بیش از ۹۰درصد علت بروز معلولیت‌های ذهنی مادرزادی است/ ۸۰۰ هزار نفر در کشور دچار معلولیت ذهنی هستند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ مصطفی سراج، مدیر کل دفتر امور مراکز توانبخشی و مراقبتی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به روز کم توانان ذهنی گفت: افراد دارای معلولیت ذهنی در زمینه هوشی و رشدی دارای اختلال هستند. اختلالی که در دوره رشد آغاز و کمبودهای هوشی و عملکرد انطباقی را در زمینه های مفهومی، اجتماعی و عملی به دنبال دارد.

 او تاکید کرد: این افراد در کارکردهای هوشی مانند استدلال، حل مسئله، برنامه‌ریزی، تفکر انتزاعی، قضاوت، یادگیری تحصیلی و ... دچار مشکل می شوند. 

به گفته او افراد داری معلولیت ذهنی به علت کمبود در عملکرد انطباقی، در یک یا چند فعالیت روزمره مانند ارتباط، مشارکت اجتماعی و زندگی مستقل در محیط های متعدد از جمله خانه، مدرسه، محل کار و جامعه و ... نمی توانند عملکرد لازم را داشته باشند و اگر اقدامات و حمایت‌های مناسب انجام نشود آنها نمی توانند از یک زندگی به نسبت مستقل برخوردار شوند.

مدیر کل دفتر امور مراکز توانبخشی و مراقبتی سازمان بهزیستی کشور افزود: بر اساس مستندات علمی و تجارب حاصله درصورتی که برای افراد دارای ناتوانی هوشی رشدی اقدامات مناسب توانبخشی انجام شود، بی‌شک می‌توانند در جامعه فعالیت کرده و مشارکت داشته باشند .

سراج تاکید کرد: عموما در محل کار به دلیل عدم درک صحیح دیگران از شرایط و توانایی‌ها دچار مشکلات عدیده ای می‌شوند.  ناتوانی هوشی، رشدی و اختلالی در دوره رشد از پیش از ۱۸سال شروع می شود. 

مدیر کل دفتر امور مراکز توانبخشی و مراقبتی سازمان بهزیستی کشور  گفت:  یکی از کارهای موثری که باید انجام شود این است که عوامل ایجاد  معلولیت را شناسایی و از بروز آن پیشگیری کنیم .

او اظهار کرد: بر اساس آمار عوامل بروز معلولیت در افراد دارای  معلولیت ذهنی تحت پوشش بهزیستی بیش از 90درصد مادرزادی است، همچنین ۱۰ درصد عوامل مربوط به بیماری، عوامل ژنتیکی هستند. این اطلاعات نشان می‌دهد که برنامه ریزی و اقدام  به منظور پیشگیری از بروز معلولیت چه میزان اهمیت دارد. 

به گفته او باید در خصوص  سلامت مادران باردار اقدامات وسیع تر و موثرتری انجام شود. 

سراج در ادامه گفت: علت بروز  ۵۱درصد بروز معلولیت‌‌های جسمی حرکتی افراد تحت پوشش بهزیستی مادرزادی است و ۲۲درصد نیز بیماری است، یعنی بعد از تولد به وجود می آید و  ۵۰ درصد عوامل منجر به ایجاد معلولیت جسمی حرکتی  غیر مادرزادی است. عواملی همچون سوانح، سوختگی ، تصادفات، سقوط از بلندی،حوادث حین کار   و ...از جمله مواردی است که افراد با معلولیت مواجه می شوند.

این مقام مسئول در بهزیستی با اشاره به جمعیت افراد دارای معلولیت در مراکز شبانه روزی سازمان بهزیستی افزود: ۵۱ هزار نفر  در مراکز شبانه روزی بهزیستی اقامت دارند که حدود ۳هزار نفر در مراکز زیر ۱۴ سال ذهنی  و ۱۹ هزار نفر در مراکز بالای  ۱۴ سال سن دارند. این آمار نشان می‌دهد خانواده‌ها  در سنین زیر ۱۴ سال  توانایی نگهداری این کودکان را در خانه  دارند و وقتی این بچه ها بزرگ می‌شوند مشکلات بیشتر بروز می کند.

او اضافه کرد: این افراد در برقراری ارتباطات اجتماعی، شغلی، فراگیری  آموزش های فنی و حرفه ای ، تحصیل   و ... با مشکلات متعدد مواجه می شوند. از نظر کارشناسان در صورت فراهم بودن شرایط مناسب در خانواده، امن ترین و بهترین محیط برای نگهداری معلول ،خانه است .

مدیر کل دفتر امور مراکز توانبخشی و مراقبتی سازمان بهزیستی کشور در زمینه چگونگی توانبخشی و مراقبت از افراد دارای معلولیت گفت: اگر این افراد در محیط خانواده باشند و به طور روزانه برای آنها برنامه ریزی می شود که از خدمات آموزشی و توانبخشی بهره ببرند.

 به گفته او لازم است تا حاکمیت با مشارکت مردم و با بهره گیری از تسهیلات حمایتی که در حال حاضر نیز قوانین مربوط در کشورمان وجود دارد از جمله قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، اشتغال و محیط امن و بستری مناسب برای رشد و برخورداری از یک زندگی اجتماعی با کیفیت فراهم کند.

سراج بیان کرد: بررسی ها نشان می‌دهد میزان شیوع معلولیت ذهنی یک درصد در جمعیت  است. بنابراین پیش بینی می شود  ۸۰۰ هزار نفر در کشور دچار معلولیت ذهنی باشند که ۵۹ درصد آنها تحت پوشش بهزیستی هستند که عمدتا شامل افراد با شدت معلولیت متوسط،شدید وخیلی شدید هستند.

افزایش  خدمات در مراکز شبانه روزی 

مدیر کل دفتر امور مراکز توانبخشی و مراقبتی سازمان بهزیستی کشور  درباره کیفیت خدمات در مراکز شبانه روزی گفت: به جای مراکز تجمعی و بزرگ چند سالی است فضا های کوچک و حمایتی را طراحی کردیم که شبیه خانه هستند  و با  مراقبت  در خانه‌های کوچک  مهارت های اجتماعی، فردی و زندگی  به آنها آموزش داده می‌شود.

سراج افزود: هم اکنون ۱۱۲ خانه در گروه های مختلف سالمندان، معلولان و بیماران روانی مزمن در کشور توسط بخش‌های غیر دولتی و خیرین تاسیس شده  و در یکسال اخیر در ۱۹ استان خانه ها  به شکل آزمایشی  راه اندازی و مورد ارزیابی و بررسی کارشناسی  قرار گرفت و در هفته  بهزیستی به شکل رسمی  ۴۰ خانه حمایتی با ابلاغ دستورالعمل‌های مربوطه  آغاز به کار کرد و این الگو برای اولین بار در کشور برای افراد دارای معلولیت ذهنی  شدید ، سالمندان، بیماران روانی مزمن و افراد دارای معلولیت جسمی و حرکتی طراحی و عملیاتی شد .

او تصریح کرد: هم اکنون ۲۸۴ مرکز روزانه آموزشی برای افراد دارای معلولیت ذهنی وجود دارد که بیش از ۱۰ هزار و ۷۰۰ نفر  به شکل روزانه از این مراکز خدمات دریافت می‌کنند  و شب در کنار خانواده هستند. درضمن ۱۲۵ کارگاه به این افراد آموزش‌های حرفه‌ای می دهند.

مدیر کل دفتر امور مراکز توانبخشی و مراقبتی سازمان بهزیستی کشور تصریح کرد: هم اکنون ۴۹ هزار و ۲۴۶ نفر از افراد دچار اختلال هوشی رشدی از مراکز شبانه و روزانه بهزیستی خدمات دریافت می کنند. در کلیه گروه ها بیش از ۱۲۰ هزار نفر از مراکز روزانه و شبانه خدمات دریافت می‌کنند و ۳۳۹ هزار نفر از افراد دارای معلولیت ذهنی و۴۵۹ هزار و ۶۴۴ نفر از افراد دارای معلولیت جسمی نیز تحت پوشش مستمری هستند. 

تیم های مراقبت در منزل و  خدمات توانبخشی در منزل 

این مقام مسئول در بهزیستی گفت: نزدیک به ۵۰۰ مرکز مراقبت  و ارائه خدمات توانبخشی در منزل  برای گروه‌های مختلف معلولین و سالمندان در محیط منزل خدمات  ارائه می کنند.

سراج تاکید کرد: باید شرایط جامعه برای رشد و شکوفایی توانایی واستعداد معلولان مهیا شود.

مدیر کل دفتر امور مراکز توانبخشی و مراقبتی سازمان بهزیستی کشور گفت: بر اساس آمار ، تعداد افراد فوت شده در مراکز شبانه روزی توانبخشی در مقایسه با ماه‌های دیگر سال که کشور درگیر کرونا نبود تفاوتی ندارد و موید اقدامات موثر سازمان بهزیستی وبیش از ۹۰۰ مرکز توانبخشی مراقبتی با بیش از ۲۰ هزار نفر پرستار، پزشک ، مادریار، مراقب و...در سراسر کشور است که خدمات ارائه می دهند.

او در پایان اظهار کرد: تعداد مبتلایان به کرونا در بین مددجویان بهزیستی در مقایسه با کشورهای دیگر از جمله کشورهای توسعه یافته اندک است . این در حالی است که در برخی  از کشور های پیشرفته ۳۰ تا ۴۰ درصد تعداد فوتی های آن  را افراد مقیم در مراکز سالمندان و معلولین تشکیل می دهند .