حمله آمریکا به عراق باعث رشد افراطی‌گری شد

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، «محمدجواد ظریف» روز دوشنبه در دومین جلسه  از سلسله سخنرانی های خود با عنوان «جهان در گذار»،  با اشاره به حمله امریکا به عراق به عنوان یکی از اشتباهات محاسباتی قدرت های بزرگ، گفت: زمانی که این حمله انجام شد، ابهام های زیادی درباره این حمله وجود داشت اما یک چیز خیلی واضح بود؛ اینکه از همان ابتدا مشخص بود این جنگ موجب رشد افراط گرایی در جهان خواهد شد.

ظریف گفت: افراط گرایی ناشی از اشتباهات محاسباتی و اشغالگری بود. مشکل اصلی که به اوضاع غم بار کنونی انجامیده مشکل سوء تفاهم است و اشتباه محاسباتی است که منجر به اشتباهات قدرتهای منطقه ای و ابرقدرتها شده است.

وی به فقدان درک از زمان پایان این دوران گذار اشاره کرد و گفت: ما 30 سال است که در این دوران به سر می بریم و نباید زمان پایان آن را پیش بینی کرد. این دوره طولانی است. دوران جنگ سرد حدود 50 سال طول کشید
وی مشخصه دیگر این دوران را رقابت شدید دانست. ظریف گفت: این رقابت ها اهداف کوتاه و میان مدت دارد.

ظریف در بخشی از سخنرانی روز دوشنبه هفته پیش با بیان اینکه ۳۰ سال گذشته یکی از پرتلاطم‌ترین دوره‌های جهان بوده و شاهد جنگ‌ها و تغییرات شدید نوین و فجایع در جامعه بین‌المللی بوده‌ایم، اظهار داشت: برخی می‌خواهند بعد از کرونا نظم جدیدی برای دنیا تعریف کنند. نظم نوین جهانی دیگر کاملاً غربی نخواهد بود.

وزیر امور خارجه اضافه کرد:‌ ابرقدرت‌ها اشتباه محاسباتی داشتند و اعلام نظم نوین جهانی به وسیله رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، موضوع حکمرانی جهانی و قرن نوین آمریکایی و اعلام پیروزی بر عرشه ناو جنگی آمریکایی در سی و چند سال گذشته تلاش‌هایی برای نسخه پیچی آینده بود.

گفتنی است که دانشکده مطالعات جهانِ دانشگاه تهران در پنج جلسه سخنرانی‌های محمدجواد ظریف را برگزار خواهد کرد. وزیر امور خارجه پیشتر در صفحه اینستاگرام خود نوشته بود: ارائه بحث‌ها فعلاً برای مخاطبان بین‌المللی به زبان انگلیسی است.

ظریف در بخشی دیگر از بحث امروز خود گفت: ما نمی توانیم استنباط های ساده انگارانه از واقعیت ها داشتیم باشیم.  فرضیه ها و استنباط های ساده انگارانه به فاجعه منجر می شود. همچنین تفکرات خشک و غیرقابل انعطاف می تواند به بروز فجایع منجر شود.

وی افزود: امروز فقر یک چالش جهانی است . تبعات ناشی از آن هم تبعاتی فراگیر و جهانی است. حل این چالش با تلاش تنها یک یا چند کشور امکان پذیر نیست. اینگونه چالش ها راه حال جهانی و جمعی می طلبد. شیوع ویروس کرونا هم امروز یک چالش جهانی است که مقابله با آن راه حل جهانی را می طلبد.

ظریف گفت: ما می دانیم که تا وقتی یک نفر از بشر باقی مانده باشد، این ویروس نیز خواهد بود. سعدی چند صدسال پیش گفته است اگر یک عضو بدن انسان آسیب ببیند، بقیه اعضا نمی توانند سالم بمانند. بهداشت یک هدف مشترک جهانی است.
به گفته وی، یکی از مهم ترین چالش های جهانی اجتماعی کنونی کشورهای اروپایی، مهاجرت است که موجب برافروخته شدن آتش ملی گرایی و میهن پرستی افراطی و نابرابری های اقتصادی و مشکلات دیگر می شود، بنابراین فقر نیازمند یافتن راه حل جهانیست.
وزیر امور خارجه تاکید کرد هیچ کشوری نمی تواند مشکل مهاجرت را به تنهایی حل کند. بیکاری، جرائم سازمان یافته و قاچاق مواد مخدر نیز مشکلات جهانی هستند.

ظریف در بخشی با اشاره به مسئله تروریسم و حادثه 11 سپتامبر نیویورک اشاره کرده و گفت: تروریسم هم یک چالش جهانی است. ایجاد امنیت نیازمند عزم و اقدام جهانی است. کسی به تنهایی نمی تواند در جهان امنیت ایجاد کند. امنیت هر کشور، امنیت دیگران است و به همین جهت، ایجاد امنیت در جهان، تلاش جمعی همه کشورها را می طلبد.

ظریف در ادامه به رویکرد آمریکا در قبال خروج از توافق نامه های بین‌الملل اشاره کرد و گفت که این رویکرد دقیقا همانند افکار خشک و سختگیرانه‌ای است که نمی تواند خود را با حقایق جهان امروز مطابق دهند.
وی همچنین به موارد مهم دیگر از دوران گذار در جهان امروز اشاره کرد که یکی از انها ماهیت ائتلاف های جهانی طی مقاطع مختلف بوده که در سالهای دور ابتدا در بلوک شرق بود اما فقط به بلوک شرق محدود نشد. 
وزیر خارجه جمهوری اسلامی همچنین به موقتی بودن ماهیت برخی ائتلاف ها در عرصه جهانی اشاره کرد.
ظرف همچنین عنوان کرد که مورد خیلی مهم دیکر در عرصه بین الملل طی دوران گذار این است که چه اتفاقاتی در حال رخ دادن برای جهانی سازی است. وی گفت که شاهد تغییر ماهیت جهانی سازی هستیم که لازم است مورد توجه قرار بگیرد.

ظریف گفت: نمی توان همزمان در افغانستان شاهد فاجعه و ناآرامی بود و انتظار امنیت کامل در آمریکا داشت.

وی افزود: نمی توان در یک جامعه امنیت ایجاد کرد وقتی که جاهای دیگر شاهد ناامنی است زیرا امنیت یک پدیده جهانی است. باید این واقعیت را بپذیریم.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: اگر بپذیریم که امنیت یک مقوله جهانی است، پس دیگر چه نیازی به بازدارندگی در جهان وجود خواهد داشت.

وی گفت: این ها حقایق و واقعیت های مربوط به مفهوم  جهانی امنیت است. اما سیاستمداران همواره در مخالفت با این مفهوم بوده اند زیرا همیشه سر این چانه می زنند که آنها چه سهمی برای ایجاد امنیت دارند و دیگران چه سهمی باید در این زمینه ایفا کنند. اما این مسئله نباید باعث شود که ما این حقیقت نادیده بگیریم که "امنیت یک جامعه نمی تواند به قیمت ایجاد ناامنی برای دیگر جوامع ایجاد شود."

ظریف افزود البته در این میان بازی های بزرگ اقتصادی برای تولید کنندگان سلاح در جهان وجود دارد که مانع از دسترسی به امنیت حقیقی در کشورها می شود.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در بخشی دیگر از سخنانش، سیال بودن را یکی از مشخصه های دوره گذار عنوان کرد و گفت: در دوره‌های قبل یکسری قوانینی حاکم بود که می‌شد آینده را پیش‌بینی و بر اساس آن اقدام کرد.
به گفته ظریف، در دوره گذار سخت می‌توان پیامدها را پیش بینی کرد «چون همه در وضعیت «تبدیل شدن» قرار دارند و تلاش می‌کنند به شیوه انقلابی عمل کنند و تصویر آینده را بر اساس منافع خود تغییر دهد.»
ظریف عنوان کرد که برخی از بازیگران مانند ایالات متحده تلاش کردند با قواعد پیشین و اعمال برتری نظامی خود در دوره گذار کنترل اوضاع را به‌دست بگیرند اما رفتار آن‌ها منجر به فاجعه شد. وی با بیان اینکه آمریکا به روش یک انقلاب عمل کرد، عنوان کرد که پس از جنگ خلیج فارس، جهان هر سال درگیر جنگ بود و آمریکا از این طریق تلاش کرد برتری خود را در نظم جهان تحمیل کند.
ظریف با اشاره به تلاش سایر بازیگران برای رفتار به روش انقلاب نتیجه گرفت که به همین خاطر وضعیت در این برهه دائما در حال تغییر است.
وی عنوان کرد که با این وضع دیگر نمی‌توان بر اساس فرضیات عمل کرد و دائما باید نگاه خود را مورد ارزیابی قرار دهیم. وی تصریح کرد که فرضیات منجر به فاجعه می‌شوند و دائما باید مذاکره کرد.
به گفته وی در این شرایط آنهایی که از افکار جامد برخوردار هستند بسیار خطرناک هستند.

وزیر امور خارجه گفت، در آمریکا و برخی مناطق بلوک غرب افراط گرایی از ملی‌گرایی پیشی گرفته است. آقای ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد حاضر می‌شود و می‌گوید هرکس باید به دنبال تامین منافع ملی خود باشد. 
به گفته ظریف طبیعی است که تمام کشورها منافع ملی خود را دنبال می‌کنند اما اینکه کسی در سالن یک نهاد جهانی حاضر شود و اعلام کند بی‌خیال منافع دیگران، هرکس وظیفه دارد منافع خودش را دنبال کند، پیامد و واکنشی به واکنش جهانی شدن است. 
وی شاخص‌های عملی جهانی شدن را مورد اشاره قرار داد و عنوان کرد که در این زمینه انحصار اطلاعات معنایی ندارد و نیازی نیست امپراطور رسانه باشید تا اطلاعات را نشر دهید.
ظریف افزود؛ این بدین معنا نیست که امپراطورهای رسانه از بین رفته‌اند. آنها سرجایشان هستند اما شما نیازی به آن ها وجود ندارد. در گذشته صدای شما بدون برخورداری از امپراطور رسانه شنیده نمی‌شد اما امروزه می‌توان با یک دوربین می‌توان پیام را به سراسر جهان منعکس کرد.
وی عنوان کرد که امروز هر انسان می‌تواند یک بازیگر جهانی باشد و این مساله یکی از اهرم‌های مهم جهانی شدن است.
وزیر خارجه سپس عنوان کرد که جهان دچار چالش‌هایی است که توسط یک کشور یا ائتلاف قابل بر طرف شدن نیست و باید به صورت جهانی مورد توجه قرار گیرد. توجه نکردن به این مساله باعث درک غلط و اشتباه محاسباتی در ۳۰ سال گذشته شده است.