تغییرات سریع در برخی از تصمیم‌گیری‌های کلان می‌تواند منجر به کاهش اعتماد در جامعه شود

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ غلامرضا ترابی پاریزی، دبیر اجرایی سومین همایش سالیانه انجمن علمی روان‌درمانی ایران با تأکید بر اینکه اعتماد، یکی از نخستین مفاهیمی است که بشر در زندگی اجتماعی خود با آن روبروست، گفت: کیفیت تعامل بین کودک و والد در ابتدای زندگی از مهمترین عوامل شکل‌گیری جهان‌بینی و شخصیت ما است. رفتار متناقض با کودک، بی‌توجهی، غفلت یا آزار‌های روانی و جسمی به او می‌تواند مانع شکل‌گیری اعتماد در کودک شود که این امر منجر به احساس ناامنی و بدبینی در وی خواهد شد. شرط شکل‌گیری جامعه‌ای رو به رشد، وجود اعتماد بین افراد جامعه و سازمان‌ها و ساختارهای اجتماعی است.

وی افزود: اعتماد را می‌توان یکی از مهمترین سرمایه‌های اجتماعی قلمداد کرد، اما شکل‌گیری اعتماد محدود به ابتدای زندگی و تعامل والدین و کودک نیست. نحوه‌ی برخورد گروه‌های اجتماعی، سازمان‌های اجتماعی و ساختارهای کلان نیز در شکل‌گیری یا تخریب این سرمایه به شدت مؤثر هستند. توجه به خواسته‌های افراد جامعه، مبارزه با شکاف طبقاتی، شفافیت در روال‌ها، پرهیز از اعمال تبعیض‌های قومی، نژادی، جنسیتی، جغرافیایی و غیره از سوی سازمان‌های اجتماعی می‌تواند به تحکیم اعتماد در جامعه منجر شود. اعتماد به عنوان یک سرمایه‌ی اجتماعی نقش انکارناپذیری در رفاه اجتماعی، سلامت و بهره‌وری دارد.

ترابی با اشاره به مقایسه‌ی وضعیت اعتماد در سراسر جهان که حاکی از ناهمگونی بسیار گسترده میان کشورهاست، ادامه داد: در یک سوی طیف،  بیش از 60 ‌درصد از افراد جمعیت مورد مطالعه در کشورهایی مانند نروژ، سوئد و فنلاند بر این باورند که به مردم می‌توان اعتماد کرد؛ اما در سوی دیگر طیف، در کشورهایی مانند کلمبیا، برزیل، اکوادور و پرو، کمتر از 10 ‌درصد افراد چنین نگرشی دارند. برای کشورمان داده‌ی دقیقی نداریم، اما همین داده‌های موجود متأسفانه چندان امیدوارکننده نیستند؛ لذا باید چاره‌ای بیندیشیم و با بررسی‌های علمی مناسب در راستای یافتن ریشه‌های آن تلاش کنیم. سازمان‌های خرد و کلان ما باید با آموزش و گسترش اخلاق حرفه‌ای و رعایت حقوق شهروندان و افزایش مسئولیت‌پذیری هنگام بروز مشکلات و همچنین افزایش شفافیت در تصمیم‌گیری‌های کوچک و بزرگ به افزایش اعتماد کمک کنند؛ همچنین تغییرات سریع و ناهماهنگ در برخی از تصمیم‌گیری‌های کلان نیز می‌تواند منجر به کاهش اعتماد در جامعه شود.

عضو هیأت مدیره‌ی انجمن علمی روان‌درمانی ایران، بی‌اعتمادی را گاهی مطلوب دانست و تصریح کرد: بی‌اعتمادی سالم می‌تواند منجر به حفاظت فرد از آسیب شود. چگونگی پاسخ جامعه به این بی‌اعتمادی، شرط شکل‌گیری صحیح یک ارتباط اجتماعی سالم است. این مسأله پیچیدگی مفهوم اعتماد را بیشتر می‌کند؛ لذا بر آن شدیم تا با برگزاری همایش «اعتماد: سازه‌ای روانی در گستره‌ی زندگی» توجه پژوهشگران عرصه‌های روان‌پزشکی، روان‌شناسی و جامعه‌شناسی را به این مفهوم جلب کنیم.

دبیر اجرایی سومین همایش سالیانه انجمن علمی روان‌درمانی ایران، هدف این همایش را پوشش تمامی جنبه‌های روان‌شناسی و اجتماعی اعتماد و بررسی شکل‌گیری اعتماد در سیر رشد شخصیت، عوامل ایجاد اعتماد و بی‌اعتمادی در رابطه‌های بین‌فردی، زوج‌ها، خانواده و بین‌نسل‌ها برشمرد و افزود: از منظر روان‌شناسی اعتماد در رابطه‌ی درمانی مهمترین فاکتور پیشبرد درمان است که با ارتقای اصول اخلاقی، چارچوبی امن برای بیمار فراهم شده تا بیمار بتواند با شکل‌گیری یک رابطه‌ی درمانی، روند تغییر را شروع کند. بررسی ریشه‌های فرهنگی اعتماد و بی‌اعتمادی نیز امری مهم است؛ زیرا ویژگی‌های خاص فرهنگی هر جامعه منجر به برداشت متفاوتی از مفهوم اعتماد و کارکرد آن می‌شود.

ترابی در پایان اظهار امیدواری کرد که این همایش، فضایی برای تبادل اطلاعات بین دانشمندان و سیاست‌گذاران فراهم کند و خروجی آن بتواند کمکی برای متخصصین روان‌درمانی و سیاست‌گذاران اجتماعی باشد.

همایش «اعتماد: سازه‌ای روانی در گستره‌ی زندگی» از تاریخ 7 تا 9 اسفند 1398 در سالن غرضی بیمارستان میلاد تهران برگزار می‌شود.