چگونه بدون کلاچ، دنده را عوض کنیم؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ گیربکس‌های اتوماتیک برای رانندگی درون‌شهری گزینه مناسبی به شمار می‌آید اما، قیمت گزاف و هزینه تعمیر و نگهداری بیشتر آنها باعث می‌شود تا همه نتوانند از آنها استفاده کنند. به همین دلیل ناچار به استفاده از گیربکس‌های دستی خواهند شد. اما دراین‌بین بعضی علاقه‌ای به انواع اتوماتیک ندارند (همچون خیل عظیمی از اروپاییان)، که به نظر من حق با ایشان است، گیربکس‌های اتوماتیک عموماً تنبل و کندذهن هستند و باعث افزایش مصرف سوخت می‌شوند، همچنین به‌هیچ‌وجه حس تعویض دنده به‌صورت دستی را ندارند. همان‌طور که گفتم بعضی به خاطر هزینه‌های بیشتر گیربکس‌های اتوماتیک قادر به خرید خودرو با این نوع گیربکس نیستند، پس در ادامه دو روش برای تعویض دنده بدون استفاده از پدال کلاچ را آموزش می‌دهم تا در رانندگی درون‌شهری با راحتی بیشتر و خستگی کمتر رانندگی کنند.

روش اول: همراه با هزینه اولیه، معقول‌ترین گزینه

یک روش برای تعویض دنده در گیربکس‌های دستی بدون استفاده از کلاچ، تعویض سیستم کلاچ مکانیکی خودرو با انواع موسوم به برقی است، با این کار گیربکس دستی خودرو تبدیل به یک نمونه نیمه اتوماتیک می‌شود که هنگام تعویض دنده اقدام به درگیری کلاچ می‌نماید. این مورد در اکثر خودروهای با گیربکس دستی قابل نصب است و حتی نمایندگان دو خودروساز (بخوانید مونتاژکار) کشور نیز اقدام به نصب این سیستم روی خودروهای خود می‌کنند. با این روش استهلاک صفحه کلاچ کاهش می‌یابد، درنتیجه هزینه تعویض این قطعه مصرفی نیز کاهش خواهد یافت. یکی از این خودروسازان سازنده پراید اتوماتیک است که از نمونه‌های کمی پیشرفته‌تر این فناوری استفاده می‌کند درواقع خودرویی نیمه اتوماتیک است. در این سیستم با استفاده از دکمه‌ای که عموماً روی دسته دنده نصب می‌شود اقدام کلاچ گیری می‌کنند. این گزینه برای افرادی که روزانه مدت زمان زیادی را در شهر رانندگی می‌کنند، همچون رانندگان تاکسی و یا کسانی که از مشکلات ستون فقرات یا پا رنج می‌برند توصیه می‌شود.

روش دوم: بدون هزینه اولیه، بعضاً با هزینه سنگین ثانویه

روش دوم تعویض دنده بدون کلاچ نیازی به نصب یا تعویض هیچ قطعه‌ای در خودرو ندارد. این روش برای افرادی که می‌خواهند آن را روی خودروهای صفر چند ده میلیونی خود امتحان کنند توصیه نمی‌گردد. برای انجام بی‌نقص این روش به تمرین نیاز است و تعویض‌های اشتباه مکرر در این روش منجر به مراجعه به تعمیرگاه و تعویض دنده برنجی گیربکس و بعضاً بلبرینگ‌ها خواهد شد. این روش نیز همچون روش قبل باعث کاهش استهلاک صفحه کلاچ می‌شود.

همه می‌دانیم که پس از انتخاب دنده سبکتر و تعویض دنده، دور موتور خودرو کاهش می‌یابد و برعکس پس از تعویض دنده به دنده سنگین‌تر، دور موتور خودرو افزایش خواهد یافت. برای تعویض دنده در این روش، ابتدا گیربکس را خلاص می‌کنیم، سپس منتظر می‌مانیم تا دور موتور کاهش یابد پس از آن با کمی فشار (با کمی فشار خیلی کم) دنده را سبک‌تر می‌کنیم، دنده باید بدون صدا تعویض شود. تأکید می‌کنم دنده باید بدون صدا تعویض شود، شنیدن صدا از گیربکس هنگام تعویض دنده ناشی از سایش دنده‌ها به هم است و باعث خرابی گیربکس خواهد شد. این مراحل باید حدود یک تا دو ثانیه به طول بیانجامد (همچون مواقع عادی بدون فکر کردن)، در غیر این صورت امکان از دست رفتن کنترل خودرو وجود خواهد داشت. (برای تمرین این روش به‌هیچ‌عنوان از مسیرهای عمومی استفاده نکنید.) برای روشن شدن موضوع با مثالی این روش را دوباره شرح می‌دهم.

برای مثال شما در حال رانندگی با دنده دو هستید، دور موتور به 3000 رسیده و موقع تعویض دنده است، پا را از روی پدال گاز برداشته، دنده را خلاص می‌کنیم و بلافاصله به سمت دنده 3 می‌بریم، پس از افت دور موتور به 2000 با فشاری کم، دنده به‌اصطلاح جا می‌رود. این عمل باید بدون صدا و تکان محسوس در خودرو انجام پذیرد. تأکید می‌کنم، بدون صدا.

برای سنگین‌تر کردن دنده‌ها نیز از همین روش استفاده می‌شود، با این تفاوت که بعد از خلاص کردن گیربکس باید همچون خودروهای قدیمی گاز بدهید تا دور موتور متناسب با دنده افزایش یابد. طبیعتاً در این حالت نمی‌توان زیاد روی ترمز موتور حساب کرد.

برای مثال برای تعویض دنده از 4 به 3 در دور موتور 2000، ابتدا پا را از روی گاز برداشته، گیربکس را خلاص می‌کنیم و بلافاصله دسته دنده را به سمت دنده 3 می‌بریم پس از گاز دادن و رسیدن دور موتور به 3000 با فشار اندکی دنده تعویض می‌شود. این عمل باید بدون صدا و تکان محسوس در خودرو انجام پذیرد. برای تمرین این روش به‌هیچ‌عنوان از مسیرهای عمومی استفاده نکنید.

اجرای بی‌نقص این روش همچون رانندگی با خودرو به تمرین نیاز دارد. هماهنگی دور موتور با دنده مورد نظر در این روش اهمیت دارد، به همین دلیل سبک کردن دنده‌ها آسان‌تر از سنگین کردن دنده‌هاست. این کار ترجیحاً باید زیر 2 ثانیه انجام گیرد تا باعث از دست رفتن کنترل خودرو، حواس‌پرتی و حادثه نگردد. همچنین این عمل باید بدون فکر کردن، همچون تعویض دنده به‌صورت معمول صورت گیرد، پس به تمرین زیادی نیاز دارد. انجام صحیح این روش باعث راحتی بیشتر و خستگی کمتر در رانندگی درون‌شهری می‌شود، اما انجام اشتباه آن باعث مراجعه مکرر به تعمیرگاه خواهد شد.

در آخر این روش را به افرادی که دوست دارند تکنیک‌های جدید رانندگی را بیاموزند توصیه می‌گردد، اما اگر می‌خواهید فقط آن را امتحان کنید، توصیه می‌کنم این کار را انجام ندهید. یادگیری این روش با خودرویی دست چندم و ارزان‌قیمت مقرون‌به‌صرفه خواهد بود اما تمرین این روش با خودروهای گران‌تر باعث تحمیل هزینه تعمیرات زیادی خواهد شد.

در آخر توصیه می‌کنم روش دوم را انجام ندهید مگر واقعاً عاشق رانندگی باشید. در روش اول با هزینه کمی وظیفه کلاچ گیری را به یک موتور واگذار می‌کنید درحالی‌که هنوز پدال کلاچ نیز زیر پایتان است، به نظر من معقول‌ترین گزینه، روش اول می‌باشد.