توسعه گردشگری و پیامدهای عدم توجه به جامعه میزبان در خصوص آسیب های اجتماعی حاصل از توسعه

به گزارش خبرگزاری برنا از گیلان ، توسعه  شبکه های  ارتباطی ، راهها و ایجاد امکانات سخت افزاری و نرم افزاری روند توسعه ی صنعت گردشگری را  ارتقا می بخشد .

در حال حاضر  گردشگری   یکی  از بخش  های    مهم  اقتصادی   است  که توانسته  به  عنوان   صنعتی  پاک در دنیا  مطرح شود  و درآمدهای خوبی از این راه عاید فعالان عرصه گردشگری گردد و همچنین موجب رونق اقتصادی کشورهای پیشرو در این صنعت شود.

از سوی دیگر با ورود گردشگران خارجی به مناطق گردشگری ضمن  افزایش  در آمدهای ارزی برای  اقتصاد ملی  ، رونق  اشتغال  حاصل می شود و این امر مشاغل مبتنی بر گردشگری را ایجاد کرده است .

اگرچه  صنعت  گردشگری به    عنوان   یک  صنعت   پیش رونده  در توسعه   صنایع دیگر  به  ویژه هتلداری ،  حمل  ونقل داخلی  وبین الملی وصنایع  دستی  نقش  مهمی دارد و می توان درآمد سرشاری را برای صاحبان صنعت های مختلف حاصل کند اما باید بر این امر واقف بود که در توسعه ی گردشگری به مواردی همچون آسیب های  اجتماعی ، مشکلات زیست محیطی حاصل از فراوانی گردشگران و بحث های فرهنگی باید توجه ویژه شود .

هنجارهای اجتماعی  شیوه های پذیرفته شدة رفتار،  نزد مردم یک جامعه هستند. بر اساس مطالعات انجام شده در خصوص برخی از مناطق گردشگری افزایش جرم  وجنایت ،ازدحام جمعیت ،کاهش کیفیت محیط  زیست ، افزایش ترافیک ، کالایی  شدن فرهنگ وافزایش  هزینه  های زندگی از  عمده  ترین  آسیب های  اجتماعی ناشی  از توسعه  گردشگری بوده است که باید با دقت و نظارت بیشتری این آسیب ها را به حداقل رساند .

همچنینی نتایج حاصل  از تحقیقات  نشان  می دهد  که  توسعه  گردشگری در برخی از روستاها  باعث گسترش الگوهای فرهنگی  آنان، ایجاد تغییرات فرهنگی در روستاییان در زمینه های مختلفی همچون نوع پوشش ،گویش محلی و...  وهمچنین موجب  کم رنگ  شدن برخی جاذبه های فرهنگی در سطح  آن مناطق شده  است  . همچنین  بروز تعارض وتضاد بین  افراد بومی منطقه  به  دلیل  توزیع ناعادلانه منافع  حاصل  از گردشگری بین روستاییان ،از دیگر آسیب  های ناشی از توسعه گردشگری در  این  نقاط است .

در کشور ما استان های شمالی  از حیث گردشگری جز مناطقی محسوب می شوند که آزادی عمل برای گردشگران ، تنوع خرید و تفریحات و امکانات ایجاد شده از سوی متولیان به نسبت سایر نقاط بیشتر است و وجود دریا عاملی برای جذب گردشگران بیشتر می شود . هنجارهایی که در مناطق گردشگری و سواحل مورد قبول جامعه محلی است به نوعی با ورود گردشگران به این محل ها دستخوش تغییر می گردد و اگر در زمینه ی حفظ و ثبات فرهنگی و آداب و سنن این مناطق به خوبی عمل نشود ، جامعه ی محلی متاثر از این رفتارها خواهند بود .

خوشبختانه در سالهای اخیر فعالیت های خوبی در کشور در زمینه ی گسترش و توسعه ی گردشگری به عنوان صنعت پاک و درآمد زا صورت گرفته و تمرکز بر روند فعالیت های گردشگری در استان های شمالی بیش از پیش در راس بحث های گردشگری قرار گرفته است . نوار ساحلی دریای خزر به عنوان مهمترین بخش از گردشگری شمال کشور در این سالها رونق خوبی یافته است و فعالان عرصه ی توریسم با ایجاد مجتمع های تفریحی و گردشگری سعی در کسب درآمد حاصله از ورود گردشگران در فصول مختلف سال به این مناطق داشته اند .

آنچه که نباید از آن غافل شد و به عنوان یک امر جدی در راس برنامه های نهادهای ذیربط در کنار توسعه ی گردشگری قرار گیرد ایجاد فضای امنیت و پیشگیری از بزهکاری و وقوع جرایم با افزایش ورود گردشگران و ازدحام جمعیتی در مناطق گردشگری است .

در سالهای اخیر بحث ویلاها و سوییت های اجاره ای به جهت کمبود زیرساخت های گردشگری در استان های شمالی کشور باب شده است که این خانه های استیجاری به جهت ارزان بودن و نداشتن خط قرمزهایی از حیث اسکان ، پذیرش افراد مختلفی را برعهده دارند . گزارش هایی اما نه به صورت رسمی ارایه شده که در این مکان ها جرایم و بزهکاری هایی صورت گرفته و بعضا افراد مجرم بدون داشتن قید و بندی با اجاره ی این سوییت ها موجبات ناامنی صاحبان خانه و حتی محل را فراهم کرده اند . از طرفی دیگر برخی از مالکین این منازل نیز هیچ گونه تعهدی در قبال امنیت افراد ساکن نداشته و تنها کسب درآمد برای آنان در اولویت قرار دارد . ایجاد مزاحمت برای بانوان و خانواده  ، سرقت ، بدحجابی و هنجارشکنی ، فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی و اقلام ضد فرهنگی از مواردی است که بعضا در برخی از مناطق گردشگری روستایی و ساحلی گزارش شده است .  

حال با این اوصاف چه باید کرد ؟ آیا باید درب های یک شهر و استان را بر روی گردشگران داخلی و خارجی بست ؟ آیا باید از خیر درآمد حاصل از گردشگری گذشت ؟

راهکار این بحث ، تکیه و تاکید بر نهادینه ی کردن فرهنگ صحیح و بهره گیری از فرصت ها در روند توسعه ی گردشگری است . جلوه دادن به آداب ، سنن و فرهنگ مناطق با انجام برنامه های فرهنگی در ایامی که پیک حضور گردشگران محسوب می شود ، ایجاد امنیت بیشتر از طریق نهادهای انتظامی و پلیس در مکان هایی که امکان وقوع بزهکاری و هنجارشکنی وجود دارد و آگاهی رسانی به گردشگران در جهت پیشگیری از برخی جرایم با نصب بنرها و تابلوهای هشدار و ارایه بروشورهای مختلف را می توان بعضی از راهکارهای به حداقل رساندن آسیب های اجتماعی در مناطق گردشگری دانست .

مقاله از : طاهره انصاری کارشناس ارشد روانشناسی - خبرنگار