ناظران پخش تلویزیون نباید با تأثیر از فضای مجازی سریال‌ها را سانسور کنند / «عصر جدید» هر قسمت یک اتفاق جدید دارد / تلویزیون جدول پخش درستی ندارد

حسین سلطان‌محمدی منتقد سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: تلویزیون برنامه‌ها، فیلم‌ها و سریال‌های بسیاری پخش می‌کند، کانال‌های پخش کننده سریال و فیلم بسیاری زیاد است و حتی شبکه خبر نیز در بین اخباری که پخش می‌کند برنامه‌هایی مثل برنامه آقای مدقق دارد که به بررسی آثار سینمایی می‌پردازد شبکه آموزش که به طور کامل تمرکز خود را بر کلاس‌های مدرسه گذاشته، شبکه قرآن طبق روال برنامه‌های خود را پخش می‌کند، شبکه 10 به طور کامل فیلم، 11 مستند، شبکه آی‌فیلم هم برنامه‌ها و فیلم‌های گزینشی خوبی پخش می‌کند، شبکه ورزش به ناچار از مستندهای ورزشی استفاده می‌کند، شبکه پویا در زمینه پخش برنامه‌های کودک فعال است، شبکه امید فیلم‌های سینمایی مناسب برای نوجوانان، شبکه نسیم بریده‌های جذابی از برنامه‌های قبلی‌اش پخش می‌کند و شبکه شما نیز تولیدات استانی را روی آنتن تلویزیون می‌برد.

سلطان‌محمدی خاطرنشان کرد: اگر یک نفر بخواهد خودش را با برنامه‌ها و فیلم‌ها سرگرم کند، تلویزیون ما تقریباً انواع فیلم و سریال و برنامه را پخش می‌کند اما مشکل اصلی در عدم برنامه‌ریزی دقیق است. دو برنامه و سریال موفق این روزهای تلویزیون «عصر جدید» و «پایتخت 6» هستند که می‌بینیم بحثشان در بین مردم بیشتر شنیده می‌شود. سریال «دوپینگ» هم تا حدی مورد توجه قرار گرفته اما هنوز چیزی از آن نگذشته که بخواهم درباره‌اش حرف بزنم ولی «پایتخت 6» و «عصر جدید» علاوه بر جذابیت و نکات مثبتی که دارند؛ زمان پخش مشخصی دارند و می‌توان برای دیدن آن‌ها برنامه‌ریزی داشت و این خود یکی از دلایل موفقیت آنها است.

او افزود: برنامه «دورهمی» مهران مدیری تکراری شده، مخاطب کاملاً می‌داند که قرار است با چه برنامه‌ای روبرو شود، «دورهمی» چند آیتم مشخص مثل صحبت‌های مهران مدیری و ورود مهمان و چند سوال تکراری مثل "چند بار عاشق شده‌ای؟" دارد که دیگر نمی‌تواند جذابیت قبل را داشته باشد. ویژگی مثبت برنامه «عصر جدید» می‌تواند اتفاقات متفاوت هر قسمتش باشد. مخاطب انتظار دیدن یک اتفاق جدید در برنامه را دارد و این از عوامل موفقیت «عصر جدید» احسان علیخانی است. سریال «پایتخت 6» مثل دیگر فصل‌های این سریال تا امروز در جلب نظر مخاطب موفق بوده، برخی بازیگران این سریال به تازگی اعتراضاتی نسبت به سانسور این سریال داشته‌اند که البته من سکته‌ای که ناشی از سانسور باشد در سریال حس نکرده‌ام.

این منتقد تصریح کرد: جدول پخش فیلم‌های سینمایی در شبکه‌های مختلف مشخص نیست. در حالت عادی شبکه نمایش هر دو ساعت یک فیلم سینمایی پخش می‌کند، من بر اساس همین روند می‌دانم چه ساعتی باید به این شبکه رجوع کنم اما برخی مواقع فیلمی انتخاب می‌شود که زمانش بیشتر از دو ساعت است و این باعث می‌شود که جدول پخش بهم بریزد و هیچ اطلاع‌رسانی دقیقی نیز درباره این اتفاق صورت نمی‌گیرد. این روزها که مردم در خانه‌هایشان هستند تلویزیون می‌تواند تعاملی بین شبکه‌های مختلف داشته باشد و شبکه‌ها هر کدام برنامه‌های دیگری را نیز تبلیغ کنند. این روزها تلویزیون فیلم‌های خوبی مثل «سرخ‌پوست»، «تختی» و فیلم‌های سال 2019 را پخش می‌کند اما عدم برنامه‌ریزی و اطلاع‌رسانی دقیق باعث شده تا کسی از پخش این فیلم‌ها خبر نداشته باشد. تلویزیون اگر می‌خواهد در این روزها مردم را سرگرم کند باید برنامه‌ریزی بهتری داشته باشد. مردم لزوماً پای برنامه‌های سلامت و اخبار کرونایی نمی‌شینند و برنامه‌های خوب دیگر تلویزیون برای دیده شدن نیاز به جدول پخش مناسب و اطلاع‌رسانی دقیق دارد.

سلطان‌محمدی در ادامه اظهار داشت: به عنوان مثال وقتی در تلویزیون خودمان کلید EPG را می‌زنیم هیچ اطلاعی از برنامه‌های پخش نمی‌دهد اما همین کلید را روی دستگاه‌های ماهواره می‌زنیم اطلاعات دقیق را می‌دهد. صداوسیما باید برای شبکه‌های تلویزیونی ما در دستگاه‌های دیجیتال نیز امکان استفاده از EPG را فراهم کند. دوستان در صداوسیما تمام تلاش خود را می‌کنند و این تلاش در بی‌برنامه بودن به هدر می‌رود. ما هیچ تصویر روشنی از برنامه‌ریزی‌ها نداریم و برای اینکه خودمان را ساعاتی با تلویزیون سرگرم کنیم باید کانال‌ها را یک به یک بگردیم تا شاید برنامه یا فیلمی پیدا کنیم و پای آن بنشینیم. دیدن برنامه‌های تلویزیون در واقع انتخابی نیست، ما شانسی بسیاری از برنامه‌ها را می‌بینیم.

او افزود: یکی از بزرگ‌ترین ضعف‌های مدیریتی در تلویزیون ما تأثیرپذیری مدیران و مسئولان از فضای مجازی است. دوستان بسیاری این روزها از بی‌حوصلگی پای سریال‌ها نشسته و نکاتی در آنها پیدا می‌کنند که با پخش کردن در فضای مجازی باعث می‌شوند سریال‌ها و به خصوص آثاری مثل «پایتخت» که بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند دچار سانسور شوند. این افراد خاص که اطلاعات عمومی‌شان بالا است باعث می‌شوند ناظران پخش روی سریالی خاص حساس شده و می‌بینیم که آنها با تأثیرپذیری از فضای مجازی دست به سانسور می‌زنند اما این در حالی است که اکثر مخاطبان «پایتخت 6» اصلاً متوجه کنایه و اشاره سریال به مسأله‌ای خارج از متن نشده‌اند و در لحظه به آن سکانس مربوطه خندیده و لذت برده‌اند. مدیران بهتر است از واکنش‌ها در فضای مجازی تأثیر نگیرند و بدانند که تلویزیون متعلق به همه مردم است و تنها نخبگان یا کسانی که اطلاعات عمومی‌شان بالا است را نباید در نظر بگیرند.

این منتقد در ادامه با اشاره به قسمتی از سریال «پایتخت 6» گفت: وقتی هما برای گفتن سانتریفیوژ تپق زده همه هنگام دیدن سریال خندیده‌اند اما برخی برای اینکه نشان دهند چقدر ریزبین و باهوش هستند به مسائلی اشاره کرده‌اند که احتمالاً برای این سریال مشکل‌ساز شده و کاش مدیران و مسئولان تلویزیون این تأثیرپذیری از فضای مجازی را کنار بگذارند. ناظران پخش نباید با شنیدن هر حرف حساس شوند و فضا را بسته‌تر کنند، اینها شوخی‌های ساده‌ای است که نباید به آنها انگاره چسباند تا به کسی بر بخورد. در همه جای دنیا حتی وقتی با سیاستمدارانی مثل رئیس جمهور در تلویزیونشان شوخی می‌کنند حتی همان شخص نیز از شوخی لذت برده، می‌خندد و به کسی این شوخی بر نمی‌خورد اما در کشور ما وضعیت کمی فرق می‌کند، شاید خود افراد از این شوخی‌ها ناراحت نشوند و حتی از اینکه سریالی آن‌ها را دیده لذت می‌برند اما دیگران جلوی این شوخی‌ها را می‌گیرند و سعی می‌کنند سریال‌ها، فیلم‌ها و برنامه‌هایی که چنین شوخی‌هایی کرده‌اند را سانسور کنند. در سریال «پایتخت 6» بارها با محمدرضا حیاتی شوخی شده، اما قطعاً این مجری باتجربه از این شوخی‌ها ناراحت نشده و اتفاقاً از اینکه به سابقه کار او اشاره شده نیز می‌تواند خوشحال باشد.

سلطان‌محمدی تأکید کرد: اشاره به شخصیت‌های دیگری مثل خواننده‌های لس‌آنجلسی نکته حساسیت‌برانگیز دیگر در ناظران تلویزیون است این سخت‌گیری‌ها و حساسیت‌های بی مورد باید کنار گذاشته شوند و تلویزیون به زندگی مردم نزدیک‌تر شود. انتقاداتی مثل بی احترامی به بزرگ‌تر را نیز در چند مطلب درباره «پایتخت 6» خوانده‌ام، اینکه بهتاش پول را به سمت ارسطو پرتاب می‌کند را خیلی‌ها توهین‌آمیز دانسته‌اند اما چطور می‌شود که این را توهین می‌بینیم اما در پیام‌های بازرگانی‌مان مثلاً یک نفر می‌خواهد چیزی بخورد یا بنوشد برای هم پرتاب می‌کنند را توهین‌آمیز نمی‌دانیم. ما باید قبول کنیم که قاعده‌های رفتاری سنتی ما شکسته شده و می‌توان احترام به بزرگ‌تر را همچنان یک رفتار پسندیده دانست اما نباید به این بهانه جلوی واقعیات را گرفت.

او افزود: امروز وقت سخت‌گیری‌های بی مورد نیست، وقتی وزیر ارتباطات به کاهش حجم اینترنت در زمان پخش «پایتخت 6» اشاره می‌کند و همه مردم از این سریال حرف می‌زنند، نشان از دیده شدن سریال سیروس مقدم دارد، بهتر است سریالی که مردم از آن استقبال کرده‌اند را با صبر و متانت بیشتری پخش کنند. ما باید این نکته را نیز در نظر داشته باشیم که تلویزیون نمی‌تواند 24 ساعت همه را سرگرم کند، به هر حال مردم حتی در بهترین شرایط نمی‌توانند 24 ساعت پای تلویزیون بنشینند. تلویزیون در آموزش‌های مدرسه‌ای باید ارزیابی و زمان‌بندی داشته باشد؛ تلویزیون می‌تواند تور مجازی در نظر بگیرد و اطلاع‌رسانی‌ها باید به موقع و دقیق باشد. تلویزیون و فضای مجازی این روزها می‌توانند به یک تعامل و همکاری برسند و شبکه نمایش خانگی و VODها نیز می‌توانند در این تعامل باشند. ما امروز باید از فرصت توسعه فضای مجازی استفاده کنیم؛ ابزارهای سرگرمی امروز دیگر در خانه‌ها پاسخگو نیستند و مردم در خانه کلافه می‌شوند؛ باید مدیریتی در سرگرم کردن مردم در خانه‌هایشان داشت.

این منتقد تصریح کرد: برنامه‌ای مثل «دست‌پخت» که پیش‌تر با شرکت مردم روی آنتن می‌رفت این روزها با شرکت هنرمندان تولید می‌شود. این یک تجربه شکست خورده در تلویزیون است؛ چه لزومی دارد که تلویزیون مدام از چهره‌ها استفاده کند و برنامه‌ای که با حضور مردم روی آنتن می‌رفت در ایام نوروز با حضور هنرمندان ساخته و پخش شود. این برنامه وظیفه خنداندن ندارد، مخاطبان «دست‌پخت» نیازی به لودگی و خنداندن ندارند و این ایده که این برنامه هم بخواهد مردم را بخنداند در این برنامه بسیار غلط است.

سلطان‌محمدی در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: برنامه‌های تعاملی و ترکیبی امروز بیشتر می‌توانند مورد توجه مردم باشند. یکی دیگر از اشکالاتی که در تلویزیون ایران دیده می‌شود در شبکه خبر بارها برای گزارش‌های مربوط به ویروس کرونا تصاویر تکراری دیده‌ایم اما می‌بینیم شبکه‌های الجزیره و CNN مدام تصاویر و آیتم‌های جدید پخش می‌کنند. مسئولان تلویزیون ما زحمات بسیاری می‌کشند اما از تمام امکانات استفاده نمی‌کنند.