرار و کم توجه می شود. ممکن است مشکلاتی در مدرسه ایجاد کند که اغلب موجب ناراحتی اولیاء می شود. درمان معمولاً با داروهای ضد تیروئید شروع می شود.

 بعضی بچه ها با خارج کردن تیروئید، هنگامی که پرکاری تیروئید تحت کنترل نباشد، بهتر درمان می شوند. در بچه های دیگر درمان طولانی مدت با داروهای ضد تیروئید بهتر تحمل می شود. درمان، باید رادیو اکتیو نیز در دوران کودکی تجویز شود و در نوجوانان به خصوص اگر پرکاری تیروئید به سختی کنترل شود، می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

اختلالات دیگر تیروئید

گره منفرد تیروئید، گواتر چند گره ای و تیروئیدیت (التهاب) تحت حاد و سایر اختلالات تیروئید به طور غیر شایع در بچه ها رخ می دهد.

بیماری تیروئید و رشد

کم کاری تیروئید در نوزادان معمولاً به وسیله غربالگری تشخیص داده می شود و درمان بدون تأخیر باید انجام شود. اگر درمان انجام نشود، در رشد و تکامل مغزی ایجاد اشکال خواهد کرد. کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید می توانند همه علائم مشابه افراد بالغ را داشته باشند. اما بیشترین تغییرات ایجاد شده، ممکن است کوتاهی قد، علی رغم وزن طبیعی یا بالا باشد و بلوغ به تأخیر بیفتد. هنگام شروع درمان با هورمون تیروئید، رشد سرعت می گیرد. اگر کم کاری تیروئید بعد از 2 سال اول رخ بدهد، تغییری در ضریب هوشی ایجاد نمی کند.

درمان

در بچه ها و نوجوانان که درمان دریافت کرده اند (چه کم کاری و چه پرکاری تیروئید)، منظم دریافت کردن دارو اساسی است. والدین باید بر درمان نظارت داشته باشند و شمارش قرص های باقی مانده در جعبه می تواند راه خیلی مفیدی برای آموزش و تنظیم درمان کودک می باشد. کودکان همیشه نمی توانند دلیل درمان مداوم را درک کنند.

برای کودکان با کم کاری تیروئید، به خصوص وقتی طولانی مدت ایجاد شده باشد، بازگشت طبیعی فعالیت تیروئید ممکن است همراه با تغییرات واضح در رفتار باشد و می تواند در روابط موجود در مدرسه ایجاد اشکال کند. معلم بیمار باید از مشکل وی آگاه و از توصیه های پزشکی در این موارد مطلع باشد. در کودکان با بیماری گریوز، مشکلات معمولاً قبل از شروع درمان ایجاد می شود و اگر به طور منظم دریافت نشود، علائم پرکاری تیروئید مجدد ظاهر می شود.