روند پر شتاب نوسازی مدارس در گیلان

به گزارش خبرگزاری برنا گیلان ؛  در گفتگویی با علی اوسط  اکبری مقدم به بررسی تاثیر سیاست دولت های یازدهم و دوازدهم در نوسازی مدارس گیلان و رفع محرومیت های آموزشی پرداختیم.

در ابتدا معرفی کوتاهی از خودتان داشته باشید.

متولد سال 1339 و دارای 20 سال سابقه کار هستم. در مقطع کارشناسی رشته مهندسی عمران از دانشگاه گیلان فارغ التحصیل شدم و پس از آن کارشناسی ارشد سازه های دریایی را در دانشگاه امیرکبیر دنبال کردم. در حال حاضر دانشجوی دکترای مدیریت ساخت هستم.

در چه تاریخی به عنوان مدیرکل نوسازی مدارس گیلان منصوب شدید و پیش از این در کجا مشغول خدمت بودید؟

از سال ۱۳۹۳ به عنوان مدیر کل نوسازی مدارس استان گیلان آغاز به کار کردم و پیش از این نیز بین سال های 1390 تا 1393 به عنوان معاون فنی و عمرانی شهرداری رشت مشغول خدمت رسانی بودم.

هنگامیکه مدیریت نوسازی مدارس گیلان به شما سپرده شد، چه دغدغه هایی برای ارائه خدمات بهتر در این حوزه داشتید؟

با توجه به تجربه ای که در دهه ۸۰ در اداره کل نوسازی مدارس داشتم، نسبت به امور این حوزه از آگاهی کامل برخوردار بودم.

در حوزه معماری مدارس دغدغه های بسیاری وجود داشت و بنا را بر این گذاشتم که طراحی مدارس را به نحوی پیش ببریم که خودکششی برای دانش آموزان ایجاد کند. همچنین ارتقاء فرهنگ مشارکت های مردمی برای نگهداری مدارس از دیگر اهدافی بود که دنبال می کردم.

با توجه به اینکه اداره کل نوسازی مدارس به صورت متمرکز عمل میکند و شعبه ای در شهرستان ها ندارد، قطعا ارتباط تنگاتنگ این مجموعه با اداره کل آموزش و پرورش برای پیشبرد اهداف تعیین شده بسیار حائز اهمیت است. چقدر در برقراری این تعاملات موفق عمل کرده اید؟

همینطور که اشاره کردید این اداره در مرکز استان به صورت متمرکز مشغول فعالیت است و باید به دور افتاده ترین نقاط نیز خدمات ارائه کند.

خوشبختانه تعامل خوبی بین اداره کل نوسازی مدارس و آموزش و پرورش گیلان برقرار است. لازمه اینکه بتوانیم در شهرستان ها خدمات بهتری ارائه دهیم، استفاده از ظرفیت ادارات آموزش و پرورش در مناطق 34 گانه آموزشی استان است. بر همین اساس جهت پیگیری اخذ انشعابات، پروانه ساختمانی، احداث و بازدید از پروژه ها از کمک مسئولین شهرستانی آموزش و پرورش بهره می گیریم.

علاوه بر اداره کل آموزش و پرورش با کدام یک از ادارات استان ارتباط تنگاتنگی دارید؟

اداره کل نوسازی مدارس برای ارائه خدمات بهتر، تعاملاتی را با دستگاه های اجرایی دخیل در امور زیربنایی پروژه ها برقرار می کند.

از جمله این دستگاه ها می توان به شهرداری ها، دهیاری ها و شرکت های خدمات دهنده نظیر برق، گاز و آب اشاره کرد.

در سال 1396 اداره کل نوسازی مدارس گیلان چه تعداد پروژه داشته است و در مقایسه با ابتدای فعالیت دولت تدبیر و امید و همچنین مدت مشابه در سال گذشته، شاخص های نوسازی و تجهیز مدارس چه تغییری کرده است؟

در حال حاضر بیش از ۳۵۰ هزار دانش‌آموز در ۱۷ هزار کلاس درس در سطح استان گیلان مشغول تحصیل هستند. متوسط تراکم دانش آموز در هر کلاس درس 21.9 متر مربع است در حالیکه این میزان در کشور 22 متر مربع می باشد.

تعدادی از کلاس های مدارس گیلان تخریبی هستند که البته با استفاده از ظرفیت خیرین و همچنین توجه ویژه دکتر سالاری استاندار گیلان به فضاهای آموزشی، اقدامات خوبی در سال های اخیر صورت گرفته است. در حال حاضر متوسط تراکم کلاس های تخریبی در سطح کشور 38 درصد است ولی این آمار در استان گیلان به 24.8 درصد می رسد که نشان میدهد بالغ بر 13 درصد جلوتر از متوسط تراکم کشوری هستیم. بر همین اساس در سال 1396 با توجه به برنامه ریزی هایی که در اداره کل نوسازی مدارس گیلان انجام شد، بالغ بر 33 پروژه در غالب 175 کلاس درس و با زیربنای بیش از 21 هزار و 645 متر مربع به مرحله بهره برداری رسید و به ادارات آموزش و پرورش در سطح استان تحویل داده شد. در سال 95 تخصیص ها وضعیت مطلوب تری داشت و ما این توفیق این داشتیم که در این سال بالغ بر 70مدرسه را در غالب 238 کلاس درس آماده کنیم . این آمار در سال 1397 رشد فزاینده ای داشته است به طوری که تا مهرماه سال جاری، 156 کلاس درس را در قالب 26 پروژه تحویل خواهیم داد. چنانچه تا پایان سال مطابق برنامه ریزی های صورت گرفته پیش برویم، پروژه های تحویلی ما بالغ بر 237 کلاس درس خواهد شد که آمار بسیار قابل قبولی است و در مقایسه با سال های قبل رشد قابل توجهی دارد.

ما در سال 96 در زمینه احداث فضاهای آموزشی مقداری کاهش داشتیم به دلیل اینکه بخشی از منابع ما را به صورت ویژه به آسفالت سطوح مدارس تخصیص دادیم؛ به طوری که در سال 96 برای اولین بار تا 38 هزار متر مربع از محوطه مدارس را توانستیم آسفالت کنیم و تحویل ادارات آموزش و پرورش دهیم. همین روند در سال 1397 هم در دستور کار ما قرار دارد. تا این لحظه که نیمه نخست سال 1397 هستیم، بالغ بر 40هزار متر مربع آسفالت سطوح مدارس انجام شده است.

از نیمه دوم سال 1392 همزمان با تخصیص اعتبارات ویژه به استاندارد سازی گرمایشی مدارس، اقدامات مربوط در دستور کار اداره کل نوسازی مدارس گیلان قرار گرفت. در سال 93 توانستیم آمار قابل قبولی در این زمینه داشته باشیم و سال 95 نیز رتبه نخست کشوری را در زمینه استاندارد سازی گرمایشی مدارس کسب کردیم. در سال 96 موفق شدیم 117 پروژه را در قالب 573 کلاس درس با زیربنای 74 هزار و 232 متر مربع استاندارد سازی گرمایشی کنیم و این میزان در سال 95، 221 پروژه در قالب یک هزار و 293 کلاس درس با زیربنایی بالغ بر 151 هزار متر مربع بود. در مجموع طی چند سال اخیر بالغ بر 5 هزار کلاس درس را استانداردسازی گرمایشی کردیم. هدف از این کار، حذف بخاری های نفتی و گازی در مدارس است . در همین راستا، سیستم گرمایشی مدارس به پکیج یا موتورخانه های مرکزی همراه با رادیاتور تغییر می کنند تا بدین ترتیب، شاهد خطرآفرینی بخاری های نفتی در مدارس نباشیم.

همچنان بالغ بر 3 هزار کلاس درس در گیلان نیازمند استانداردسازی گرمایشی هستند و لازم به ذکر است که در برخی از این مدارس قبلا استانداردسازی صورت گرفته بود اما با گذشت زمان به دلیل شرایط اقلیمی استان تجهیزات فرسوده شد. در حال حاضر در 15 منطقه آموزشی ما بخاری های نفتی را کاملا حذف کرده ایم و تعداد باقی مانده مربوط به مناطقی می شود که هنوز گازرسانی یا برق رسانی نشده اند.

اشاره ای به فعالیت های خیرین مدرسه ساز در گیلان داشتید. میزان مشارکت خیرین در مدارسی که طی سال های 96 و 97 در گیلان به بهره برداری رسیدند چقدر بوده است؟

سازمان نوسازی مدارس هر سه ماه یکبار پیشرفت پروژه های عمرانی از طریق مشارکت های مردمی را ارزیابی می کند. بر این اساس، در خرداد سال 1393 گیلان در جایگاه 29 کشوری قرار گرفت. در پایان سال 94 موفق شدیم خود را به جایگاه هفتم برسانیم. سپس در سال 95 این جایگاه به چهارم ارتقاء پیدا کرد و در حال حاضر جایگاه گیلان بین پنجم تا ششم در نوسان است. سال گذشته بالغ بر 20 میلیارد تومان مشارکت مردمی در زمینه احداث و نوسازی مدارس گیلان داشتیم. در مجموع تعداد پروژه هایی که توسط اداره کل نوسازی مدارس گیلان با مشارکت خیرین یا صرفا توسط خیرین احداث و تحویل داده شده است و 252 پروژه در قالب یک هزار و 139 کلاس درس می باشد که تقریبا 20 درصد آمار مدارس ساخته شده در استان طی سال های اخیر است. در حال حاضر ما 52 پروژه را در قالب 238 کلاس درس با زیربنایی بالغ بر 24 هزار و 900متر مربع، از سوی خیرین در دست احداث داریم و هرروز به این آمار اضافه می‌شود. با توجه به تعاملی که بین مجمع خیرین مدرسه ساز گیلان و حوزه مشارکت های مردمی اداره کل نوسازی مدارس استان وجود دارد، در هر نقطه ای که خیرین اعلام آمادگی کنند حضور پیدا خواهیم کرد.

بعد از اینکه اداره کل نوسازی مدارس پروژه های تکمیل شده را به آموزش و پرورش تحویل داد، کدام اداره مسئول تعمیر و نگهداری مدارس است؟

یکی از دغدغه های بزرگ من این است که معماری مدارس به گونه ای انجام شود که برای دانش آموزان و اولیاء جاذبه داشته باشد و بتواند مشارکت آن ها را در نگهداری از مدارس جلب کند.

در حال حاضر سردرب اغلب مدارس درون شهری ما مزین به نام اندیشمندان گیلان و کشور است و تلاش می کنیم نماد و یا معرفی کوتاهی از این مفاخر را در ورودی کلاس ها قرار دهیم. به عنوان مثال، دانش آموزی که وارد کلاس سعدی می شود ، بداند که سعدی چه شخصیتی بوده و چه کتاب هایی داشته است. این رویکرد باعث شده که در سال های اخیر دانش آموزان مشارکت بیشتری در نگهداری کلاس های درس داشته باشند. بین نگهداری مدارس و تعمیرات مدارس دو تفاوت قابل توجه وجود دارد؛ تعمیرات مدارس به ایجاد نقص در سازه مربوط می شود و حتما باید برای آن منابع مالی تعریف کرد که اداره کل نوسازی مدارس می تواند در این زمینه وارد عمل شود اما نگهداری مدارس به دانش آموزان، مشارکت اولیاء و مشارکت مسئولین مدرسه بر می گردد.

در زمینه تعمیرات مدارس همانطور که گفتم، نیاز است که در کمیته های برنامه ریزی منابع تعریف شود و از آنجاییکه منابع این کمیته ها کافی نیست، در بحث تعمیرات مدارس چندان موفق نبودیم. البته امیدوار هستیم با این رویکردی که در زمینه زیباسازی و کارایی مدارس در پیش گرفتیم، بتوانیم با جلب مشارکت دانش آموزان در نگهداری، هزینه ها را کاهش دهیم.

آیا خیرین در زمینه نوع معماری مدارس آزادی عمل دارند یا مطابق دستور اداره کل نوسازی مدارس باید اقدام کنند؟ این امکان وجود دارد که معماری سنتی گیلان در ساخت مدارس به اجرا گذاشته شود؟

هر نوع ساخت و سازی که در زمینه فضاهای آموزشی اتفاق می افتد حتما با نظارت اداره کل نوسازی مدارس و در قالب نقشه مشخصی است که در اختیار حوزه مشارکت های مردمی و خیرین قرار میگیرد. البته خیرین می توانند در زمینه های مختلف از جمله نوع سازه و ظرفیت مدرسه اظهار نظر کنند و در نهایت نیز توافق نامه تنظیم می شود. در زمینه معماری مدارس گیلان حتی در پروژه های مشارکتی، طی چند سال اخیر رویکردی را برای اولین بار در کشور پیش گرفتیم که بسیار موفقیت آمیز بود. طی دو سال گذشته تلاش کردیم از ظرفیت خیرین برای احداث کتابخانه عمومی در مدارسی که در مکان های پرتردد واقع شده اند استفاده کنیم تا به این ترتیب کتابخانه های مدارس را به کتاب خانه های محله محور تبدیل کنیم که در واقع فرهنگ‌سازی در زمینه نگهداری مدارس است.

طبق رایزنی هایی که با ادارات کل کتابخانه ها و آموزش و پرورش انجام شد، به زودی توافق نامه ای تنظیم می شود مبنی بر اینکه کتابخانه ها در ساعات فعالیت مدرسه به مدرسه خدمات ارائه دهند و در ساعت باقی مانده در خدمت اهالی محل باشند. در حال حاضر ما بیش از 7 پروژه با این رویکرد داریم که 2 مورد از آن ها توسط خیرین اجرا شده و به مرحله بهره برداری رسیده اند. همچنین دو کتابخانه محله محور نیز با مشارکت دولتی در مدارس احداث شده و هم اکنون در حال استفاده می باشد که البته هنوز شکل کاملا محله محور به خود نگرفته و در اختیار آموزش و پرورش است. به نظر می رسد اگر اداره کل کتابخانه های عمومی به عنوان متولی اعلام شود، موثرتر بوده و سرانه فضای مطالعه در استان ارتقاء پیدا می کند.

استاندار گیلان در بدو ورود، بخشنامه ای مبنی بر بکارگیری بانوان و جوانان در مناصب مدیریتی صادر و به فرمانداری ها، دستگاه های اجرایی و شهرداری ها ابلاغ کردند. در راستای اجرای این بخشنامه چه اقداماتی انجام دادید؟

از آنجاییکه اداره کل نوسازی مدارس یک اداره کل متمرکز استانی است، تعداد معاونت ها و پست های مدیریتی بسیار محدودی دارد. این اداره کل دارای سه معاونت و چند مسئول دایره است. بعد از دستور استاندار گیلان، معاونت اجرایی به یکی از کارکنان جوان که زیر 40 سال سن دارد واگذار شد. همچنین نسبت به انتصاب مشاور مدیرکل در امور بانوان اقدام گردید.

چشم انداز یکساله اداره کل نوسازی مدارس گیلان را به چه نحوی ترسیم کردید؟ پیش بینی می کنید سال آینده ساخت چند مدرسه محقق شود؟

صفر تا صد منابع اداره کل نوسازی مدارس توسط دولت تامین می‌شود یعنی به هیچ وجه درآمدی ندارد و تنها از حمایت خیرین برخوردار است که در شاخه جداگانه ای قرار دارد.

در حال حاضر ما بالغ بر 127 پروژه نیمه تمام داریم که پیشرفت آن ها به تامین منابع مالی از طریق دولت وابسته است. با توجه ویژه‌ای که استاندار گیلان به فضاهای آموزشی دارد و همواره بر ساخت و نگهداری مدارس تاکید می کند، در اداره کل نوسازی مدارس بنا را بر این گذاشتیم که از حداقل ظرفیت ها حداکثر استفاده را داشته باشیم. بر همین اساس در نیمه نخست سال 97 شاهد افتتاح 26 پروژه خواهیم بود و پیش بینی ما این است که تا پایان سال تعداد این کلاس های درس به 238 مورد و حتی بیشتر برسد. مطابق چشم انداز ترسیم شده برای اداره کل نوسازی مدارس گیلان تا 1400، به سمت توجه بیشتر به تعمیر و نگهداری مدارس پیش می رویم. مجددا تاکید میکنم که ما باید به دانش آموزان نگهداری مدارس را آموزش دهیم. همچنین ایجاد فضای سبز در برنامه های آتی ما اهمیت ویژه ای دارد. احداث مدارس سبز و مجتمع های آموزشی نیز از دیگر اهدافی است که در افق پیش رو می بینیم. متاسفانه یکی از مشکلاتی که در استان گیلان وجود دارد، محدود بودن عرصه های آموزشی است که ما را ناچار به ساخت سازه هایی بی روح می کند. برای رفع این مشکل، باید بتوانیم مجتمع های دانش آموزی کارا و موثری را در زمین های بزرگ اطراف شهر احداث کنیم که دارای امکانات متنوع از قبیل استخر و سالن های ورزشی باشند. بر اثر سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش، این رویکرد در دستور کار قرار دارد.

اگر انتقادی به شما و یا مجموعه تحت تصدی شما وارد شود، چه برخوردی می کنید؟

من از همان ابتدای فعالیتم علاوه بر شماره تلفن همراه، شماره منزل را نیز در سایت اداره کل نوسازی مدارس گیلان اعلام کردم. هر شخصی که انتقادی داشته باشد می تواند مستقیم و بدون واسطه به من انتقال دهد. همچنین از جمله مدیرانی هستم که همیشه درب اتاقم باز است و از ساعات آغازین روز در محل کارم حاضر هستم. هیچ ارباب رجوعی برای ملاقات با من منتظر نمی ماند و نیازی به وقت قبلی ندارد. بیشترین موضوعی که در مراجعات مردمی مطرح می شود نیز به مدارس غیر انتفاعی مربوط می شود و به نظر می رسد آموزش و پرورش گیلان برای ارتقاء این مدارس باید تدبیری داشته باشد.

و سخن ناگفته...

منابع مالی کشور در حال حاضر به علت تحریم های اقتصادی محدود است و به همین دلیل از اولیا و دانش آموزان تقاضا دارم نسبت به صیانت از فضاهای آموزشی توجه ویژه داشته باشند.

همچنین برای اینکه بتوانیم هرچه سریعتر سقف های نا ایمن را از سر دانش آموزان برداریم نیازمند مشارکت خیرین هستیم . امروزه استفاده از تکنولوژی برای مقاصد آموزشی اهمیت ویژه دارد و این محقق نخواهد شد مگر با مشارکت های مردمی.