زبان، آیینه‌ای برای انعکاس هویت فرهنگی است

به گزارش خبرگزاری برنا از اصفهان، نشست تخصصی زبان مادری با عنوان «زبان میراث دیرین» با حضور شعرای برجسته استان اصفهان به همت دفتر تخصصی ادبیات و زبان و مرکز آفرینش‌های ادبی قلمستان وابسته به سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان برگزار شد.

در این نشست که با همکاری اداره فرهنگی شهرداری منطقه 4 اصفهان و شهرداری گز برخوار برگزار شد، مدیر منطقه 4 شهرداری اصفهان اظهار داشت: در شهر اصفهان به دلیل وجود میراث فرهنگی و تاریخی و شاهکارهای معماری بی‌شمار، همواره هنر بیشتر برجسته بوده و ادبیات و به‌خصوص گویش‌های محلی کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ این در حالی است که ادیبان، شاعران و سخنوران بسیاری در اصفهان زیست کرده و می‌کنند.

رضا اخوان افزود: استان اصفهان در موارد زیادی سرآمد است که یکی از این ویژگی‌ها هم‌زیستی ادیان، اقوام و گویش‌های گوناگون است. امیدوارم در برگزاری برنامه‌های فرهنگی، از کلیشه‌های تکراری دوری کرده و از ظرفیت اقوام و گویش‌های مختلف استفاده ببریم.

شهردار گز برخوار نیز در این نشست با اشاره به ثبت گویش گزی به عنوان میراث ملی، گفت: متأسفانه سه گویش نایینی، خوانساری و گزی در معرض خطر نابودی هستند و باید بیشتر به آنها توجه کرد.

محمود بخشی ادامه داد: در کشور ما حتی زبان فارسی با لهجه‌های گوناگون صحبت می‌شود که باید از این میراث پاسداری کنیم. امیدوارم در چنین همایش‌هایی راه‌کارهایی نیز برای حفظ این میراث ارزشمند ارائه شود.

دکتر احمد فاضل، زبان‌شناس، پژوهشگر و استاد دانشگاه نیز در سخنرانی با عنوان ریشه و تاریخچه زبان گزی اظهار داشت: روز جهانی زبان مادری از سوی سازمان یونسکو انتخاب شده است.

وی با بیان اینکه اعجاز زبان برای انسان آشکار است، ادامه داد: به همان اندازه که زبان شأن، تفکر و شخصیت انسان را در خود جلوه‌گر می‌کند و در گنجینه وجود آدمی به واسطه زبان باز می‌شود، به همان اندازه زبان در حوزه اجتماعی نیز مبین هویت فرهنگی و اجتماعی یک جامعه است.

این زبان‌شناس و استاد دانشگاه تصریح کرد: اگر زبان نباشد هویت یک جامعه هم پنهان می‌ماند و زبان آیینه‌ای برای انعکاس هویت فرهنگی است. هر فرهنگی بر اساس و بنیاد زبان استوار است و بزرگ‌ترین میراث کهن بشریت خود را در بستر زبان نشان می‌دهد.

وی با اشاره به مشترکات دو شهر گز و اصفهان بیان داشت: یکی از مشترکات این دو شهر قدمت بالای آنها است. برخی معتقدند شهر اصفهان در زمان تهمورث دیوبند بنا گذاشته شده که سومین پادشاه پیشدادی ایران زمین و آن دوران متعلق به ماقبل تاریخ است.

فاضل گفت: در گذشته مردم اصفهان به زبانی سخن می‌گفته‌اند که امروز در گز وجود دارد و این‌طور نبوده که اصفهانی‌ها به زبان فارسی سخن بگویند. اما در دوره صفویه و زمانی که اصفهان به عنوان پایتخت ایران انتخاب می‌شود، مردم اصفهان زبان قبلی خود را فراموش کرده و زبان فارسی جایگزین آن می‌شود.

فاضل با بیان اینکه آهنگ بیان جملات گویش گزی شعرگونه است، افزود: گویش گزی هیچ زمختی ندارد و سرشار از موسیقی است.

این پژوهشگر و زبان‌شناس گفت: غزل‌های اوحدی اصفهانی شاعر قرن هفتم و هشتم هجری از شواهد خوبی است که نشان می‌دهد گویش گزی در اصفهان قدیم وجود داشته است. او چهار غزل با عنوان "فی‌ لسان اصفهانیه" در دیوان اشعار خود دارد که در حال حاضر کسی نمی‌تواند آنها را بخواند.

فاضل تصریح کرد: ایران سرزمین تنوع گویش‌ها است، اما یک نقص بزرگ این است که چون مکتوب و نوشته نمی‌شوند، کم‌کم به دست فراموشی سپرده شده و در خطر نابودی قرار می‌گیرند، اما مرحوم درویش عباس گزی با سرودن 13 هزار بیت شعر به گویش گزی در 150 سال پیش باعث ماندگاری گویش گزی شده است و چنین اثری در هیچ گویش دیگری در ایران وجود ندارد.

وی خاطرنشان کرد: گویش گزی دستور زبانی مستقل و منحصر به فردی دارد که با فارسی بسیار متفاوت است. کتاب‌های گوناگونی درباره گویش گزی نوشته شده و ریشه‌های تاریخی آن شرح داده شده است.

به گزارش برنا؛ در این مراسم شاعرانی از گز برخوار، اسفرجان، خمینی‌شهر و شهرضا با زبان و لهجه مادری به شعرخوانی پرداختند.