اهدا عضو محکومان به جای اعدام، قتل است/ می‌توان روشی برای سلب حیات انتخاب کرد که امکان اهدای عضو ایجاد شود

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ برخی گفتگوها از سوی رسانه ها در رابطه با اهدای عضو متهمان محکوم به قصاص مطرح شده است و پس از گذشت چند سال این مبحث از سوی چند نماینده در فضای مجازی دوباره مطرح شده است؛  اما این دست موضوعات در حالی طرح می شود که چندین سوال اساسی را با مطرح شدن‌شان برای جامعه و متخصصان به همراه دارد.

  قانونی شدن این طرح‌ها و اجرایی شدن آنها تا چه میزان می‌تواند برای متقاضیان پیوند اعضا راهگشا باشد؟

تا چه میزان از نگاه علم پزشکی؛ امکان اجرایی شدن اهدا عضو مجرمان محکوم به اعدام  وجود دارد؟

علم قضا تا کجا این اجازه را به ارگان‌های اجرایی می‌دهد؟

خبرنگار برنا برای پاسخ به این سوالات به سراغ نایب‌ رئیس هیات مدیره انجمن اهدای عضو، سفیر فعال انجمن اهدای عضو، وکیل پایه یک دادگستری و نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی رفت تا این ایده‌ها را از زوایای مختلف مورد بحث و بررسی قرار دهد که بعضا ایده‌ها و نظرات این متخصصان هم راستا با هم نبود.

نایب‌ رئیس هیات مدیره انجمن اهدای عضو: اهدای عضو محکومان به اعدام نشدنی است/ هیچ روشی برای ایجاد مرگ مغزی وجود ندارد

امید قبادی، نایب‌ رئیس هیات مدیره انجمن اهدای عضو، در این خصوص به برنا  گفت: کمیسیون بهداشت مجلس و وزارت بهداشت با این امر مخالف است و از لحاظ علمی اهدای عضو محکومان اعدام، شدنی نیست.

وی در توضیح مسائل علمی ناشی از اهدای عضو محکومان افزود: در علم پزشکی دو نوع مرگ داریم یکی مرگ قلبی که همان مرگ معمولی است و دیگری مرگ مغزی، وقتی می‌گویند کسی فوت شده یعنی مرگ قلبی برایش اتفاق افتاده و 99 درصد مرگ‌ها در جامعه را شامل می‌شود. نوع دیگر مرگ مغزی است که تنها یک درصد مرگ‌های جامعه شامل مرگ مغزی است.

قبادی تاکید کرد: به معنای بهتر از هر 100 نفری که کشته می‌شوند و یا اعدام می‌شوند و یا به هر دلیلی فوت می کنند، یک نفر با مرگ مغزی فوت می‌کند.

نایب‌ رئیس هیات مدیره انجمن اهدای عضو با اشاره به روش‌های پزشکی موجود برای اهدای عضو اعدامیان اظهار کرد:  چنانچه قانونی برای اهدای عضو اعدامی‌ها گذاشته شود علاوه بر اینکه از نظر فرهنگی، دنیا این اقدام را سرزنش می‌کند و مذموم می‌داند از نظر علمی هم شدنی نیست. به دلیل اینکه از هر 100 نفر اعدامی یک نفر ممکن است با مرگ مغزی فوت کند.

وی اضافه کرد: در ایران برای نجات جان بیماران نیازمند اهدا عضو فقط می‌توان از بیماران مرگ مغزی استفاده کرد و اهدای عضو از فوت شدگان قلبی امکان پذیر نیست. در نتیجه این مقوله با توجه به تعداد اندکی که ممکن است ایجاد شود نه تنها کمکی به تامین ارگان‌های پیوندی در کشور نمی‌کند بلکه سبب آسیب فرهنگی به جامعه می‌شود.

قبادی با بیان تجربه جهانی در خصوص این قوانین تصریح کرد: حدود 15 سال، چین این اقدام را انجام داد و در سال 2015 این قانون را کنسل کرد. چراکه آسیب های زیادی در برداشت. از یک سو در تمام دنیا می‌گفتند بسیاری از افرادی که اعدامی نیستند؛ اعدام‌شان می‌کنند که از ارگان هایشان استفاده کنند و یا می گفتند این متهمان خودشان راضی نیستند و به اجبار وادار شدند که اعضای خود را اهدا کنند. این ها آسیب های شدید فرهنگی است.

نایب‌ رئیس هیات مدیره انجمن اهدای عضو در توضیح عدم علمی بودن این قوانین اظهار داشت: به هیچ روشی نمی شود از همه اعدامیان، عضو دریافت کرد. اگر هم بخواهند به هر روشی جان فردی گرفته شود از هر 100 نفر یک نفر به صورت مرگ مغزی جانش را از دست می دهد.هیچ روشی برای ایجاد مرگ مغزی وجود ندارد اگر بخواهیم با روشی فرد محکوم از دنیا برود که مرگ مغزی بشود باید بگویم که امکان پذیر نیست.

قبادی ادامه داد: از هر صد نفری که به سرشان ضربه می خورد و دچار مرگ می شوند یکی با مرگ مغزی فوت می کند.

وی در پاسخ به این سوال که برای مردم اهمیت دارد عضو را از چه کسی دریافت می کنند و تا چه میزان شخصیت فردی که اعضا وی را برای پیوند استفاده می کنند برای گیرنده مهم است ؛گفت: شخصیت اهدا کننده در این مبحث مورد توجه نیست .اهدا کننده و گیرنده همدیگر را نمی شناسند .

سفیر فعال انجمن اهدای عضو: از نظر پزشکی خارج کردن اعضا در اتاق عمل، قتل محسوب می‌شود/ روشی برای ایجاد مرگ مغزی در هنگام اعدام وجود ندارد

شادی شاه‌علی، سفیر فعال انجمن اهدای عضو در ادامه این مصاحبه با اشاره به اینکه در بحث اهدا عضو حتما باید مطمئن شوند که مرگ مغزی اتفاق افتاده به برنا گفت: یعنی ممکن است کسی که اعدام شده و نفسش گرفته می‌شود، دچار مرگ مغزی نشود.

وی افزود: در مرگ مغزی ارتباطی بین مغز و قلب وجود دارد که اگر از سوی قلب قطع شود دیگر به مغز اکسیژن نمی‌رسد. اما خفگی قطع کامل اکسیژن است و مرگ مغزی به حساب نمی آید؛ بنابراین احتمالش کم است که کسی به روش مرگ مغزی اعدام شود و در این حالت از اعضای اصلی نمی توان استفاده کرد.

شاه‌علی در پاسخ به این سوال که برای ایجاد موقعیت اهدا عضو  محکومان چرا به انتخاب مرگ در اتاق عمل و دور از اعدام با طناب دار فکر نمی شود گفت: حتما باید ضربه به سر اتفاق بیفتد. حتما باید به جمجمه آسیب برسد و خلایی در غشایی از مغز ایجاد شود که اگر رخ ندهد مرگ مغزی اتفاق نمی‌افتد. شرط اصلی مرگ مغزی است در غیر این‌صورت انگار اعضای بدن را می دزدید.

وی ادامه داد: اگر در اتاق عمل اعضا بدن جدا شود قتل محسوب می شود. در کارت اهدا عضو نوشته شده در صورتی که مرگ مغزی اتفاق بیفتد، اهدا امکان پذیر است. از نظر هدفی که اهدای عضو دارد و از نظر پزشکی خارج کردن اعضا در اتاق عمل، قتل محسوب می شود و هیچ پزشکی حاضر نیست این کار را انجام بدهد.

سفیر فعال انجمن اهدای عضو تاکید کرد: روشی برای ایجاد مرگ مغزی وجود ندارد مگر اینکه اعدامی، موقع اعدام مرگ مغزی شود و آن زمان می توان اهدا کننده باشد . می توان این تعهد را از فرد گرفت که در هنگام اعدام  اگر مرگ مغزی اتفاق افتاد اعضای بدنش را اهدا کنند  که البته  انجام روشی برای ایجاد مرگ مغزی در هنگام اعدام وجود ندارد و احتمال مرگ مغزی اعدامی کم است.

وکیل پایه یک دادگستری: لزوما اعدام با طناب و چوبه دار نیست

 و اما عبدالصمد خرمشاهی، وکیل پایه یک دادگستری، در خصوص امکان حقوقی اهدای عضو محکومین اعدام در گفتگو با برنا بیان داشت: این امر امکان پذیر است و ما به دلیل اینکه امکاناتی نداشتیم یا به هر دلیلی تاکنون این اتفاق نیفتاده است و این گونه نیست که لزوما اعدام با طناب و چوبه دار صورت بگیرد.

وی اضافه کرد: حتی در قانون آمده اعدام باید به نحوی باشد که محکوم کمتر زجر بکشد.

خرمشاهی با اشاره به تجربه دنیا در زمینه اعدام اظهار کرد: سیستمی که در گذشته کشورهای دنیا از آن استفاده کردند و مطرح می کردند این است که وسیله ای انتخاب کنند تا محکوم کمتر زجر بکشد. بنابراین روش های دیگر را می توان برای اعدام اعمال کرد.

این حقوق دان در خصوص  حل مسائل شرعی در رابطه با قصاص عنوان کرد: الزاما اعدام با چوبه دار نیست و در واقع هدف این است که سلب حیات صورت بگیرد و اینکه به چه رویه ای باشد در دست مجری حکم است و می توانند اشکالی انتخاب کنند تا محکوم کمتر زجر بکشد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا محکوم می تواند روش مرگ خود را انتخاب کند اظهار کرد: محکوم می تواند روش اعدام خود انتخاب کند چرا که بحث بر سر سلب حیات است. محکوم که نمی خواهد زنده بماند. وی می تواند بگوید اگر امکانات لازم باشد به این روش اعدامم کنید.

خرمشاهی گفت:  روش مرگ در اتاق  عمل  در کشورهای دیگر نبوده و بیشتر اعدام به صورت چوبه دار مرسوم است.

وکیل پایه یک دادگستری اظهار کرد: نظر من این است که وقتی هدف از اجرای حکم سلب حیات محکوم است بنابراین زجر و درد اضافی مجازات مکرر و مضاعف است. بنابراین باید سعی کنیم مانند کشورهای مختلف که ابزار مختلفی در اختیار دارند روشی برای سلب حیات استفاده کنیم که زجر کمتری بکشد و هم امکان  اهدای عضو به افراد دیگر امکان پذیر باشد.

نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی: بعید است شورای نگهبان با این طرح موافقت کند

حسین رضازاده، نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی، در خصوص جزئیات این طرح در مجلس چنین به برنا گفت: دقیق در جریان طرح اهدا عضو محکومان به اعدام نیستم  اما حکم اعدام در مواردی بحث قصاص است و حکم شرعی دارد و بعید است با توجه به شرع و فقه بتوانیم تغییری در نحوه اجرای حکم ایجاد کنیم.

وی افزود: حق الناس در بحث قصاص وجود دارد و بعید است این موضوع به نتیجه برسد.

این نماینده مجلس در خصوص روند جریان این طرح در کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد:  در این رابطه تا کنون در کمیسیون قضایی جلسه ای نداشته ایم و این موضوعات مطرح نشده است.

رضازاده تاکید کرد: اعدام از طرفی بحث محاربه و مفاسد است و از طرفی قصاص است که قصاص حق الناس است و اختیاری است که به اولیا دم داده اند و هر زمان اولیا دم مطالبه کنند اجرا می شود. به علاوه اینکه حکم شرعی است و مواردی از این دست بعید است با توجه به شرع،  شورای نگهبان با آن موافقت کند مگر اینکه به مرور زمان زمینه های دیگر ایجاد شود که بتوان این ها را تعدیل کرد.