ترامپ با رفتارهایش در سوریه دنیا را به لبه پرتگاه جنگ جهانی سوم می‌کشاند/ اقدامات ناصحیح ترکیه روند صلح در سوریه را خدشه‌دار می‌کند

«نصرت‌الله تاجیک»، کارشناس مسائل منطقه‌ای و سفیر اسبق ایران در اردن درباره تصمیم ترامپ مبنی بر خروج نیروهایش از سوریه و از سوی دیگر تحریم ترکیه به دلیل اقداماتش به خبرنگار برنا گفت: در اینکه ترامپ یک استراتژی مشخصی در خاورمیانه ندارد شکی نیست. حرکات زیگزاگی، اقدامات متضاد، دستورات متفاوت و عقب‌نشینی‌هایش و تصمیمات خلق‌الساعه همه اینها را اگر کنار هم بگذاریم، نشان می‌دهد که هم ترامپ و هم آمریکا متأسفانه یک سیاست و استراتژی مشخصی نسبت به منطقه ندارند.

سفیر اسبق ایران در اردن ادامه داد: ولی اگر به مسئله سوریه دقت کنیم، متوجه خواهیم شد که در یکی دو سال گذشته مناطق کاهش تنش بین آمریکا، روسیه و برخی از کشورهای دیگر در شمال و شرق سوریه در حال شکلگیری بود که در نتیجه آن تعدادی از نیروهای داعش جداسازی ‌شد؛ یعنی زمانی که دولت سوریه داشت در حال پیشرفت بود و نیروهای مقاومت و جمهوری اسلامی،به مبارزات سوریه با داعش کمک می‌کردند، این نیروها به سلسله مناطق خاصی هلی‌بورن شدند؛ از آن زمان نسبت به اقدامات آمریکا مقداری شک و شبهه  به وجود آمد که نکند آمریکا می‌خواهد اینها را برای استفاده مجدد نگه دارد.

این تحلیلگر مسائی منطقه با انتقاد از تصمیم ترامپ اظهار داشت: اکنون شاهدیم که ترامپ تصمیم خلق‌الساعه‌ای برای خروج نیروهایش از منطقه گرفته، البته آنچه که اعلام شد با آنچه که اعمال شد، متفاوت است؛ یعنی هم نیرویی به آن مفهوم از منطقه خارج نکرده و هم با جابجایی تعدادی نیرو و وسایل تجهیزاتی که بعضا یا به جا مانده یا جابجا شده، زمینه‌ای برای اقدامات ناصحیح ترکیه به وجود آورده است که این می‌تواند روند صلح در سوریه را خدشه‌دار کند و به تأخیر بیاندازد.

تاجیک اقدامات ترکیه را عامل تاخیر در صلح سوریه دانست و گفت: در حالیکه همه امیدها این بود که در اجلاس آستانه یا ژنو این مذاکرات جلو برود و حتی در این اواخر  کمیته قانون اساسی هم شکل گرفته بود اما اکنون با این اقدام ترکیه و این وضعیت مواجه هستیم که متأسفانه این روند صلح نه تنها به تأخیر می‌افتد بلکه تنش‌ها یا جنگ‌های محدود جدیدی درخواهد گرفت بین نیروهای طرفدار ترکیه، نیروهای نظامی، ترکمن‌‌ها و ارتش آزاد که ترکیه مسلح‌‌شان کرده و به داخل نوار 32 کیلومتری اعزام شده‌اند با نظامیان سوریه که الان به منطقه آمده‌اند و در منبج حضور دارند. احتمال درگیری میان همین گروه‌ها با شبه نطامیان کرد نیز وجود دارد و همه این احتمالات منطقه‌ای که تا به حال امن بوده را ناامن می‌کند.

وی افزود: در این شرایط و با توجه به عدم شفافیت و وضوحِ اقدامات آمریکا، بعید نیست نیروهای داعش جان تازه‌ای بگیرند. این را هم از یاد نبریم که ترکیه لجستیک و کانال اصلی عبور نیروهای داعش به سوریه بوده است مخصوصا داعشی‌هایی که از بالکان یا کشورهای اروپایی آمده‌اند؛ به عبارت دیگر نضج و تقویت داعش یا  هسته‌های اولیه داعش  به جز آن بخشی که از عراق آمدند که از مرز بین عراق و  سوریه عبور کردند، مکان‌های اصلی جان گرفتن داعش در سوریه، عربستان و قطر و ترکیه هستند.

تاجیک گفت: پول عربستان، ساماندهی و ارتباطات قبلی قطر با گروه‌های سلفی و لجستیک و کانال عبور ترکیه بود که کمک کرد داعش در سوریه آن اقدامات را انجام داد. بنابراین به عقیده من این احتمال که این نیروها مجددا در اختیار ترکیه قرار بگیرند و علیه امنیت منطقه یا سوریه یا کوردها اقدامی بکنند، زیاد است. ایجاد درگیری‌های سیاسی، قومی و مذهبی بین گروه‌ها وجود دارد؛ یعنی بعید نیست در شمال شرقی سوریه، شمال سوریه در ادلب، در شرق سوریه یعنی شرق فرات، گرو‌ه‌های داعش، برای بر هم زدن بستر امنیت منطقه مورد سواستفاده قرار بگیرند.

سفیر اسبق ایران در اردن با تاکید بر اینکه تصمیم ترامپ برای خروج نیروهایش از سوریه فضایی برای اردوغان باز کرد، بیان داشت: اگر نیروهای آمریکایی آنجا بودند ترکیه یا اردوغان، توانایی لازم برای این اقدامات را نداشت. تصمیم خلق‌الساعه ترامپ بعد از یک مکالمه تلفنی با اردوغان و شنیدن توجیهات وی و در  میان بازی گلف بوده است. این اصلا زیبنده یک کشور درجه دهم در صحنه بین‌المللی نیست چه برسد به آمریکا که هر گونه حرکتش به دلیل  قدرت اقتصادی، نقش دلار در اقتصاد دنیا و به اضافه قدرت سیاسی و نظامی‌، هر حرکتش تاثرگذار است و می‌تواند منطقه را به آشوب بکشد یا صلح ایجاد کند.

این کارشناس مسائل بین الملل تاکید کرد: متأسفانه ترامپ با این رفتارهایش دنیا را به لبه پرتگاه جنگ جهانی سوم می‌کشاند. اگر عقلای روابط بین‌الملل در دنیا، کشورهای تأثیرگذار، یا حتی افراد مهم در درون آمریکا نتوانند اقدامی کنند، فکر می‌کنم بعید نیست که دنیا به لبه این پرتگاه برسد.

تاجیک گفت: ترامپ از طرفی چیزی می‌گوید که نمی‌‌تواند انجام دهد چرا که وزارت دفاعش، پنتاگون و مشاورانش بعدا مخالفت می‌کنند. بنابراین به عقیده من بعید است که آمریکا نیروهایش را به طور کامل تخلیه کند بلکه فقط در بعضی از قسمت‌ها که نیروهایش مزاحم اقدام ترکیه بودند جابجایی صورت داده است.

وی با اشاره به تلقی اشتباه ترامپ از اقدام اردوغان بیان داشت: در درجه بعدی ترامپ انتظار داشت اردوغان طبق آنچه تلفنی به او گفته، عملیات محدودی انجام دهد اما اردوغان هم به دلیل مسائل شخصی و جاه‌طلبی و مسائل شخصیتی و به دنبال ضمیمه کردن آن نوار 32 کیلومتری در 480 کیلومتر مرز طولی است.

این تحلیلگر مسائل منطقه در تشریح علت اعمال تحریم آمریکا علیه ترکیه گفت: بنابراین چه به صورت رسمی اگر بتواند و اگر نتواند و فشار زیاد باشد به صورت غیر رسمی نیروهای طرفدار خودش و این تعداد مهاجرینی که در ترکیه هستند یکی دو میلیونشان را آنجا بفرستد و با تغییر جمعیت آنجا بتواند به طور غیر رسمی  آن  جا را به ترکیه ملحق کند. اگرچه این انجام شدنی نیست یعنی آن منطقه بهم می‌خورد و درگیری‌هایی انجام می‌شود بین کوردها با دولت ترکیه یا کوردها با نیروهای ترکیه و یک منطقه امن به یک منطقه ناامن تبدیل می‌شود اما ترامپ فکر می‌کرد ترکیه قصد دارد یک عملیات محدودی انجام دهد و به این دلیل تحریم‌های محدودی را علیه ترکیه اعمال کرده است.