پرخاشگری کودک را شیرین زبانی قلمداد نکنید/ والدین پرخاشگر کودکان منفعت‌طلبِ عصبی تربیت می‌کنند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ نسرین امیری، فوق‌تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان در خصوص علت پرخاشگری کودکان و عوامل تشدیدکننده آن گفت: پرخاشگری و اعمال خشونت می‌تواند هم جنبه فیزیکی داشته باشد و هم جنبه کلامی. پرخاشگری فیزیکی کودکان گاهی نسبت به اشیاست و گاهی هم شامل اطرافیان می‌شود. بعضی اوقات لحن و محتوای کلام هم می‌تواند به‌گونه‌ای پرخاشگرانه و از روی خشم و ناراحتی باشد.

او ادامه داد: وقتی کودک شروع به پرخاشگری می‌کند، نخستین کاری که باید انجام داد توجه به محیط و پیرامون اوست که تشخیص دهیم کدام رفتار ما ناشی از خشم و عصبانیت بوده که در رفتارکودک هم انعکاس پیدا کرده است. در واقع در محیطی که افراد معمولا با خشونت و بی‌احترامی با هم حرف می‌زنند، کم‌کم حساسیت نسبت به این‌گونه رفتارها هم کمتر و به‌تدریج عادی می‌شود. 

امیری به علت‌های پرخاشگری اشاره کرد و توضیح داد: در روان‌شناسی معمولا عوامل زیادی برای بروز یک رفتار وجود دارند؛ یعنی عوامل متعددی دست به دست هم می‌دهند تا در نهایت باعث بروز مشکل شوند. برای شناخت این عوامل باید ابتدا به جنبه‌های بیولوژیک توجه داشت. با بررسی آزمایش‌های مختلف نتیجه گرفته شده هنگام عصبانیت بعضی قسمت‌ها در مغز و همچنین مواد شیمیایی بدن دچار تغییراتی می‌شود. تغییرات مواد شیمیایی مانند دوپامین، کورتیزول و سروتونین هم در مغز باعث بروز عصبانیت، خشم و پرخاشگری می‌شود. این تغییرات در این مواد می‌توانند ناشی از بیماری‌های درونی باشند.

این روان‌شناس افزود: البته بعضی بیماری‌ها هم می‌توانند تاثیرگذار باشند، مثلا کم‌خونی ناشی از فقر آهن می‌تواند بر تحریک‌پذیری بیشتر، نداشتن تمرکز و پرخاشگری کودکان موثر باشد. بعضی عوامل بیرونی و محیطی مانند آلاینده‌ها و انواع آلودگی‌ها هم می‌توانند در این زمینه تاثیر داشته باشند اما در مورد پرخاشگری از جنبه روان‌شناسی باید گفت پرخاشگری گاهی و در بعضی موارد برای برخی افراد منفعت دارد و همین منفعت باعث می‌شود این رفتار ادامه پیدا کند. مثلا وقتی مادر با داد زدن سر فرزندش باعث می‌شود او به حرفش توجه کند. به این ترتیب کودک نتیجه می‌گیرد وقتی کسی سرش داد می‌زند، موضوع را جدی بگیرد و خودش هم با دیگران به همین صورت رفتار کند.

او با اشاره به اینکه گاهی رفتار والدین باعث تقویت روحیه پرخاشگری می‌شود، عنوان کرد: در بسیاری موارد والدین خودشان باعث تشویق کودک به پرخاشگری می‌شوند، مثلا وقتی کودک حرف زشتی می‌زند، به‌گونه‌ای آن را شیرین‌زبانی قلمداد می‌کنند و به آن می‌خندند. گاهی همین توجه به کودک باعث تکرار این‌گونه رفتارها از طرف او می‌شود. 

امیری به برخی از علائم نشان دهنده پرخاشگری در کودکان اشاره کرد و توضیح داد: توجه داشته باشیم نمایش پرخاشگری در کودکان با بزرگسالان متفاوت است، مثلا گاهی پرتاپ کردن اشیاء توسط کودکان به معنای خشم و عصبانیت نیست و بیشتر جنبه سنجش ارتفاع اجسام دارد و به نوعی یادگیری محسوب می‌شود اما اگر همین رفتارها هم تشویق شوند در آینده می‌توانند به پرخاشگری تبدیل شوند.