در مشارکت اجتماعی انسان ها در سرنوشت خود دخیل هستند و صرفاً حاکمیت ها نیستند که برای مردم تصمیم گیری می کنند

به گزارش خبرگزاری برنا از استان زنجان؛ به مناسبت 22 مرداد روز تشکل های مردمی، بر آن شدیم مطلبی حول این مقوله ارزشمند تقدیم جامعه کنیم.

سمن ها و تشکل های اجتماعی چنان از اهمیت برخوردارند که کمتر فضایی حضور آنها را بجهت رشد خود همراه ندارد . 

22مرداد روز «تشکل و مشارکت اجتماعی» است، بر آن شدیم که در این باره؛ مشارکتی داشته باشیم.

همراه با خانم منصوری ازعلاقمند به مقوله سمن ها و تشکل های مردمی و کارمند روابط عمومی اداره کل ورزش و جوانان استان زنجان، مطلب زیر تقدیم می گردد:

تشکل واژه ای عربی از باب تفعل به معنای صورت گرفتن است. تشکل در معنای formal organ nization  است و به گروه یا تشکیلات اجتماعی اطلاق می شود که برای هدف خاصی به وجود می آید  و عضویت و عملکرد آنها بر اساس قوانین و مقررات رسمی و ساختار بورکراتیک یا اداری است که در واقع به صورت مشارکت های اجتماعی در می آید.

مشارکت اجتماعی در یک تعریف کلی عبارت است از شرکت فعال و سازمان یافته افراد و گروه های اجتماعی در امور اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه به گونه ای که ؛ 1. حداکثر قدرت جمعی از طریق بسیح همه امکانات و قوای جمع حاصل آید،  2. این قدرت جمعی در راستای نیل به مصالح، علایق و منافع همه جامعه جهت گیری شود، 3. از طریق مشارکت همه جانبه افراد و گروه های اجتماعی پیوندها و انسجام اجتماعی استحکام یابد و 4. امکان بلوغ و شکوفایی استعداد و تکامل و توسعه فردی و اجتماعی فراهم آید.

مشارکت های اجتماعی واقع در جامعه مزایایی از جمله؛ نهادینه سازی مشارکت و افزایش و ارتقاء سرمایه اجتماعی، حلقه واسط بودن بین مردم و مسئولین نظام، هدایت منابع انسانی، انسجام بخشی به گروه های انسانی ، دست یابی به اهداف اجتماعی، سهولت دسترسی به آرمان های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، اجتماعی شدن مردم، کاهش جرایم، ایجاد همبستگی در مبانی فکری و عقیدتی، نوعی صله رحم اجتماعی،  پیگیر شدن مسائل اجتماعی، جلوگیری از رخوت اجتماعی، موثر بودن افراد نسبت به مسائل، پیگیری مطالبات مردمی از مسئولین را در بر دارد و روشنگر این مطلب است که انسان ها در سرنوشت خود دخیل هستند و صرفاً حاکمیت ها نیستند که برای مردم تصمیم گیری و تصمیم سازی می کنند، بلکه جایگاه خود مردم نیز در این امر بسیار مهم است.

تشکل‌های غیردولتی به‌عنوان نهادهایی توانمند در تحقق الگوی مشارکت اجتماعی، از آن رو در دنیای امروز اهمیت پیدا کرده اند که می توانند الفبای نقش مردم را در قالب شهروند مقتدر و حلقه واسط بین حکومت و مردم تا شعاع حضور در صحنه‌های زنده اجتماعی و سیاسی جامعه بتابانند. این در حالی است که جلوه های تحول یافته زندگی در جامعه، افزایش نقش مردم را در امور مربوط به خود اجتناب ناپذیر کرده است. 

این تشکل ها در قالب گروه های خیرخواهانه و داوطلبانه مردمی، سال هاست که در حیات اجتماعی ایران حضور داشته اند و تاثیرات مهمی را در مناسبات سیاسی و اجتماعی ایران بر جای گذاشته اند و شکل گیری آن ها، آنجا که حلقه واسط بین حکومت و مردم به شمار می روند، نتایج بسیار مطلوبی را برای نظام های اجتماعی به همراه داشته است. از این رو کلیه نظام های اجتماعی در تلاش هستند که تعداد تشکل های غیردولتی را در محدوده خود افزایش دهند یا زمینه های ایجاد آنها را فراهم کنند وبا توجه به استقبال عمومی از قالب های امروزین مشارکت اجتماعی، تنوع اهداف و موضوعات فعالیت تشکل های غیردولتی دیگر مانند مؤسسات خیریه سنتی تنها در حیطه موضوعات محدودی از قبیل رسیدگی به محرومان و نیازمندان، امور درمانی و قرض الحسنه و... خلاصه نمی شود و به مواردی از قبیل دین، آموزش، بهداشت، محیط زیست، اشتغال، توسعه، فرهنگ، هنر، جوانان، کودکان، زنان، سالمندان،موضوعات تخصصی و عملی اشاعه یافته است. در دنیای امروز، توسعه یافتگی فرآیندی است که باید دولت ها و ملت ها با یکدیگر آن را طی کنند. در عمل ثابت شده است دولت ها توانایی بسط یک توسعه پایدار و مداوم را بدون مشارکت کامل مردم ندارد و حتی در مسیر توسعه یافتگی، جوامع نقش مهم تری نسبت به دولت ها دارند. دیدگاه توافقی با این عقیده که بر ضرورت ایجاد تشکل های غیردولتی در بستر جامعه پافشاری می کند، اندیشه را به سمت تلاشی هدایت می کند که نهادهای جامعه مدنی به صورت غیردولتی، آگاهانه و داوطلبانه، صرف کسب قدرت برای حوزه عمومی و در اختیار گرفتن مدیریت و ابتکار عمل زندگی اجتماعی خود می کنند.

سازمان‌های مردم‌نهاد یا سازمان عمومی غیردولتی یا سَمَن یا اِن‌جی‌اُ یا انجیو (فارسی افغانستان) (به انگلیسی: Non governmental Organization و به‌اختصار: NGO) نیز نوعی از تشکل ها محسوب می شوند و در کلی‌ترین معنای خود، به سازمانی اشاره می‌کند که مستقیماً بخشی از ساختار دولت محسوب نمی‌شود اما نقش بسیار مهمی به‌عنوان واسطه بین فردْ فردِ مردم و قوای حاکم و حتی خود جامعه ایفا می‌کند. 

بسیاری از سازمان‌های مردم‌نهاد، غیرانتفاعی و مستقل از دولت هستند و بودجهٔ این سازمان‌ها از راه کمک‌های مردمی و در مواردی نیز با کمکِ سازمان‌های دولتی، دولت یا ترکیبی از این روش‌ها و در قالب پروژه‌های مشترک تأمین می‌شود.