درهٔ پنجشیر یکی از مناطق افغانستان واقع در ولایت پنجشیر است. این دره از مناطق مهم ولایت پنجشیر به حساب می‌آید و نام ولایت پنجشیر برگرفته از نام همین منطقه است. درهٔ پنجشیر در ۱۲۰ کیلومتری شمال شرقی کابل واقع شده و حدود صد هزار نفر جمعیت دارد که اکثرشان تاجیک و فارسی‌زبانند. ارتفاع دره از سطح دریا ۲٬۲۱۷ متر است که در نقاط مرتفع‌تر تا ۶ هزار متر می‌رسد. شهر و دره پنجشیر و احمد شاه مسعود دو جزء جدایی‌ناپذیر در تاریخ معاصر افغانستان هستند. پنجشیر به دلیل نقش محوری‌اش به عنوان نماد مقاومت در برابر اشغالگران و طالبان شهرت جهانی دارد. این دره طولانی و باریک توسط کوه‌های بلند هندوکش احاطه شده است و مسیرهای ورودی محدودی دارد. همین ویژگی طبیعی، آن را به دژی مستحکم برای مقاومت‌های چریکی تبدیل کرده است. آرامگاه احمد شاه مسعود در زادگاهش، دره پنجشیر، در منطقه‌ای به نام بازارک واقع شده است. این مقبره به عنوان نمادی از مقاومت و وطن‌پرستی برای هواداران او و بسیاری از مردم افغانستان بسیار مقدس و محترم است.( این مجموعه در سال ۲۰۲۳ عکاسی شده است.)

رشته پاراسنگ‌نوردی از سال ۲۰۰۶ فعالیت خود را زیر نظر فدراسیون بین‌المللی صعودهای ورزشی (IFSC) آغاز کرد و تاکنون ۲۷ کشور از جمله ایران در این رشته فعالیت دارند. رشته پاراسنگ‌نوردی (سنگنوردی توان‌یابان) برای اولین بار در زمره رشته‌های حاضر در بازی‌های پارالمپیک قرار گرفت و بازی‌های لس‌آنجلس ۲۰۲۸ اولین رویداد در سطح پارالمپیک برای این رشته خواهد بود.