عصر محرمعلی‌خان سانسورچی گذشته است!/ هنوز امثال بیژن قاسم‌زاده‌ها، منصوری‌ها و سعید مرتضوی‌ها توان توقیف رسانه‌ها را دارند/ صداوسیما با چندین کانال و هزاران پرسنل در فضای جدید دیگر کاربرد ندارد

«نعمت احمدی»، حقوقدان، درباره مبحث آزادی بیان و اشکال و ابزارهای مختلف آن در دنیای امروز و همچنین وضعیت آزادی بیان در دولت‌های مختلف به خبرنگار سیاسی برنا گفت: در این باره نمی‌خواهم به یک بحث سنتی و کهنه بپردازم. در واقع ما وارد دنیایی شدیم که بحث آزادی، نحوه گسترش آن، قدرت حاکمیت و نظام‌ها برای جلوگیری از گردش آزاد اطلاعات تغییر کرده است. از این رو وضعیت امروز دیگر مثل گذشته نیست مثلا اواخر دوره شاه، همه روزنامه‌ها را بستند. دو روزنامه کیهان و اطلاعات بود و دیگر هیچ شیوه خبررسانی هم نبود. تلویزیون دو کانال داشت و اگر رادیوی پرقدرتی هم داشتیم می‌توانستیم چهار کانال بیرونی را هم بشنویم.

او افزود: در نظام جمهوری اسلامی هم به این شکل است. در صداوسیما چند کانال تلویزیونی با چندین هزار پرسنل که اندازه وزارتخانه هم هزینه دارد، دایر شده است، اینها در مقابل دنیا و فضای جدیدی که آمده، دیگر کاربردی ندارد. به نظر می‌رسد خبرنگاران یا روزنامه‌نگاران در همان محدودیت‌ها قرار دارند و هنوز علیه شان شکایت می‌شود. به بیانی دیگر شمشیر بالای سر ماست و هنوز امثال بیژن قاسم‌زاده‌ها و منصوری‌ها و سعید مرتضوی‌ها این توان را دارند خبرگزاری‌هایی را توقیف کنند و یا به عنوان مثال بنده را به عنوان نشر اکاذیب به دادگاه بکشند. اما سوالی که مطرح است این است که با انبوه مردمی که یک تلفن در دستشان است  که هم می‌توانند تصویر بفرستند و هم می‌توانند، گزارشی در فضای مجازی پخش کنند چه باید کرد؟

این حقوقدان ادامه داد: در حال حاضر شاهد تولد یک عصر جدیدی هستیم که این عصر جدید، مرزها را در هم شکسته و حکومت‌‌ها را نیز درنوردیده است. از این رو سیطره نظام حاکمیتی دیگر این توان را ندارد بیاید جلوی جلوی گردش آزاد اطلاعات را بگیرد. به عنوان مثال اخیرا مردم می‌گویند قتل‌هایی که جنبه ناموسی یا خانوادگی دارد افزایش یافته است اما بنده می‌گویم افزایش نیافته بلکه ما شاهد تولد یک رسانه‌ای هستیم که دولت‌ها بر آن کنترل ندارند و برخی مثل آمدنیوز می‌توانند راست و دروغ را به هم ببافند.

نعمت احمدی اظهار کرد:  متأسفانه در حال حاضر عده‌ای هنوز بر همان مسیر قبلی حرکت می‌کنند اما متوجه این موضوع مهم نیستند که تصویری از رومینا اشرفی به عنوان یک دختر نوجوان با چهره معصوم که آگهی ترحیمش را زدند، در فضای مجازی به گونه‌ای منتشر می‌شود که به یک باره کل جامعه را درگیر و جامعه را وارد یک مطالبه‌گری خاصی، می‌کند.  بنابراین اینها قدرت رسانه جدید است همه اینها قبلا وجود داشته اما خبررسانی نمی‌شد.

او به  صفحه حوادث روزنامه‌ها اشاره کرد و گفت: به هر حال حوادثی که رخ می‌دهد فقط مختص ایران نیست بلکه این مختص به دنیا هم هست. گفته می‌شود در آمریکا سالانه بیش از 1200 نفر را به قتل می‌رساند این آماری است که خودشان ارائه می‌دهند. اما ممکن است رهگذری با دوربینش، فیلم و عکس بگیرد و کسی هم نمی‌تواند به او بگوید این کار را انجام ندهد و یا منتشر نکند. در واقع دنیا را همان کسی که این تصویر چند ثانیه‌ای از پلیس آمریکا و جرج فلوید را با یک گوشی هوشمند ثبت کرد به حرکت واداشت. این در حالی است که  متأسفانه در کشور ما هنوز کسانی به عنوان مسئول هستند که به دنبال برخورد با رسانه‌ها هستند. نتیجه آن شده که یک تعداد روزنامه و روزنامه نگارهایی که مقید هستند و طبق منشور و شیوه نامه خود باید عمل کنند و هر خبری را نمی‌توانند منتشر کنند. در مجموع عده‌ای هنوز می‌خواهند من و شما را کنترل کنند و هنوز دادسرای رسانه دارند اما شهروند- خبرنگار را نمی‌توانند کنترل کنند.  به هر حال ابزار مدرن نگاه مدرن می‌طلبد.

این حقوقدان اضافه کرد: بر این باورم برای اینکه به حال خود رها نشویم و به دست کانال‌هایی که اخباری را منتشر می‌کنند و اذهان را ساده پذیر می‌کنند نیفتیم اجازه دهیم خبرگزاری‌های رسمی و کسانی که کارشان روزنامه‌نگاری است تشویق شوند و  به آنها میدان دهیم. همچنین در برخورد با آن‌ها نگاه بسته و سنتی نداشته باشیم. در واقع ورود به دنیای جدید اطلاع رسانی و شفافیت اَعمال را بپذیریم.

نعمت احمدی اظهار کرد: امروزه اتفاقاتی در جریان است و در فضای مجازی منتشر می‌شود که در گذشته این امکان، وجود نداشت. در یکی از استانها، رئیس دادگستری ساختمانی ساخته و به نوعی خلاف کرده بود و پرونده هم دارد. حال یک دوربین، تصویری از تخلفات او را منتشر کرد. او هم به نوعی دفاع بدی از خودش کرده و گفته هزاران پرونده خلاف داریم من هم یکی از آنها! یعنی این فرد که رئیس دادگستری است آنقدر درک نداشته که این گونه سخن نگوید. در حالی که آن فرد، رئیس دادگستری است و به تعبیری نمک که نباید بگندد!  بنابراین مسئله اینجاست که در حال حاضر، دیگر کسی از مسئولین نمی‌تواند خلاف کند چراکه قدرت سوشیال مدیا تا جایی گسترش یافته که  تفاوتی ندارد خبری را فلان خبرگزاری یا فلان روزنامه منتشر کند یا رهگذری، آن خبر را پخش کند. در نتیجه مردم می‌بینند اما تفاوتش این است اگر حاکمیت، تولد و گسترش این رسانه را به رسمیت بشناسد می‌داند فلان خبرنگار، از محدوده و چارچوب حرفه‌ای خود تخطی نمی‌کند و در نتیجه برخورد سنتی با او نخواهد داشت. بنابراین اجازه می‌دهد گستره فعالیتی این رسانه ها تازه متولد شده، بیشتر شده و بپذیرد وارد دنیای جدیدی شدیم که فقط برای ایران نیست.

این حقوقدان و وکیل بیان کرد: در حال حاضر رئیس جمهور آمریکا همه اهداف خودش را با یک توئیت منتشر می‌کند پس دنیای جدیدی آمده که باید به این دنیا سلام کنیم و لبیک بدهیم. به عنوان مثال به طور سنتی مثل گذشته با ابزاری مثل محرمعلی‌خان با رسانه‌ها برخورد نکنیم. محرمعلی‌خان یک سانسورچی در اداره نگارش در دوره رضاشاه و محمدرضا شاه بود که هر روز غروب در روزنامه‌ها می‌گذشت و قبل از چاپ می‌گفت چه چیزهایی را بردارند. در نتیجه در حال حاضر دیگر نمی‌توانیم برای هر فرد یک محرمعلی‌خان بگذاریم. عصر محرمعلی‌خان سانسورچی گذشته است. 2/5