دلیل حضور نوجوانان و جوانان در اغتشاشات اخیر چه بود؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ پس از اصلاح قیمت بنزین و حضور مردم در خیابان‌ها به نشانه اعتراض، شاهد حضور جوانان و نوجوانانی بودیم که قاطبه این جمعیت‌ها را تشکیل می‌دادند، نوجوانان و جوانانی که در بازه سنی 18 الی 20 سال قرار داشتند و در زبان عامیانه مردم دهه هشتاد خطاب می شوند. این افراد در تخربب ها و اغتشاشات نقش ویژه ای داشتند و جریان های سیاسی سازماندهی شده از این هیجانات این قشر بیشترین بهره را می بردند.

 بسیاری از افراد صاحب نظر من جمله روانشناسان و جامعه شناسان متعقدند که حضور این جوانان به دلیل افزایش سوختی مانند بنزین نبوده و دلایل متعدد دیگری در پس ماجرا قرار دارد.

به سراغ مهرداد فلاطونی، روانشناس اجتماعی و پژوهشگر حوزه سلامت روان، رفتیم و در این خصوص گفتگویی را با وی داشتیم.

فلاطونی در خصوص دلایل حضور نوجوانان به عنوان طیف اکثریت معترضان به اصلاح قیمت بنزین به خبرنگار برنا گفت: یکی از اصلی‌ترین دلایلی که در این خصوص وجود دارد، مبحث هوش هیجانی است. برای مثال می‌توان به سینما در دهه‌های گذشته اشاره کرد که فیلم‌های رزمی با هنرپیشگی بروسلی روی پرده بود، زمانی که این فیلم‌ها به اتمام می‌رسید در بیشتر مواقع شاهد به وجود آمدن درگیری در خارج از سالن سینما بودیم و یا اگر این درگیری در آن جا رخ نمی‌داد، قطعا در خانه اثر گذاری خود را داشت و در رفتار مخاطبان چنین فیلم‌هایی بروز پیدا می‌کرد. این مسئله چیزی نبود جز مطرح شدن هوش هیجانی و فعال شدن آن و در نهایت تخلیه انرژی به وجود آمده که باید رضایت روانی فرد را به دست می‌آورد.

این روان‌شناس با اشاره به این موضوع که هوش هیجانی در سنین نوجوانی امری طبیعی است، عنوان کرد: طبیعتا نوجوانان کوهی از انرژی را درون خود دارند و باید این انرژی تخلیه شود اما در بسیاری از موارد بنابر دلایلی این انرژی درست تخلیه نمی‌شود. زمانی که این تخلیه انرژی به صورت صحیح تخلیه نشود نوجوانان به هر راهی برای تخلیه انرژی خود متوسل می‌شوند که حضور در اعتراضات و ناآرامی‌ها نیز یکی از راه‌های موجود است.

فلاطونی ادامه داد: گاهی از اوقات نیاز است که آموزش‌هایی داده شود تا نوجوانان و جوانان متوجه شوند که در کجا چه نوع واکنشی را نشان دهند، برای مثال بازهم می توان به ناآرامی‌های اخیر و حضور نوجوانان اشاره کرد. بسیاری از این افراد که نهایتا 18 الی 20 سال سن داشتند، اتومبیلی را در اختیار نداشتند اما چون هیچ آموزشی را در این خصوص ندیده بودند که بدانند نسبت به چه چیزی و در چه زمانی واکنش نشان دهند به خیابان‌ها آمدند و طیفی از معترضین را تشکیل دادند.

این پژوهشگر در ادامه با اشاره به این موضوع که باید نوجوانان و جوانان کشور دیده شوند و به آن‌ها بها داده شود، اظهار کرد: متاسفانه بیش از حد این سرمایه‌های عظیم را نمی‌بینیم و به آن‌ها کم لطفی می‌کنیم. باید به خواسته‌های آن‌ها توجه کرد و از نظرات و ایده‌های آنان بهره‌مند شد. نباید اجازه داد این طیف از جامعه دچار سردرگمی شوند اما متاسفانه شرایط به شکلی شده که خود آن‌ها دچار سردرگمی شده‌اند و نمی‌دانند بزرگ شده‌اند و یا هنوز هم کوچک مانده‌اند. برای مثال تا در مورد به‌خصوصی اظهارنظر می‌کنند با نوعی سرزنش آن‌ها را خطاب می‌کنیم و می‌گوئیم «هنوز بزرگ نشده‌اید» یا در مواقعی دیگر اگر اشتباه و یا خطایی از آن‌ها سر بزند می‌گوئیم «تو دیگر بزرگ شده‌ای و از تو انتظار انجام چنین کاری نمی‌رود». قبل از هر چیزی باید مشخص شود این نوجوانان در چه جایگاهی قرار دارند، پس از آن نیازسنجی صورت گیرد به صورتی که تمامی نیازها و خواسته‌های آنان بررسی شود تا تخلیه انرژی موجود در آن‌ها به صحیح‌ترین شیوه صورت پذیرد.

او ادامه داد: حتی می‌توان از ظرفیت همایش و برگزاری آن برای نوجوانان استفاده کرد تا از لحاظ روحی و روانی و انرژی موجود تخلیه شوند. معمولا بسیاری از موارد همچون همایش‌ها و کلاس‌های آموزشی که در رسانه‌ها و به خصوص صداوسیمای جمهوری اسلامی برگزار می‌شود مختص طیفی خاص از جامعه است و هیچ تعریف صحیحی از جوان به عنوان مخاطبی مهم ارائه نشده است، در نتیجه برنامه‌ریزی صحیح در این خصوص صورت نگرفته، پس یعنی جوانان و نوجوانان نادیده گرفته شده‌اند و راهی را جز حضور در خیابان برای تخلیه انرژی و البته دیده شدن نمی‌بینند.

این روان‌شناس در پاسخ به این سوال که بحث های تربیتی به چه میزان در این خصوص اثر گذار است، اظهار داشت: رفتارها از 5 عامل فرهنگ، طبقه اجتماعی، گروه همسالان، آموزش و پرورش و والدین تاثیر می‌پذیرد، والدین به عنوان بنیادی‌ترین عامل بخش های فراوانی را در بر می‌گیرد اما امروزه ثابت شده گروه همسالان نیز نقش بسیار بزرگ‌تری را در خصوص اثر گذاشتن روی رفتارها دارد. بنابراین طبیعی است که وقتی یک نوجوان در خیابان حضور می‌یابد دوستان خود را ترغیب به حضور در خیابان کند و آن‌ها نیز به تاسی از دوستان خود به خیابان بروند و به اعتراضات بپیوندند! چون گروه همسالان متشکل از افرادی است که همگی در یک بازه سنی قرار دارند و چیزی جز این نیست.

فلاطونی در پایان گفت: آموزش یکی از اصلی‌ترین مباحثی است که باید بیش از هر چیز دیگر مورد توجه قرار گیرد. زمانی که آموزش‌های لازم داده شود و واژه اعتراض برای مردم تببین شود و آن‌ها نیز بدانند باید به چه شیوه‌ای اعتراض کنند قطعا شاهد به وجود آمدن اغتشاشات نخواهیم بود. همچنین از دیگر مسائلی که باید مورد توجه دولتمردان قرار گیرد مبحث اختصاص مکانی است برای اعتراض، مبحثی که اتفاقا در میان دولتمردان مورد بررسی قرار گرفته بود اما به صورت گسترده و شفاف در معرض افکار عمومی قرار نگرفت. زمانی که چنین مکانی به اعتراضات اختصاص یابد تکلیف مردم روشن است و خواسته‌های مردم گفته و شنیده می‌شود و اجازه داده نمی‌شود اعتراضات به اغتشاش کشیده شود.