استخدام معلمان خرید خدمت و حق‌التدریس مسکن است نه درمان/ کلاس‌ها بی‌معلم نماند، اما به چه قیمتی؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ وزیر آموزش و پرورش چندی پیش اعلام کرد تصمیم بر استخدام نیروهای حق‌التدریس و معلمان مهدکودک‌ها در راستای تامین کمبود نیروی معلمان در مدارس دارد. این موضوع که ظاهرا می‌تواند بخشی از مشکل احتمالی را حل کند با خلاءهایی از جمله میزان مهارت و تجربه این افراد و بحث‌های چون کیفیت آموزشی مواجه بود.

در این رابطه با محمد داوری، کارشناس آموزش و پرورش، گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

پر شدن کلاس‌ها با معلمان بی کیفیت

داوری با بیان اینکه این شکل از جذب نیرو کمبود معلم را جبران نخواهد کرد، گفت: ممکن است به شکل موقت و به شکل کمی این مشکل رفع شود اما بخش زیادی از مشکل کمبود نیرو به قوت خود باقی خواهد ماند.

 او ادامه داد: نکته اساسی در این میان گزینش و استخدام معلمان حرفه‌ای است. بحث گزینش معلم به قدری مهم و اساسی است که چنین شیوه‌هایی برای گزینش معلمان تاسف‌بار است.

ویژگی‌های اساسی معلمی مدنظر قرار گیرد

داوری تاکید کرد: معلم‌ها باید بر اساس ویژگی‌هایشان انتخاب شوند به این معنی که گزینش آن‌ها بر اساس ویژگی‌های اساسی معلمی چون ویژگی‌های شخصیتی، رفتاری گفتاری و منش معلمی بوده و آسیب زننده به دانش آموزان نباشد. دوم مهارت معلمی است یعنی هنر و استعداد ذاتی معلمی را داشته باشد و سوم بعد هنر معلمی یعنی توانی کسب دانش است.

این کارشناس آموزش ادامه داد: این درحالی است که این روند برعکس شده یعنی افراد باید اول ویِژگی، مهارت و سپس دانش معلمی را دارا باشند اما در حال حاضر ارزیابی‌ها بر اساس یکسری ویژگی‌های کلیشه‌ای و ایدئولوژیک انجام می شود.

او با بیان اینکه در نظام گزینش و تربیت معلمان مشکل داریم، گفت: حتی دانشگاه فرهنگیان نیز به‌رغم تمام مسائل آرمانی دچار این بحران است.

دانشگاه فرهنگیان به تنهایی پاسخ گو نیست

داوری با تاکید بر اینکه واقعیت این است که با موج شدید بازنشستگی معلمان مواجه هستیم، اضافه کرد: ورودی و خروجی بین استخدام و بازنشستگی آنقدر فاصله دارد که دانشگاه فرهنگیان به تنهایی نمی‌تواند پاسخگو باشد. از طرفی اجرای ماده 28 که بر جذب نیروهای لیسانس دانشگاه‌ها تاکید دارد نیز نتوانسته کاری از پیش ببرد.

این کارشناس با اشاره به اینکه درحال حاضر معلمان نهضتی و خرید خدمتی تقاضای استخدام دارند که آن هم یک عدد بسیار بالاست، عنوان کرد: در گذشته قانون اینگونه تصویب کرده بود که شکل استخدام معلمان باید از دانشگاه فرهنگیان و ماده 28 باشد؛ اما اکنون مجلس این قانون را دور زد و یک مجوز مقطعی داد برای استخدام سایر افراد در نظر گرفت.

استخدام افراد بی تجربه به عنوان معلم اشتباه است

او ادامه داد: در این رابطه باید توجه کرد که این افراد مازاد شاخص‌های حداقلی معلمی را ندارند. در واقع لازم است حداقل فردی تجربه چند سال معلمی را داشته باشد و سپس تصمیم گرفته شود که می‌تواند بر سر کلاس‌های درس حضور پیدا کند یا خیر. ناگفته نماند در حال حاضر اکثر معلمان حق‌التدریس و خرید خدمتی تنها تجربه کوتاهی از معلمی را داشته و فاقد سایر ویژگی های یاد شده هستند.

داوری تصریح کرد: البته ممکن است دل‌مان بسوزد و بگوئیم در حق این افراد به دلیل شکل استخدام‌شان ظلم شده اما این موضوع حقیقتی را که لازمه ایستادن در جایگاه معلمی است کتمان نمی‌کند.

این مشاوره آموزشی ضمن اشاره به واکنش منفی افراد خرید خدمت و حق‌التدریسی درمواجه با این صحبت، گفت: ممکن است این گفته با واکنش بسیاری از افراد خرید خدمت، حق‌التدریس و نهضتی‌ها مواجه شود اما تاکید می‌کنم این افراد قبل از استخدام، شرایط استخدامی را قبول کرده‌اند و اکنون نمی‌توانند اعتراضی نسبت به وضعیت موجود داشته باشند. این درحالی است که گاهی احساس می‌شود بسیاری از این افراد حتی مدرک لیسانس را نداشته و استخدام‌شان بر اساس قوانین آموزش و پرورش ممنوع است.

استفاده از تجربیات موفق معلمان مدارس غیرانتفاعی در جذب نیرو

او استفاده از تجربیات موفق معلمان مدارس غیرانتفاعی در جذب نیرو را موثر دانست و افزود: افراد بسیاری تجربه‌های موفقی در مدارس غیر انتفاعی به دست می‌آورند. از همین رو جذب نیروی مازاد از این مدارس درست‌تر است چراکه هم مهارت کافی و هم شرایط لازم را پیش از به کارگیری در این مدارس از خود نشان داده‌اند و به نسبت سایرین از تجربه بیشتری برخوردارند. در نتیجه اگر ما مدارس غیر انتفاعی ایران را برای اولویت استخدامی در نظر بگیریم بهتر است زیرا تامین نیروی انسانی چاره‌ای جز این نخواهد داشت.

داوری با اشاره به اینکه در سال تحصیلی آینده این کمبودها شدیدتر خواهد بود، توضیح داد: اکنون آموزش و پرورش می‌گوید: «مدارس دائر است و کمبود آنچنانی در تامین معلمان نداشته‌ایم» اما به چه قیمتی؟ به عنوان مثال به کارگیری سرباز معلم‌ها که از پائین‌ترین درجه کیفی معلمی برخوردارند تنها راه فرار خواهد بود.

کلاس‌ها پر شد اما فقط پر شد!

این کارشناس آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه این کمبود نیرو امسال بیشتر از طریق حق‌التدریس، معلمان تمام وقت و سرباز معلم تامین شده و روشی مسکن گونه داشته است، خاطرنشان کرد: این شکل از تامین نیرو فقط کلاس‌ها را پر کرده اما توجه کنید هرکسی را به هرشکلی که توانستند فرستادند تا کلاس پر شود بدون آنکه بحث کیفیت را مدنظر قرار دهند.

او در پایان گفت: در دوره اول و دوم متوسطه در درس‌های مهمی چون ادبیات، هنر ، ورزش و غیره به هرفردی که از راه رسید بدون اینکه به آن دروس مسلط باشند، درس داده شد؛ پس می‌توان گفت کلاس‌ها پر شد اما فقط پر شد!