جاسوس فرهنگی انگلیس را بیشتر بشناسیم

به گزارش گروه روی خط رسانه های خبرگزاری برنا، صبح نو نوشت: حکم جاسوس انگلیس صادر شد؛ این خبری بود که آقای غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه‌قضاییه در حاشیه جلسه مسؤولان عالی قضایی اظهار کرده است و این‌طور گفت: اخیرا محاکمه‌ای در ارتباط با یکی از عناصر مهم نفوذ فرهنگی کشور انگلیس در ایران اسلامی داشتیم. از سالیان دور، شورای فرهنگی انگلیس معروف به بریتیش کانسل با نام اختصاری (BC) در ایران و تهران دفاتری داشت که این دفاتر در پوشش اقدامات فرهنگی، تحرکاتی را انجام می‌دادند و سعی در استحاله و نفوذ فرهنگی در بخش‌های مختلف ایران اسلامی داشتند. مستندات مربوط به فعالیت‌های غیرقانونی این دفتر جمع‌آوری شد و با تصمیم مراجع ذی‌صلاح، دفاتر مربوط به شورای فرهنگی انگلیس در تهران در سال ۱۳۸۷ تعطیل شد.

این اتفاق مهمی در حوزه فرهنگ به شمار می‌رود چرا که سال‌هاست جریان نفوذ در حوزه فرهنگ به راحتی فعالیت می‌کند و حالا یکی از مهره‌های آن شناسایی شده است. در خبری که رسانه‌ها درباره دستگیری وی منتشر کرده‌اند، آمده است: «این دانشجوی دختر که به‌دنبال اقامت و اشتغال در انگلیس بود، با فراخوانBC مواجه شد و بعد از یک فرآیند طولانی به استخدام بریتیش کانسل درآمد. این جاسوس، مسؤول میز ایران در شورای فرهنگی انگلیس بود. او مکرراً با نام مستعار به ایران می‌آمد و پروژه‌های مختلف ضدفرهنگی در راستای اهداف فرهنگی استعمار پیر را در کشور طراحی، برنامه‌ریزی، مدیریت و هدایت می‌کرد. این فرد با گروه‌های مختلف به‌ویژه در زمینه هنر و تئاتر ارتباط داشت تا بتواند پروژه‌های نفوذ و شبیخون فرهنگی را عملیاتی کند. این جاسوس، تحت رصد دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی ایران قرار گرفت و یک سال قبل دستگیر شد. در فرایند رسیدگی به پرونده، اعترافات صریحی را در زمینه موضوعاتی از قبیل نحوه جذب، همکاری با این شورای ضدفرهنگی، تعالیمِ داده‌شده توسط سرویس امنیتی انگلیس و همچنین ماموریت‌های ویژه‌اش انجام داد و اطلاعات خوبی را در زمینه سایر افراد جذب‌شده به این مجموعه ارائه کرد. دادگاه او را به جرم اقدام علیه امنیت داخلی به ۱۰ سال حبس محکوم کرد.»
شدت و ضرب این خبر به حدی بود که خیلی منتظر بمانیم تا بدانیم که این دانشجوی دختر کیست چرا که ساعتی بعد از اعلام، سایت‌ها و رسانه‌های ضدانقلاب، نام و هویت و فعالیت‌های وی را فاش کرده بودند. طبق خبری که رادیو زمانه منتشر کرده است، این خانم ارس امیری، دانشجوی ایرانی دانشگاه کینگستون بریتانیاست که سال‌ها در خدمت شورای فرهنگی بریتانیا بوده است. طبق اعلام امیری ابتدا روز ۲۳ اسفند سال ۹۶ از سوی مأموران وزارت اطلاعات بازداشت و پس از ۶۸ روز، ۳۱ اردیبهشت ۹۷ با قرار وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی از زندان اوین آزاد شد. امیری اما ۱۶ شهریور ۹۷ در پی احضار به دادسرای اوین بار دیگر بازداشت و پس از تفهیم اتهام به بند زنان زندان اوین منتقل شد تا این حکم وی دو روز قبل نهایی شد. مدیر اجرایی شورای فرهنگی بریتانیا هم درباره بازداشت همکارشان گفته است وظیفه وی معرفی آثار هنری معاصر ایران به مخاطبان انگلیسی بوده است.

نگاهی به فعالیت‌های شورای فرهنگی بریتانیا
طبق آنچه ویکی‌پدیا درباره این شورا نوشته است شورای فرهنگی بریتانیا (British Council) سازمانی بریتانیایی فعال در ارائه فرصت‌های آموزشی و فرهنگی در عرصه بین‌الملل است. این شورا که به‌عنوان سازمانی خیریه در انگلستان و ولز و اسکاتلند ثبت شده ‌است، در سال ۱۹۳۴ با نام «کمیته بریتانیا برای روابط با دیگر کشورها» تأسیس شد و جورج ششم در سال ۱۹۴۰ با صدور فرمان شاهی، به فعالیت آن رسمیت بخشید. تأسیس شورا تحت تأثیر عقیده سر رجینالد لیپر صورت گرفت که معتقد بود «تبلیغات فرهنگی» در پیشبرد منافع بریتانیا مهم است. وزارت امور خارجه بریتانیا مسوولیت پشتیبانی مالی شورا را بر عهده دارد، گرچه شورا در تصمیم‌گیری و پیشبرد امور روزانه‌اش مستقل است.» شعبه تهران این شورا نیز در سال 1942 در باغ قلهک تهران فعالیت خود را آغاز کرده است که تا زمان انقلاب ادامه داشته است. از سال 2001 نیز این شورا مجدداً فعال شد تا اینکه در سال 1387 فعالیتش تعطیل شد. غلامحسین الهام، سخنگوی دولت وقت درباره تعطیلی فعالیت‌های این شورا گفته بود: فعالیت شورای فرهنگی بریتانیا به علت «مشکلات اقتصادی» متوقف شده است. به گفته آقای الهام، مقام‌های این شورا «به دلیل مشکلات اقتصادی آن‌را جمع کرده و بعد آن‌را سیاسی کردند. چنین شورایی مجوز نداشته و در پروتکل همکاری سفارتخانه‌ها نیز نبوده است. 
اما این، همه فعالیت‌های این شورا نیست. چند خط بالاتر ذکر شد که مقامات بریتانیایی معتقد بودند پیشبرد منافع بریتانیا در گرو فعالیت‌های فرهنگی است که یکی از آن‌ها جذب دانشجویان ایرانی است که گاهی با اعطای تابعیت هم فعالیت‌های آن‌ها را بیمه می‌کنند تا در مواقع لزوم به عنوان اهرم فشار هم مورد استفاده قرار بگیرد. این شورا در یک وب‌سایت اختصاصی تمام فعالیت‌های خود را معرفی می‌کرد که در روزهای گذشته این سایت هم غیرفعال است. 
یکی از فعالیت‌های این شورا در تهران راه‌اندازی مجله هنری آندرلاین به صورت مجازی بوده است که در آن با نگاهی ویژه به فعالیت‌های زنان، درصدد برجسته‌سازی فعالیت‌های زنانی است که به‌صورت رسمی و علنی در فعالیت‌هایشان علیه ایران و اسلام فعال هستند. برجسته‌کردن حضور زنان در پیش از انقلاب و سیاه و سفید نشان دادن اوضاع زنان در ایران بعد از انقلاب از مدل‌های ثابت فعالیت این مجله است. 

ارس امیری چه می‌کرد؟
ارس امیری در آبان سال 65 در شهرستان آمل متولد شد. او ابتدا در رشته مدیریت فرهنگی در دانشگاه سوره تهران تحصیل کرد و بعد از آن در دانشگاه کینگستون لندن در رشته زیبایی‌شناسی و تئوری هنر در مقطع کارشناسی‌ارشد درس خواند. او درسال90 توسط شورای فرهنگی بریتانیا(بریتیش کانسیلBC)، جذب و با نام خانوادگی مادری خود (خاتمی) شروع به فعالیت می‌کند. به‌دلیل تعطیلی این شورا در تهران، فعالیت‌های فرهنگی آن عموماً با واسطه افرادی چون ارس امیری در خارج ایران فعال بود که در این راه نیز از حضور هنرمندان بومی داخلی ایران نیز استفاده زیادی شده است. برپایی نمایشگاه‌های فرهنگی یکی از این فعالیت‌هاست. فعالیت در هنر و عموماً رشته‌های تجسمی به دلیل عدم پوشش از سوی رسانه‌ها محمل خوبی برای فعالیت‌های فرهنگی است که در سال‌های اخیر هم سرنخ بسیاری از فعالیت‌های این حوزه به خارج از کشور وصل است و خروجی گالری‌های تهران نشان می‌دهد که خط سیر آن‌ها چگونه است. در ذیل خواهید دید که یکی از نمایشگاه‌های هنری با هماهنگی کامل یکی از گالری‌داران تهران برگزار شده است.
یکی از فعالیت‌های ارس امیری، برپایی نمایشگاه‌های فرهنگی -هنری بوده است که در سال‌های اخیر «صبحانه در تهران: زنان در ایران معاصر» و نمایشگاه «یادِ آینده: هنر پساانقلابی در ایران» را برگزار کرده است. در نمایشگاه صبحانه در تهران هدف «بازنمایی تصویر زن در آثار هنرمندان معاصر ایرانی» بوده است. جالب است که این نمایشگاه در لندن برگزار شد اما بخش اعظم امور آن در تهران و توسط گالری طراحان آزاد انجام شده است؛ یعنی یک فعالیت کاملاً بومی تا طبیعی جلوه‌گر شود. یکی از سایت‌های خارج کشور درباره این نمایشگاه این‌طور نوشته است: «سعی برگزارکنندگان بر این بوده که آثار هنرمندانی را به نمایش بگذارند که در تهران کار و زندگی می‌کنند و در متن جامعه امروز تهران حضور داشته‌اند چرا که این هنرمندان بالطبع نگاهشان در مقایسه با هنرمندان مهاجر که سال‌ها از وطن دور بوده‌اند، متفاوت است و مسائل و مشکلات امروز زنان ایران را بهتر منعکس می‌کنند.» و خب مشخص است که اساساً شورای فرهنگی بریتانیا مشکلات زنان ایرانی را چه می‌داند و چگونه انتخاب می‌کند. 
نکته مهم درباره فعالیت ارس امیری این است که سال‌ها فعالیت‌هایش با پوشش فرهنگی انجام می‌شد و حتی برخی از آن‌ها با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد انجام شده است. امیری در این سال‌های اخیر ارتباط‌های فراوانی با بدنه هنرمندان برقرار کرده و لازم است نهادهای مسؤول نسبت به توجیه و اقناع‌سازی افراد شبکه وی اقدامات لازم را فراهم آورند.