امید از ویژگی‌های آثار بنی‌اعتماد است / تمرین‌های تئاتری پیش از فیلمبرداری

به گزارش بخش فرهنگ وهنر خبرگزاری برنا سومین روز از «هفته فیلم ازدواج» به نمایش فیلم «نرگس» ساخته رخشان بنی‌اعتماد اختصاص داشت که شامگاه یکشنبه 13 مردادماه به همت وزارت ورزش و جوانان در باغ کتاب تهران روی پرده رفت و پس از آن جلسه نقد وبررسی این فیلم با حضور ربابه نوری قاسم‌آبادی عضو هیات مدیره دانشگاه تربیت مدرس و روانشناس اجتماعی و عاطفه رضوی بازیگر نقش نرگس در این فیلم برگزار شد و امیر پوریا منتقد و نویسنده سینمایی اجرای این جلسه را بر عهده داشت.

در آغاز این جلسه امیر پوریا درباره حضور نداشتن رخشان بنی‌اعتماد و جهانگیر کوثری به عنوان کارگردان و تهیه‌کننده در این جلسه توضیح داد: نبودن خانم رخشان بنی‌اعتماد در این جلسه به دلیل استراتژی خاص اوست که ترجیح می‌دهد در جلسات نقد و بررسی حضور نداشته باشد و جهانگیر کوثری هم به دلیل حضور نداشتن خانم بنی‌اعتماد به عنوان صاحب اصلی این اثر، از حضور در این جلسه صرف‌نظر کردند.

رشد آدم‌ها در مسیر زندگی در فیلم «نرگس» تصویر شده است

در ادامه ربابه نوری قاسم‌آبادی روانشناس اجتماعی در پاسخ به پرسش امیر پوریا منتقد فیلم درباره نگاه روانشناسانه به فیلم «نرگس» گفت: این فیلم از جنبه روانشناسی بسیار زیبا، دقیق و زیربنایی به آدم‌های اجتماع نگاه کرده و اگرچه روی طبقه فقیر متمرکز است، اما پدیده‌هایی را نشان می‌دهد که فقط مختص این قشر نیست. ما سیه روزی آدم‌های این فیلم را به خوبی دیدیم، آفاق و عادل هر دو آدم‌های تنها، مشکل‌دار و رهاشده‌ای هستند که همدیگر را پیدا می‌کنند تا از بی کسی نجات پیدا کنند اما در نهایت تنهاتر از قبل می‌شوند.

وی افزود: در زمینه مسائل اجتماعی و ازدواج نیز وقتی افرادی برای فرار از تنهایی ازدواج می‌کنند، مشکل آنها حل نمی‌شود بلکه تنهاتر از قبل می‌شوند.به نظر من در این فیلم، تحول دقیقی در عادل اتفاق افتاد و به آنچه که می‌خواست دست پیدا کرد.

نوری قاسم‌آبادی درباره فیلمنامه این فیلم هم بیان کرد: فیلمنامه برخلاف بسیاری از سناریوهای دیگر که با نگاه قضاوتی به آدم‌ها می‌نگرد، به آدم‌های خوب و بد کاری ندارد، بلکه نشان می‌دهد چطور آدم‌ها وارد روابط مثلثی می‌شوند و یکی از اضلاع این مثلث چسبیده به این رابطه است که اینجا آفاق به شکل بیمارگونه‌ای چنین نقشی دارد و نرگس هم به عنوان سمبل زن ایرانی توانا، این جسارت را دارد که با بی‌نیازی و استغنا به خیلی چیزها پشت کند تا بتواند تصمیم درست‌تری بگیرد و به آنچه می‌خواهد برسد.

وی ادامه داد: به نظر مندر این فیلم، رشد آدم‌ها در مسیر زندگی به تصویر کشیده شده است. دو نفر کنار هم قرار گرفته‌اند و برای رسیدن به این رابطه جنگیده‌اند.

در ادامه امیر پوریا از عاطفه رضوی به عنوان بازیگری یاد کرد که در فیلم‌های مهم نیمه دهه 60 تا نیمه دهه 70 تصویرش ثبت شده است و در فیلم‌های شاخص و منحصر به فرد این دوره از جمله «آن سوی آتش»، «زینت»، «زیر بام‌های شهر» و «نرگس» حضور داشته است.

کار کردن در سینمای دهه 60 دنیایی دیگری داشت

پوریا درباره خاطرات فیلم «نرگس» و همبازی شدن با دو ستاره سینما در آن دوره یعنی ابوالفضل پورعرب و فریماه فرجامی از عاطفه رضوی پرسید که او پاسخ داد: خوشحالم که بعد از 28 سال نسخه اصلاح شده «نرگس» را بار دیگر دیدم. من علاوه بر بازیگری کار گریم هم انجام می‌دهم و این دو کار را همزمان با هم شروع کردم. با خیلی از بازیگران نیز قبل از همبازی شدن، در پشت صحنه فیلم‌ها به عنوان گریمور آشنا بودم.

این بازیگر با بیان این که کار کردن در فیلم‌های دهه شصت دنیای دیگری داشت، ادامه داد: بازی کردن در برابر بزرگان بازیگری سخت است اما من این ترس را برای بازی مقابل خانم فرجامی نداشتم، چون قبل از بازی در این فیلم با او دوست بودم، ضمن این که فضای کار کردن در آن دهه‌ها متفاوت بود؛ ما رفاقت‌هایی داشتیم و نگاهمان به فیلمسازی و هر رشته‌ای در سینما، نتیجه کار ما بود.

در بسیاری از فیلم‌های خوب دهه 60 بازی کرده‌ام

رضوی درباره گزیده کار بودن خود در دهه‌های 60 و 70 توضیح داد: من بسیار گزیده کار بودم، بسیاری از فیلمنامه‌های دهه 60 را خوانده‌ام و تقریبا به همه آنها پاسخ منفی دادم و برای تعداد کمی از آنها بازی کردم، اما شانس این را داشتم که در بسیاری از فیلم‌های خوب بازی کنم که همچنان برایم افتخار است.

تجربه تلخ حضور در دادگاه

این بازیگر سینما به ذکر خاطره‌ای از چگونگی رسیدن به نقش خود در این فیلم پرداخت و گفت: هر فیلمی که کار می‌کردم، دوست داشتم وارد فضای واقعی آن شخصیت بشوم. برای فیلم «نرگس» هم به پیشنهاد خانم بنی‌اعتماد، چند روزی را همراه با دستیار کارگردان به دادگاه مدنی خاص درمیدان ارگ می‌رفتم و وانمود می‌کردم شوهرم دزد است ومی‌خواهم طلاق بگیرم، این تجربه جالبی برای من بود که بخشی از آن را هم نوشته‌ام.

وی افزود: بخش زیادی از این خاطرات و تجربیات تلخ است، از جمله فردی که قرار بود به من مشاوره بدهد و به زنی در موقعیت من کمک کند، اما پیشنهاد عجیبی به من داد و آن چند روز دادگاه رفتن، حس بسیار ناخوشایندی را برایم به همراه داشت.

شناسایی محله‌های فقیرنشین در مرکز شهر تهران

رضوی درباره لوکیشن‌هایی که فیلم «نرگس» در آن فیلمبرداری شده است، گفت: این محله‌ها همه مربوط به تهران و منطقه‌ای پشت میدان هفت تیر است. این محله در داشت و زمانی که وارد آن می‌شدید انگار وارد یک دنیای دیگر شده‌اید. این محله‌ها را قبلا خانم بنی‌اعتماد به دلیل کارهای مستندسازی که دنبال می‌کردند، شناسایی کرده بودند.

در ادامه این جلسه قاسم‌آبادی درباره مثلث عشقی این فیلم بیان کرد: به نظر من این فیلم مربوط به زمان خاصی نیست و همان‌طور که شاهد بودیم بعد از گذشت 28 سال همچنان حرفی برای گفتن دارد چرا که به پیچیدگی‌های روابط  میان آدم‌ها اشاره می‌کند.

خانواده، شخصیت متفاوتی از نرگس می‌سازد

عاطفه رضوی درباره انتخاب نام «نرگس» برای این فیلم بیان کرد:امروز که خودم را بعد از 28 سال در این فیلم می‌دیدیم، نمی‌شناختم، چون سال‌هاست که از این شخصیت فاصله گرفته‌ام، اما فکر می‌کنم چیزی که نرگس را متفاوت می‌کند، خانواده است. خانواده به آدم شیوه مبارزه صحیح را یاد می‌دهد، ممکن است آدم در جامعه رها ومجبور به مبارزه شود ودر این شرایط است که شاید راه درستش را نتوانیم پیدا کنیم، اما این خانواده است که کمک می‌کند تا این سختی‌ها را بهتر پشت سر بگذاریم.

امید از ویژگی‌های سینمای بنی‌اعتماد است

وی افزود: برای نرگس این فیلم هم می‌توان آینده خوبی تصویر کرد. همان‌طور که یکی از ویژگی‌های کارهای رخشان بنی‌اعتماد علیرغم تلخی که دارد، امید است و ناامیدی چیزی است که درفیلم‌های این فیلمساز کمتر دیده می‌شود، اما این که چرا این فیلم نامش «نرگس» است، شاید خانم بنی‌اعتماد توضیح بهتری داشته باشند، ولی به نظر من به این دلیل است که او تنها نقطه مثبت قصه است وتنها جای امیدواری همین نرگس است.

آدم‌های نظیر نرگس در جامعه امروز هم حضور دارند

ربابه نوری قاسم‌آبادی روانشناس اجتماعی در ادامه در پاسخ به پرسش یکی از تماشاگران درباره تحمل کردن نرگس و مطابقت شخصیت او در دنیای واقعی بیان کرد: چیزی که من از نرگس در این فیلم دیدم، چالش بود. او زن تحمل‌گری نبود و با شرایط جنگید. نوع برخورد نرگس با مسائل زندگی‌اش تداعی‌گر جمله نیچه است که اگر آدم‌ها چرایی برای زندگی خود داشته باشند، چگونگی آن را می‌سازند و هر چیزی که ما را نکشد ما را قوی‌تر می‌کند.نرگس برخلاف آفاق که معتقد بود هر دردی درمان دارد به جز بی کسی، برای بی کسی خودش هم جنگید، بدون آن که آویزان باشد و هنوز هم در جامعه امروز چنین چهره‌ای را در زنان ایرانی شاهدیم.

تمرین‌های تئاتری پیش از فیلمبرداری برای ما عجیب نبود

پس از آن امیر پوریا درباره نحوه کارگردانی خانم بنی‌اعتماد پیش از شروع فیلمبرداری و ضرورت‌های کار این کارگردان در روخوانی فیلمنامه و تمرین‌های تئاتری سوال پرسید که رضوی گفت: من درخانواده‌ای‌ بزرگ شدم که به کلمات اهمیت می‌دادند و همیشه تاکید می‌کردند که باید اشعار حافظ را حفظ کنم، بنابراین شکل صحبت کردن من به درد شخصیت نرگس نمی‌خورد. به همین دلیل به توصیه خانم بنی‌اعتماد به مدت یک ماه دیالوگ‌ها را ضبط می‌کردم و دوباره می‌شنیدم؛ بازیگری برای من همین است.

وی افزود: ما پیش از شروع کار، جلسات دورخوانی و تمرین تئاتری داشتیم.این اتفاقی است که برای بسیاری از افراد عجیب است، اما آن زمان برای ما عجیب نبود.

بازیگر نقش نرگس با اشاره به کار تازه بنی‌اعتماد یادآور شد: در فیلم «قصه‌ها»ی خانم بنی‌اعتماد وقتی بعد از سال‌ها دور هم جمع شدیم، باز هم از کار کردن کنار هم لذت بردیم چون باز هم با همان انگیزه‌های دهه 60 کنار هم جمع شده بودیم.

امیر پوریا نیز توضیح داد که فیلم «قصه‌ها» اثر رخشان بنی‌اعتماد درباره سرنوشت شخصیت‌های فیلم‌هایش است که بعد از سال‌ها سری به این شخصیت‌ها زده است.

در پایان این جلسه، محمدرضا قرائتی مشاور رسانه‌ای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دو لوح تقدیر را به قاسم‌آبادی و عاطفه رضوی اهدا کرد.

«هفته فیلم ازدواج» برای اولین بار و به همت دبیرخانه ستاد ملی هفته ازدواج با همکاری اداره کل ورزش و جوانان استان تهران و باغ کتاب تهران برگزار می‌شود.

این برنامه همزمان با هفته ازدواج از روز جمعه ۱۱ مرداد آغاز شده و تا روز سه‌شنبه ۱۵ مرداد ساعت ۱۸:۳۰ تا ۲۱:۳۰ در سالن شماره ۸ باغ کتاب ادامه خواهد داشت.

در چهارمین روز از «هفته فیلم ازدواج» (دوشنبه 14 مردادماه) ساعت 18:30 فیلم سینمایی «عروس» ساخته بهروز افخمی با حضور تعدادی از بازیگران و عوامل فیلم به نمایش در می‌آید و پس از اکران تحلیل و بررسی می‌شود.