قازان یا کازان یا غازان پایتخت جمهوری تاتارستان در فدراسیون روسیه و شهر میزبان بازی تیم های ملی ایران و اسپانیاست که براساس سرشماری ۲۰۱۰ روسیه با ۱٬۱۴۳٬۵۳۵ نفر جمعیت، هشتمین شهر پرجمعیت و یکی از مهمترین شهرهای روسیه بهشمار میرود.شهر قازان محل تلاقی رودهای وُلگا و قازانکا در بخش اروپاییِ روسیه است. کرملین قازان از میراث جهانی یونسکو است. یونسکو در سال ۲۰۰۵، در مراسمی سالگرد هزارسالگی شهر قازان را بهعنوان شهری چندقومیتی و محل زندگی مسالمتآمیز مسلمان و مسیحی گرامی داشت.در آوریل ۲۰۰۹، لقب رسمی «پایتخت سوم فدراسیون روسیه» برای این شهر درنظر گرفته شد و در سال ۲۰۰۹ بهعنوان پایتخت ورزشیِ روسیه انتخاب شد. قازان در سال ۲۰۱۳ میزبان مسابقات المپیاد تابستانیِ دانشجویی، ۲۰۱۵، میزبان مسابقات جهانیِ ورزشهای آبی، و یکی از شهرهای میزبان جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ در روسیه است. این شهر در ۷۹۷کیلومتری شهر مسکو و در بخش شرقی روسیهٔ اروپایی قرار گرفتهاست. قازان بیش از ۱٫۱ میلیون نفر جمعیت دارد که ۴۰٪ ساکنان آن زیر ۳۰ سال سن دارند. قازان از مراکز صنعتی، بازرگانی و فرهنگی در مرز اروپا و آسیاست و مهمترین شهر فرهنگی برای تاتارهاست. این شهر در محل بههمپیوستن دو رودِ وُلگا و قازانکا قرار دارد. شهر اولیه در محل قازان شهر کرمن بود که گفته میشود روی تپهای دیگمانند بنا شدهبود، و واژهٔ «قازان» در زبان تاتاری بهمعنای دیگ است. قازان از سال ۱۸۰۱ دارای دانشگاه شده و از سال ۲۰۰۵ بزرگترین مسجد روسیه (و احتمالاً اروپا) به نام مسجد قُلشریف در آن ساخته شدهاست. در سال ۲۰۰۵، قازان هزارسالگی خود را جشن گرفت.
کرملین قازان بخش اصلی اَرگهای تاریخی تاتارستان در شهر قازان است. این اَرگ بهدستور ایوان مخوف ساخته شد و از سال ۲۰۰۰ بهعنوان میراث جهانی یونسکو شناخته میشود.