روایت انتظامی از متن و حاشیه سینما/سخت‌گیری منجر به ابتذال می‌شود

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛حسین انتظامی در گفتگویی اینترنتی با فریدون جیرانی درباره مباحثی همچون ورود به عرصه مدیریت سینما تا نوع نگاهی که در حمایت از جوانان در سینما دنبال می‌کند و بحث داغ تهیه‌کنندگان سینما و شورای صنفی نمایش توضیحاتی ارائه کرد.

انتظامی در این مصاحبه با اشاره به بهره‌گیری از تکنولوژی روز، یادآور شد از سیاست‌گذاری تا اجرای امور در سینما با بهره‌گیری از این امکانات کاراتر و شفاف‌تر خواهد بود و یادآور شد بسیاری از تحولات مدیریتی سینما و تصمیمات در این ماه‌ها با هدف روزآمدسازی نظام اجرایی بر اساس بهره‌گیری از این امکانات گرفته شده است.

حسین انتظامی در پاسخ به این پرسش که آیا در سیاست‌ها و برنامه‌های وی زمان ورود به عرصه مدیریتی سینما برطرف کردن مشکلات برخی فیلم‌ها وجود داشته و آیا در این زمینه با وزیر فرهنگ صحبت‌هایی انجام داده بود، گفت: آقای وزیر اساساً چنین دیدگاهی دارد که همه تفکرات در حوزه فرهنگ و سینما حضور داشته باشد و به دلیل عمق فکری، از وجود تنوع دیدگاه‌ها استقبال می‌کند و به عنوان مقام سیاست‌گذار و مجری از این جریان حمایت می‌کند. سیاست‌های کلی نظام هم همین است. بنابراین وقتی ما در چنین زمینه‌ای در حال مدیریت هستیم، پیرو کلیت حاکم پیش می‌رویم.

سخت‌گیری در حوزه فکر و اندیشه به گسترش ابتذال می‌انجامد

وی در جواب به اینکه آیا خود او نیز به‌عنوان یک شخص به لزوم این تنوع نگاه‌ها قائل است یا خیر جواب داد: بله حتماً این‌طور است. حتی از جهت‌پسند شخصی هم این‌طور نگاه می‌کنم که سخت‌گیری در حوزه فکر و اندیشه به گسترش ابتذال می‌انجامد. همه این اعتقاد را دارند که طرفدار آزادی هستند، اما مهم این است که چقدر به این حرف عمل می‌کنند.

سال گذشته جلسه‌ای با کارگردانان متولد بعد از انقلاب داشتم. این همه استعداد و خلاقیت در میان کارگردانان این نسل برایم جالب بود. در آن جلسه قول دادم چند کار باید برای آنان انجام دهم؛ از جمله مساله تهیه‌کنندگیانتظامی در مورد ورود نسل جدید در سه عرصه کارگردانی و تهیه‌کنندگی و بازیگری به سینما و سیاست‌های سازمان سینمایی برای حمایت‌ها از این نسل گفت: سال گذشته جلسه‌ای با کارگردانان متولد بعد از انقلاب داشتم. این همه استعداد و خلاقیت در میان کارگردانان این نسل برایم جالب بود. در آن جلسه قول دادم چند کار باید برای آنان انجام دهم. از جمله مساله تهیه‌کنندگی. آنان این شکایت را داشتند که طی روند یافتن تهیه‌کننده و از سوی دیگر پیدا کردن سرمایه‌گذار به مشکلاتی بر می‌خورند که در نهایت اغلب مجبور می‌شوند از ساخت فیلم صرف‌نظر کنند. آنان خواهان این بودند تعدیلاتی در نظام تهیه کنندگی رخ دهد و نیاز بود در این زمینه اصلاحاتی انجام شود که نتیجه آن به تازگی منتشر شده است.

وی ادامه داد: فیلمسازان جوان به دنبال کارهای لوباجت (کم هزینه) ستند و گاه به اشتباه این تصور به وجود آمده که بیگ پروداکشن ارزش است، علاوه‌بر این به دلیل مناسبات غلطی که در سال‌های اخیر به وجود آمده، هزینه تولید گاه بسیار بالا رفته است. به همین دلیل ما طرح لوباجت را دنبال کردیم. براساس این طرح اعلام شد فیلمسازانی که به دنبال ساخت فیلم خلاق باشند، در سال ۱۳۹۸، از ۱۰ فیلم و در سال ۱۳۹۹، هم از ۱۰ فیلم حمایت ویژه خواهد شد که البته در سال ۱۳۹۸ به دلیل اینکه طرح از نیمه سال اعلام شد، دو تا سه فیلم تولید شدند. امسال در تلاش هستیم تمامی ۱۰ فیلم مورد حمایت قرار گیرند.

انتظامی در مورد نوع کمک صورت گرفته نیز چنین توضیح داد: ما اعلام کردیم در ازای پیش خرید رایت نمایش خانگی این آثار ۳۰۰ میلیون تومان به آن‌ها کمک می‌کنیم. برداشت ما این است که خود این کمک‌کننده است. همچنین این عدد در سال ۱۳۹۹ اصلاح می‌شود. در ضمن اعلام ما چنین بود که اگر فیلمی در اولویت‌های سازمان سینمایی جای بگیرد، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی وارد جریان مشارکت در ساخت آن می‌شود و برای وام ۴ درصد آن را معرفی می‌کند. این وام عمدتاً متعلق به فیلمسازان جوان است تا آنان سهم بیشتری در سینمای ایران پیدا کند.

در دهه ۹۰ نمی‌توان مانند دهه ۷۰ مدیریت و نظارت کرد

رییس سازمان سینمایی درباره تفاوت مدیریت نظارتی سینما در دهه ۹۰ با دهه‌های گذشته چنین توضیح داد: واقعیت این است که در دهه ۹۰ نمی‌توان همانند دهه ۷۰ در سینما و عرصه‌های فرهنگی مدیریت کرد. تغییرات ایجاد شده در جامعه و در زمینه تکنولوژی در اصل اجازه نمی‌دهد شیوه نظارت همانند گذشته باشد.

وی ادامه داد: وقتی شرایط عوض می‌شود باید مقررات هم تغییر کند. در پارادایم سابق نهاد سیاست‌گذار و دولت به استناد اسناد بالادستی و وظیفه‌اش چنین اعلام می‌کرد که شما باید مجوز بگیرد تا منتشر شوید، اما در پارادایم جدید وظیفه دولت‌ها عموماً صیانت از تولید است و دولت باید بگوید که اگر از طریق من عبور کنی، من از اثر تو صیانت می‌کنم تا کپی اتفاق نیفتد. از این رو خالق اثر ترجیح می‌دهد به خاطر اینکه اثرش مشمول صیانت شود، از این مسیر عبور کند.

تشکل واحد تهیه‌کنندگی یک ضرورت است

انتظامی درباره آیین‌نامه تهیه کنندگی و شکل‌گیری تشکل واحد تهیه‌کنندگی چنین توضیح داد: شکل‌گیری تشکل واحد یک ضرورت است. این پیشنهاد هم برگرفته از مذاکرات خود تهیه کنندگان است. آنان معتقدند اگر یک صنف یکپارچه داشته باشند امکان اثرگذاری بیشتری دارند. باید به این نکته اشاره کنم که سیاست عمومی دولت و یا لااقل من این است که واگذاری اختیارات به صنوف اتفاق بیافتد، یعنی عقب‌نشینی به نفع صنوف. بنابراین اگر تشکل واحدی وجود داشته باشد، خیلی کارها را می‌توان به آنان واگذار کرد. تهیه‌کنندگان چند سال است که قصد دارند متحد شوند، اما به هر حال این روند هنوز به نتیجه نرسیده است و ما باید به تسریع این روند کمک کنیم.

سیاست عمومی دولت و یا لااقل من این است که واگذاری اختیارات به صنوف اتفاق بیافتد، یعنی عقب‌نشینی به نفع صنوف. بنابراین اگر تشکل واحدی تهیه‌کنندگی وجود داشته باشد، خیلی کارها را می‌توان به آنان واگذار کردوی در مورد انتقاداتی که به نظام‌نامه تهیه‌کنندگی وارد شده است، گفت: یکی از کارهایی که ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دنبال می‌کنیم این است که وقتی می‌خواهیم مقرراتی بگذاریم خودمان را عقل کل نمی‌دانیم و بعد از رفت‌وآمدها و جلساتی که با فعالان داریم، متن پیش‌نویس را روی سایت می‌گذاریم و از همه خواهش می‌کنیم به ما کمک کنید اشکالاتی برطرف کنیم. در این میان برخی نظرات خود را حضوری اعلام می‌کنند و برخی در ایمیلی که در سایت گذاشته شد، دیدگاه خود را بیان می‌کنند. نظام‌نامه تهیه کنندگی هنوز رسمی نشده است.

رییس سازمان سینمایی تاکید کرد این نظام نامه بعد از دریافت نظرات مختلف نهایی و اعلام خواهد شد.

بازگشایی سینماها و اکران بعد از کرونا

رییس سازمان سینمایی درباره زمان بازگشایی سالن‌های سینما و شروع نمایش فیلم‌ها گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشنهاد خود را برای زمان بازگشایی سینماها به ستاد ملی کرونا داده است. اگر شرایط در مورد بیماری کرونا همین روندی باشد که اکنون شاهد هستیم طی یکی دو هفته آینده سینماها باز خواهد شد، اما بسته به تغییر وضعیت بیماری، امکان تصمیم‌گیری تازه نیز وجود دارد.

وی ادامه داد: در زمینه سامانه فروش بلیت‌های سینما کارهای لازم را انجام داده‌ایم و فیلم‌ها مشخص و شرکت‌های پخش در جریان قرار خواهند گرفت، تا کارهای لازم را برای اکران انجام دهند.

انتظامی در مورد فیلم‌هایی که در این زمان اکران خواهند شد گفت: اولویت با فیلم‌هایی است که قرار بود اکران شوند و همچنین یکی دو فیلم جدید هم در جدول اکران جای می‌گیرد. در دوره پس از بازگشایی به دلیل وضعیتی که در این ماه‌ها وجود داشته باید فیلم‌های پرقدرتی روی پرده بروند تا همانند یک لوکوموتیو اکران را به حرکت درآورد.

وی در مورد جبران ضرر سینماها در مورد تعطیلی گفت: ما در این مدت توانستیم بخشی از ضررها را جبران کنیم. واقعیت این است که سینما فقط همان سالن سینما را شامل نمی‌شود، زنجیره‌ای را تشکیل می‌دهد که ما باید همه آن را می‌دیدیم. برای این موضوع از روزهای اول ستاد کرونا را از روزهای نخست تشکیل دادیم و تاکنون هشت نه جلسه داشتیم. در آن جلسه به اولویت‌هایی درباره فعالان سینما و سیاست‌گذاری‌ها در نظر داریم.

انتظامی در مورد مسائلی که در این جلسات مورد توجه قرار گرفته چنین توضیح داد: یکی از ویژگی‌های سینما این است که فعالان به شکل فصلی کار می‌کنند و بنابراین طی گفتگو با خانه سینما سایتی تعیین شد که افراد در صورت نیاز، فرم خوداظهاری را تکمیل کنند تا به کمک آن اطلاعات کمک به افراد صورت بگیرد. اطلاعات آنان با اطلاعات ثبت شده از صنوف در خانه سینما تطبیق داده شد و ۱۷۰۰ نفر تعیین شدند و بسته‌های حمایتی از طریق خانه سینما در اختیار آنان قرار گرفت.

رییس سازمان سینمایی گفت: از طرفی ۲۱ فیلم برای اکران نوروزی آماده و متقاضی بودند، از میان این فیلم‌ها قرار بود هفت فیلم اکران شود، همه این فیلم‌های آماده به جهت معطل ماندن سرمایه‌شان برای گرفتن وام ۴ درصد معرفی شدند و البته حمایت‌هایی هم صورت گرفت و فیلم‌هایی هم در اکران آنلاین و شبکه نمایش خانگی قرار گرفتند، در این حوزه با این حمایت‌ها برنامه هر روز یک فیلم تحقق پیدا کرد. این حمایت برای اکران آنلاین ۵۰ میلیون تومان بعلاوه ۱۰ میلیون تومان اگر امکان پخش تیزر در تلویزیون را دارا نباشند تعیین شد.

بهره‌گیری از فرصت اکران آنلاین

رییس سازمان سینمایی درباره اکران آنلاین دیدگاه خود را چنین بیان کرد: اکران آنلاین یک ظرفیت جدید برای سینما است. ما در شرایط عادی نمی‌توانیم فیلم زیادی در طول سال بسازیم، زیرا محدودیت اکران داریم. وقتی تعداد تولیدات به بیشتر از ۱۰۰ فیلم می‌رسید سینماگران نگران وضعیت اکران می‌شدند، اما با اضافه شدن ظرفیت اکران آنلاین و اینکه این باور به وجود آمد که اکران آنلاین و پیوستن به شبکه VOD می‌تواند به کمک نمایش فیلم‌ها بیاید، امکان تولید بیشتری نیز برای سینمای ایران فراهم می‌شود.

با گسترش اکران آنلاین یکی از وظایف ستاد صیانت از آثار این است که همانند یافتن سر حلقه قاچاق فیلم‌های سینمایی، با همکاری پلیس فتا و دادستانی و سایر بخش‌های مرتبط و همچنین فیلتر کردن سایت‌های دانلود، مانع از این کار شود و در همین مدت نیز این کار انجام شدوی در پاسخ به اینکه آیا سیاست حمایت از اکران آنلاین از سوی سازمان سینمایی پیگیری می‌شود، گفت: بله حتماً چنین است و همین طور ما بحث‌های حقوقی را هم در این زمینه پیگیری می‌کنیم. تا پیش از این وقتی فیلم‌ها ساخته می‌شد، رایت تلویزیون، دی‌وی‌دی و وی‌اودی داشت و حالا از نگاه من اکران آنلاین خود یک ظرفیت جداگانه است و باید به لحاظ حقوقی این موضوع بررسی و تقویت شود.

وی در مورد جلوگیری از دانلود فیلم‌ها گفت: به طور طبیعی راهکار آن یافته می‌شود. اگر دستگاه سیاست‌گذار بگوید وظیفه من این است که فیلم به طور غیرقانونی منتشر نشود، اتفاقاً بیشتر پدری خود را نشان می‌دهد. با گسترش اکران آنلاین یکی از وظایف ستاد صیانت از آثار این است که همانند یافتن سر حلقه قاچاق فیلم‌های سینمایی، با همکاری پلیس فتا و دادستانی و سایر بخش‌های مرتبط و همچنین فیلتر کردن سایت‌های دانلود، مانع از این کار شود و در همین مدت نیز این کار انجام شد.

انتظامی در مورد آماری که از فروش فیلم‌ها به صورت آنلاین وجود دارد، گفت: آمار با جزئیات فروش فیلم‌ها در مورد اکران عمومی در دسترس علاقه‌مندان و محققان وجود دارد، و من از دوستان خواسته‌ام این وضعیت در مورد اکران آنلاین هم به وجود آید. باید داده کاوی درستی در این زمینه صورت بگیرد چون هم فعالان سینما و هم حتی جامعه شناسان و گروه‌های دیگر به این اطلاعات نیاز دارند. یکی دو تا از این فیلم‌هایی که اخیراً اکران آنلاین داشتند حتی فراتر از انتظار افراد خبره فروختند و این نکته مهمی است.

شورای صنفی نمایش و چالش‌هایی که با خواندن نظام نامه اکران برطرف می‌شود

حسین انتظامی در مورد اهمیت صنف و مسائلی که درباره شورای صنفی نمایش مطرح شده بود، چنین پاسخ داد: اینکه صنف در اولویت قرار گیرد علاوه‌بر اینکه عقیده شخصی من است، سیاست عمومی وزارتخانه دولت است و علاوه بر آن عقل هم این روش را می‌پسندد. به همین جهت آن اختلافی که پیش آمد، من بلافاصله گفتم محل برگزاری جلسات شورای صنفی نمایش در خانه سینماست و آن مسیر باید دنبال شود. در حال حاضر نیز بر اساس برنامه‌های اعلام شده این موضوع دنبال خواهد شد.

وی درباره نظام‌نامه اکران نیز گفت: نکته‌ای که من در دو سه هفته گذشته مواجه شدم این بود که خیلی از افرادی که در مورد شورای صنفی نمایش صحبت می‌کردند اصلاً نظام‌نامه جدید اکران را نخوانده بودند. مطابق این نظام‌نامه بسیاری از اختیارات سنتی که در ذهن‌ها در مورد شورای صنفی نمایش وجود دارد خود به خود به ماشین واگذار شده است.

انتخاب فیلم‌ها از میان متقاضیان اکران هم براساس قرعه از سه گلدان فیلم‌های کمدی، فیلم‌های عام به معنای اجتماعی‌های پرفروش و بعدی که عنوان سایر دارد، صورت می‌گیرد. اصلی‌ترین وظیفه شورای صنفی با وجود سمفا این است که اگر اختلافی بین پخش و سینمادار باشد، در این شورا مطرح می‌شود. در اصل ۹۰ درصد اختلافات مرسوم به صورت اتوماتیک در این سیستم حذف می‌شودرییس سازمان سینمایی این واگذاری امور به ماشین یا فرآیند الکترونیک کردن نظامات اجرایی از جمله جریان اکران را چنین توضیح داد: این موضوع برای من سئوال بود که جلسات روز یکشنبه که چهار پنج ساعت است و گاه به جلسات فوق‌العاده می‌رسد چه موضوعاتی را شامل می‌شود. کافی بود الگوریتم‌های آن‌ها شناسایی شود و به ماشین داده شود تا اساساً ماشین این را انجام دهد. همانند روشی که برای مجوزها داریم. یکی از بحث‌های مرسوم بین صاحب فیلم و سینمادار در این جلسات بحث سانس‌های چرخشی بود. من به کرات وقتی با فیلمسازان آثار فرهنگی مواجه می‌شدم، می‌دیدم از این گلایه دارند که سینمادار در جریان سانس چرخشی نوبت ظهر را به آثار آنان اختصاص می‌دهد و از چهار و شش بعد از ظهر فیلم سینمای به اصطلاح بدنه را اکران می‌کند.

وی ادامه داد: در حال حاضر در سامانه سمفا یعنی سامانه مدیریت فروش و اکران فیلم‌ها راه‌حل این مشکلات دیده شده است. این سامانه دو کار انجام می‌دهد یعنی هم فروشنده بلیت را به چهار شرکت رسانده که زمینه رقابت ایجاد شود و بخش دیگر این سامانه مدیریت اکران است. یک پرده سینما بنا به قراردادش که در سمفا ثبت می‌شود می‌تواند دو فیلم و یا یک فیلم داشته باشد و اگر دو فیلم داشته باشد، باید یکی در میان فیلم را اکران کند، و سیستم اجازه جابجایی نمی‌دهد. آن نگرانی قبلی برطرف می‌شود و پس دعوایی دیگر رخ نمی‌دهد که پای بحث آن به شورای صنفی نمایش وارد شود.

انتظامی وظایف شورای صنفی نمایش را بعد از این تغییرات چنین برشمرد: ما دو شورای کارگروه صنفی نمایش و شورای عالی اکران را که در دولت تشکیل می‌شد در هم ادغام کردیم و مجموع وظایف آنان به پنج مورد رسیده است که از جمله آن تعیین سرگروه است که بر اساس این نظام نامه آن ادعای برخی مبنی بر سلطنت سرگروه‌ها نیز پایان می‌یابد و فیلم‌ها به شکل قرعه به سرگروه داده می‌شود، بحث کف فروش هم در سمفا دیده می‌شود. انتخاب فیلم‌ها از میان متقاضیان اکران هم براساس قرعه از سه گلدان فیلم‌های کمدی، فیلم‌های عام به معنای اجتماعی‌های پرفروش و بعدی که عنوان سایر دارد، صورت می‌گیرد. اصلی‌ترین وظیفه شورای صنفی با وجود سمفا این است که اگر اختلافی بین پخش و سینمادار باشد، در این شورا مطرح می‌شود. در اصل ۹۰ درصد اختلافات مرسوم به صورت اتوماتیک در این سیستم حذف می‌شود.

وی تاکید کرد همانطور که در تولید تکنولوژی به کمک سینما آمده است، باید در اکران نیز از مزایای تکنولوژی به خوبی بهره مند شد.

رده‌بندی سنی فیلم‌ها از سر گرفته می‌شود

حسین انتظامی رییس سازمان سینمایی تاکید کرد مشکل ایجاد شده در مورد رده بندی سنی فیلم‌های سینمایی با قوه قضاییه برطرف شده است.

وی درباره سرنوشت رده‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی که چندی پیش از سوی قوه قضاییه با چالشی رو به رو شده بود، گفت: این چالش برطرف شده است. ریشه آن هم به گروهی برمی‌گشت که این سوء تفاهم را به وجود آورده بودند که دولت می‌خواهد به فیلم‌های خلاف اخلاق با عنوان دادن رده‌بندی سنی مجوز دهد. در حالی که بحث اصلاً چنین نبود.

انتظامی در ادامه با اشاره به سازوکار شورای پروانه نمایش، شکل کار در کارگروه رده بندی سنی را چنین شرح داد: شورای پروانه نمایش بر اساس موارد قانونی به فیلمساز می‌گوید بخشی از فیلمش مجاز است در فیلم باشد یا نه، اما موضوع ما در بحث رده بندی سنی این است که بعضی موضوعات مغایرت قانونی ندارد، اما برای یک طیف خاص سنی نیازمند توجه است.

وی درباره ۳۰ نفری که شورای رده‌بندی را تشکیل می‌دهند، گفت: در این شورا، جامعه شناس، روانشناس، فیلمساز، روزنامه‌نگار دیده می‌شود. این ترکیب فیلم را می‌بینند و می‌گویند این پلان یا سکانس برای چه سنی مناسب نیست و در نهایت لیست به فیلمساز داده می‌شود و به کارگردان گفته می‌شود اگر می‌خواهد فیلم بدون رده‌بندی سنی اکران شود این بخش‌ها باید حذف شود و اگر مایل به حذف نیست پس رده بندی اعمال می‌شود.

انتظامی بازوی اجرایی رده‌بندی سنی را هم خود خانواده‌ها اعلام کرد و یادآور شد: هدف از این طرح فرهنگ سازی است و قرار نیست نیروی خارجی ممانعت و محدودیتی برای نمایش فیلم‌ها ایجاد کند. بلکه کمک به خانواده است.