فتحعلی‌بیگی: آثار مکتوب ادبی، تاثیر مستقیم بر نقاشی‌های پرده‌خوانی و نقالی داشته است/ اجرای نقالی و پرده خوانی در گالری عالی

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، نمایشگاه «نقش حسین» با اجرای پرده‌خوانی و ضرب مرشد ناری در گالری ابولفضل عالی حوزه هنری و با حضور جمعی از پیشکسوتان نقالی و پرده‌خوانی، هنرمندان جوان این رشته و برخی مدیران حوزه هنری ظهر امروز افتتاح شد.

داود فتح‌علی‌بیگی پیشکسوت و پژوهشگر نمایش‌های آیینی کشور در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه با اشاره به یکی از پرده‌های به نمایش گذاشته گفت: سوالی که برای مخاطب در مواجهه با این تصویر مطرح می‌شود این است که هنرمند نقاش این پرده چگونه شخصیت‌های این اثر را کشیده است و چه ذهنیتی به او کمک کرده تا اجزای نقاشی هر شخصیت را خلق کند.

فتح‌علی‌بیگی در ادامه با بیان این مسئله و با اشاره به یکی از شخصیت‌های این پرده که سیبیل‌های بلند و از بنا گوش در رفته‌ای دارد و با شمشیر یکی از اهل بیت نصف شده است، گفت: تا زمان صفویه حماسه ابومسلم‌نامه به صورت نقالی گفته می‌شد و در ادامه آن زمجی‌نامه مطرح  شد. زمجی‌نامه عنوان کتابی است که در ادامه ابومسلم‌نامه آمده است. در زمجی‌نامه دعوا میان مروانیان و دوستداران اهل بیت است. احمد زمجی که قهرمان زمجی‌نامه است در یکی از سفرهای خود با کاروانی تجاری همراه می‌شود که در طول مسیر بر سر یک دو راهی قرار می‌گیرند، که در قصه‌های کهن یکی از راه‌ها پر خطر و نزدیک‌تر است و دیگری دور تر ولی امن‌تر است. احمد زمجی در این لحظه می‌گوید که از همین راه پر خطر ولی نزدیکتر عبور کنیم و نگران مشکلی نباشید، چرا که من همراه شما هستم. اهالی کاروان در مقابل می‌گویند که مروانیان در این راه ممکن است به ما حمله کنند و ما را غارت کنند. زمجی که خود پهلوانی بود هم می‌گوید که هر کجای مسیر با چنین وضعی برخورد کردید من را به عنوان غافله‌باشی یا غافله‌سالار معرفی کنید و در صورت هرگونه خسارت، من به شما می‌پردازم. به هر صورت زمجی اهالی کاروان را با خود همراه می‌کند و وارد این مسیر پر خطر می‌شوند. در جایی از این مسیر برای استراحت اطراق می‌کنند که راهزنی نیرومند و قوی هیکل به آنها حمله می‌کند. راهزن که سیبیل‌هایی از بنا گوش در رفته با شباهت بسیاری به نقاشی این شخصیت در این پرده دارد از کاروانیان می‌خواهد تا غافله سالار خود را معرفی کند. اهالی کاروان هم طبق قولی که زمجی به آنها داده بود وی را به عنوان غافله‌سالار معرفی می‌کنند و با دست او را که با فاصله‌ای از این راهزن قرار داشت نشان می‌دهند. راهزن زمجی را صدا می‌زند و می‌پرسد آیا غافله سالاد تویی؟ زمجی هم اشاره می‌کند که صدایت را نمی‌شنوم و گوش‌هایم سنگین است تا راهزن جلوتر بیاید. راهزن قدم به قدم برای رساندن صدای خود به زمجی آنچنان نزدیک می‌شود که سیبیل‌هایش در دسترس زمجی قرار می‌گیرد و زمجی در این لحظه سیبیل‌های راهزن را با دست از دو طرف می‌کند و کف دست‌های راهزن می‌گذارد. سپس به او می‌گوید:« برو به اربابت بگو پادشاه سیبیل‌کنان آمده است».

فتح‌علی‌بیگی در ادامه به دو نیم شدن این شخصیت توسط شمشیر تمثال حضرت عباس در این پرده اشاره می‌کند و می‌گوید: این رویداد هم در این پرده از داستان حمزه سیدالشهدا گرفته شده و در اینجا به کار رفته است. چرا که یکی از ویژگی‌های حمزه سیدالشهدا در حمزه‌نامه این بود که هر گاه با شمشیر خود به کسی ضربه وارد می‌کرد از فرق سر تا شکم او را دو نیم می‌کرد. بر اساس همین گفته‌ها، نقاش در عالم خیال خود فکر کرده است که همانطور که حمزه سیدالشهدا می‌توانست چنین کاری کند، پس حضرت عباس(ع) هم توان چنین کاری را دارد. در نتیجه نقاشی خود را چنین می‌کشد.

وی در انتها می‌گوید: آثار مکتوب گوناگونی روی نقاشی‌های پرده‌های عاشورایی و تابلوهای قهوه‌خانه‌ای تاثیر گذاشته‌اند و هنرمند نقاش بر اساس این آثار در عوالم خیال خود دست به چهره‌پردازی، شخصیت‌نگاری و بازسازی رویدادها در قالب نقاشی کرده است.

گفتنی است، اردشیر صالحپور، مهدی طالعی نیا، مرشد ورمزیار، مرشد احدی، مرشد ذبیح الله بهاری، مرشد محسن میرزاعلی، مجدالدین معلمی معاون هنری حوزه هنری و بسیاری دیگر از هنرمندان، پیشکسوتان این عرصه و مدیران حوزه هنری در آیین افتتاح این رویداد حضور داشتند.

نمایشگاه «نقش حسین» با موضوع «نقالی‌ و پرده‌خوانی عاشورایی» قهوه‌خانه‌ای از ۵ تا ۱۰ مهرماه با اجرای یک پرده‌خوانی در هر روز از روزهای برگزاری آن میزبان علاقه‌مندان خود خواهد بود. اجراهای نقالی و پرده‌خوانی این رویداد هر روز ساعت ۱۵ الی ۱۶ برگزار می‌شود.

مرشد ابوالفضل ورمزیار، مرشد رسول میرزاعلی، حسن بصیری، مرشد محسن میرزاعلی و مرشد ذبیح‌الله بهاری نقالان و پرده‌خوانانی هستند که در این نمایشگاه اجرا خواهند داشت.

گفتنی است، نمایشگاه «نقش حسین» که با همکاری مرکز هنرهای نمایشی و هنرهای تجسمی حوزه هنری برپا شده است، شامل آثاری از پرده‌های عاشورایی و تابلو‌های قهوه‌خانه‌ای است که قرار است روی هر یک از این پرده‌ها و تابلوها اجرای نقالی و پرده‌خوانی انجام شود.