تهدید به خروج از ان پی تی می‌تواند مانع تشدید فشار آمریکا به ایران شود

«امیرعلی ابوالفتح»، کارشناس مسائل آمریکا، در گفتگو با خبرنگار برنا در خصوص سخنان محمدجواد ظریف در مجلس مبنی بر خروج ایران از ان پی تی در صورت ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت گفت: ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت یعنی توسل کشورهای اروپایی به ماده 37 برجام که موضوع را ارجاع می‌دهد به شورای امنیت و استفاده از مکانیزم ماشه مخاطره برای ایران دارد. در این راستا همه تحریم‌های شورای امنیت برمی‌گردد. این تحریم‌ها با برجام و قطعنامه 2231 ملغی اعلام شد و  شرایط اقتصادی را برای کشور مطلوب کرد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره یکجانبه بودن تحریم‌ها بیان کرد: تحریم‌هایی که آمریکا اعمال کرده، تحریم‌های یکجانبه است. کشورها به لحاظ قانونی وظیفه و امکان تبعیت از تحریم‌ها را ندارند البته با استفاده از نفوذی که آمریکا در اقتصاد جهانی دارد و با استفاده از ابزارهایی مثل دلار و نظام بانکی، این کشور خواست خود را به اغلب کشورهای جهان تحمیل کرده اما به لحاظ حقوقی، این تحریم‌های آمریکا یکجانبه است و کشورها می‌توانند از آن تبعیت نکنند.

او در خصوص خطر بازگشت همه تحریم‌ها علیه ایران و الزام کشورهای جهان به آن، اظهار کرد: اگر تحریم‌های شورای امنیت برگردد همه کشورهای عضو سازمان ملل، موظف هستند این تحریم‌ها را رعایت کنند. کمیسیونی یا کمیته‌ای برای نظارت بر اجرای تحریم‌ها علیه ایران تشکیل می‌شود که تجارت خارجی ایران را رصد می‌کند و با کشورهایی که از قطعنامه شورای امنیت تخطی کنند، برخورد می‌کند. بنابراین بازگشت تحریم‌های شورای امنیت شرایط اقتصادی را برای کشور بسیار سخت می‌کند به خصوص در ارتباط با کشورهایی که در این یک سال و نیم اخیر به تحریم‌های یکجانبه آمریکا تن ندادند؛ از جمله روسیه و چین و برخی از کشورها مثل عراق و ترکیه و پاکستان که به عناوین مختلف مقاومت کردند، از این به بعد به شکل رسمی مجبور  هستند از قطعنامه شورای امنیت تبعیت کنند.

ابوالفتح افزود: مخاطره دوم این است که ایران یک بار دیگر ذیل فصل هفت منشور ملل متحد قرار می‌‌گیرد، یعنی ماده 41 منشور که ایران را به عنوان خطری برای صلح و امنیت جهانی معرفی می‌کند و می‌تواند فضا را مهیا کند که آمریکا متوسل شود یا جهان را قانع کند که متوسل شوند به ماده 42 منشور که اجازه می‌دهد با کشور ناقض صلح و امنیت جهانی، برخورد نظامی کنند. بنابراین رفتن زیر فصل هفتم منشور ملل متحد می‌تواند تبعات امنیتی برای کشور به وجود آورده و جایگاه ایران را به شدت تضعیف کند و در  جایگاه برهم زننده‌ صلح و امنیت جهانی، معرفی شود.

این کارشناس مسائل آمریکا به تشریح فواید و مخاطرات خروج ایران از ان پی تی پرداخت و گفت: از زمانی که ترامپ از برجام بیرون رفت و بعد از اینکه در اردیبهشت امسال گام‌های کاهش تعهدات را اعلام کرد، جمهوری اسلامی گفته بود که در صورت بازگشت تحریم‌ها، از ان پی تی خارج می‌شود. این حرفی است که ظریف در مجلس گفت حائز اهمیت است. این تصمیم خودش می‌تواند فوایدی یا مخاطراتی داشته باشد. فوایدش این است که توازن ایجاد می‌کند بین فشاری که آمریکا دارد به ایران وارد می‌کند از طریق بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت، با فشاری که ایران می‌خواهد وارد کند و خروج از پیمان ان پی تی.

ابوالفتح خروج از ان پی تی را حاوی پیام ساخت سلاح اتمی برای کشورهای جهان دانست و اظهار کرد: پیمان ان پی تی پیمان منع اشاعه هسته‌ای است و پیام خاص  خودش را دارد. این پیام را دارد که کشوری که از ان پی تی خارج می‌شود قصد ساخت سلاح اتمی را دارد. گرچه جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده چنین نیتی را ندارد و مقام معظم رهبری ساخت سلاح را حرام اعلام کرده اما بخش وسیعی از جامعه جهانی این تلقی را دارد که کشوری که از ان پی تی خارج می‌شود، می‌خواهد بمب اتم بسازد. همان‌طور که کره‌شمالی چنین مسیری را در پیش گرفته است. بنابراین تهدید به ساخت سلاح اتمی می‌تواند آن توازن را ایجاد کند که آمریکایی‌ها از تشدید فشار چشم‌پوشی کنند و اگر قرار باشد، توافقی حاصل شود ایران از امتیاز بالایی برخوردار باشد و ما به ازای بازگشت به ان پی تی، آمریکا تجدید نظر بر فشار حداکثری در نظر بگیرد.

او در خصوص مخاطرات خروج از این معاهده عنوان کرد: اما بخش وسیعی از جهان از جمله روسیه و چین پیمان ان پی تی را معادل ساخت سلاح اتمی می‌دانند و اجماع علیه ایران بیش از پیش تقویت می‌شود. اگر بین آمریکا و روسیه و چین در مباحث اقتصادی و تحریم‌ها و اختلاف وجود دارد در حوزه مباحث عدم اشاعه سلاح اتمی، شاهد وحدت رویه‌ هستیم. همان‌طور که روس‌‌ها و چینی‌ها  به هر 6 قطعنامه علیه ایران رأی مثبت دادند، وحشت‌ و نگرانی آنها از دستیابی ایران به سلاح اتمی، روسیه و چین را کنار آمریکا قرار می‌دهد.

ابوالفتح در پایان اظهار کرد: دیگر اینکه آمریکایی‌ها تهدید کردند حتی ممکن است به اقدام نظامی پیش دستانه برای جلوگیری از دستیابی ایران به  سلاح هسته‌ای متوسل شوند. بنابراین اگر ایران از ان پی تی خارج شود هم یک اجتماعی شکل می‌گیرد و هم می‌تواند خطر برخورد نظامی بین طرفین را تشدید کند ولی اینکه فواید این تصمیم به مخاطراتش ارجحیت پیدا می‌کند حتما در نهادهای نظامی به بحث گذاشته می‌شود. اگر جمع بندی این باشد که خروج از ان پی تی می‌تواند منافع کشور را تأمین کند این اتفاق می‌‌افتد حتی اگر مخاطراتی داشته باشد.