شانس سینمای ایران در اسکار ۲۰۲۱ / بررسی روند انتخاب نماینده ایران

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، جشنواره فیلم برلین سال 2020 با موفقیت فیلم ایرانی «شیطان وجود ندارد» به کارگردانی محمد رسول‌اف به پایان رسید و این فیلم موفق به کسب جایزه بهترین فیلم از این جشنواره شد، پس از جشنواره برلین در سال جاری به دلیل شیوع ویروس کرونا جشنواره فیلم کن برگزار نشد و تنها لیستی از فیلم‌های حاضر در این رویداد با عنوان وفاداران به کن منتشر شد که هنوز اطلاع چندانی از آثاری که نامشان در این لیست منتشر شده وجود ندارد و نمی‌توان فیلمی عنوان کرد که می‌تواند گزینه‌ای جدی برای کسب جایزه اسکار بین‌المللی باشد.

جشنواره فیلم ونیز که در بین این سه رویداد هنری، آخرین فستیوال سینمایی (به لحاظ سینمایی) است که برگزار می‌شود، در سال جاری سه نماینده پرافتخار از ایران داشت که موفقیت‌هایی نیز در این جشنواره کسب کردند. فیلم‌های «خورشید»، «جنایت بی‌دقت» و «دشت خاموش» در این رویداد سینمایی موفق به کسب جوایز متعددی شدند که جایزه بهترین فیلم بخش افق‌های جشنواره ونیز را می‌توان مهم‌ترین جایزه سینمای ایران در سال 2020 از این جشنواره دانست و از آنجا که جایزه اصلی، (شیر طلای جشنواره) به فیلم «سرزمین خانه‌ به دوش» رسید و با توجه به اینکه این فیلم یک اثر انگلیسی زبان به حساب می‌آید نمی‌توان آن را گزینه‌ای برای کسب جایزه بهترین فیلم بین‌المللی اسکار دانست.

با توجه به این شرایط و عدم ظهور یک فیلم مدعی در دنیا برای کسب جایزه بهترین فیلم بین‌المللی اسکار و تعطیلی طولانی مدت سینماها در دنیا یا بازگشایی‌شان با محدودیت که باعث شد حتی برای فیلم جدید کریستوفر نولان محبوب هم سر و صدایی نشود، فضایی را ایجاد کرده تا دیگر ملاک و معیار آکادمی اسکار موفقیت در جشنواره‌های مختلف دنیا نباشد و با توجه به قانون جدید مبنی بر عدم لزوم اکران فیلم‌ها، به نظر می‌رسد یک اثر خوب در فضای رسانه‌ای مناسب و پخش‌کننده معتبر و باتجربه می‌تواند به آکادمی اسکار راه پیدا کند.

در ادامه این مطلب چند اثر سینمایی که می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای حضور در آکادمی اسکار باشند را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

1- خورشید:

شاید «خورشید» جدی‌ترین گزینه سینمای ایران برای ارسال به آکادمی اسکار باشد. وجهه بین‌المللی کارگردان فیلم، تجربه حضور در بین 5 نامزد نهایی اسکار زبان خارجی با فیلم «بچه‌های آسمان»، حضور «خورشید» در جشنواره فیلم ونیز و البته نقدهای مثبتی که منتقدان مختلف دنیا بر این فیلم نوشته‌اند از امتیازات «خورشید» مجید مجیدی به حساب می‌آیند که ممکن است این فیلم را به آکادمی اسکار برسانند.

2- جنایت بی‌دقت:

فیلم جدید کارگردان موفق سینمای ایران شهرام مکری امسال در بخش افق‌های جشنواره فیلم ونیز حضور داشت و استقبال خوبی از این اثر صورت گرفت.

«جنایت بی‌دقت» تا امروز توانسته نظر مثبت بسیاری از منتقدان دنیا را به خود جلب کند و مکری با این فیلم توانست جایزه بهترین فیلم بخش افق‌ها را در جشنواره فیلم ونیز از آن خود کند. بسیاری از منتقدان تا امروز «جنایت بی‌دقت» را بهترین اثر سینمایی این کارگردان دانسته‌اند.

3- درخت گردو:

«درخت گردو» جدیدترین فیلم سینمایی محمدحسین مهدویان با حضور در جشنواره فیلم فجر توانست توجهات بسیاری را به خود جلب کند و با توجه به موضوع این فیلم سینمایی که به ماجرای فاجعه بمباران شیمیایی سردشت می‌پردازد می‌توان این فیلم را گزینه مناسبی برای حضور در عرصه‌های بین‌المللی برای بیان جنایت‌های صدام علیه مردم ایران دانست.

پیمان معادی بازیگر بین‌المللی ایران برای ایفای نقش در این فیلم سینمایی جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد را از جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. با توجه به موضوعی که این فیلم سینمایی دارد و با توجه به کیفیت بالای اثر که بسیاری از منتقدان به آن اذعان داشتند «درخت گردو» یکی دیگر از گزینه‌های سینمای ایران برای حضور در آکادمی اسکار است.

4- شنای پروانه:

«شنای پروانه» اولین فیلم سینمایی محمد کارت در جشنواره فیلم فجر توانست نظرات مثبت بسیاری را به خود جلب کرد و توانست جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را از آن خود کند.

با توجه به سلیقه آکادمی اسکار که توجه ویژه‌ای به فیلم‌های قصه‌پرداز و مخاطب‌پسند دارد شاید «شنای پروانه» هم بتواند یکی دیگر از گزینه‌های جدی سینمای ما برای حضور در آکادمی اسکار باشد.

5- دشت خاموش:

فیلم سینمایی «دشت خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی شاید گمنام‌ترین فیلم در بین آثار مورد نظر برای حضور در آکادمی اسکار باشد اما موفقیت این فیلم در جشنواره ونیز و دریافت جایزه بهترین فیلم بخش افق‌ها قطعاً «دشت خاموش» را به یکی از مهم‌ترین فیلم‌ها برای حضور در آکادمی اسکار تبدیل کرده است.

-----------------------------------------------------------------

با توجه به اینکه پیش‌تر در سال‌های گذشته بارها شاهد انتخاب‌های غافلگیرکننده از سوی کمیته انتخاب نماینده ایران در اسکار بوده‌ایم شاید بسیاری تصورشان بر این است که قطعاً فیلم سینمایی «خورشید» نماینده کشورمان در آکادمی اسکار 2021 خواهد بود اما بارها تجربه ثابت کرده که ممکن است در لحظات آخر کمیته انتخاب فیلم دیگری را به عنوان نماینده ایران در آکادمی اسکار معرفی کند و به همین دلیل باید منتظر بمانیم تا مشخص شود کدام یک از آثار سینمایی نماینده ایران در اسکار 2021 خواهد بود.

درباره روند انتخاب نماینده ایران در آکادمی اسکار با چند سینماگر گفت‌وگوهایی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

امیر سمواتی: «آتابای» بهترین گزینه برای حضور در آکادمی اسکار است / برای انتخاب نماینده ایران باید از اعضای صنوف رأی‌گیری شود

امیر سمواتی معتقد است در شرایط حاضر و اعمال تحریم‌های ظالمانه دولتمردان آمریکا علیه مردم ایران ضرورتی برای ارسال فیلم به آکادمی اسکار وجود ندارد اما اگر قرار است حتماً فیلمی از سینمای ما در این آکادمی حضور داشته باشد، «آتابای» به کارگردانی نیکی کریمی بهترین گزینه است.

امیر سمواتی تهیه‌کننده سینما در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: سیاستمداران آمریکایی کشور ما را تحریم کرده و سال‌هاست ما توسط همین کشور تحت فشار اقتصادی شدیدی هستیم و به نظرم ضرورتی ندارد که بخواهیم به یک جشن در این کشور که زانویش را روی گلوی مردم ایران گذاشته فیلمی بفرستیم.

سمواتی تصریح کرد: وقتی در این شرایط فیلمی به آکادمی اسکار می‌فرستیم سیاستی متناقض را نشان می‌دهد که به نوعی دهن‌کجی به سیاست‌های کشور خودمان محسوب می‌شود اما اگر فرض را بر این بگذاریم که مشکلی در ارسال فیلم به آکادمی اسکار وجود ندارد باید قواعد و قوانینی مشخص و منطقی را مدنظر قرار دهیم تا دیگر شاهد اتفاقات عجیبی مثل ارسال فیلم فرانسوی «گذشته» به جای فیلم کاملاً ایرانی «دربند» به اسکار نباشیم. اصغر فرهادی قطعاً از مفاخر کشور ما است و فیلمساز قابل احترامی است اما فیلم «گذشته» در واقع یک اثر فرانسوی است که یک سال به عنوان نماینده ایران به اسکار فرستاده شد.

او افزود: نکته دیگر درباره نحوه انتخاب نماینده ایران در آکادمی اسکار است. به نظر من انتخاب این فیلم نباید از سوی یک شورا در خانه سینما یا بنیاد سینمایی فارابی صورت گیرد؛ انتخاب نماینده ایران در آکادمی اسکار باید توسط افرادی اعم از پخش‌کننده‌های صاحب‌نام و معتبر، سینماگران موفق در عرصه بین‌الملل و افراد صاحب‌نظر که سال‌ها در این حوزه کار می‌کنند صورت بگیرد و به نظر من این انتخاب باید در یک نظرسنجی 500 تا 1000 نفره انجام شود. وقتی یک شورای 5 - 6 نفره درباره نماینده ایران در اسکار تصمیم‌گیری می‌کنند ممکن است چند نفر از اعضا با یک فیلمساز رابطه دوستانه خوبی داشته و به او رأی دهند اما در این شرایط که مطرح کردم چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «نفس عمیق» در ادامه تصریح کرد: بنیاد سینمایی فارابی در انتخاب نماینده ایران در آکادمی اسکار سیاست‌های خود را اعمال می‌کند و اگر در نظر دارد که فیلمی مشخص به آکادمی ارسال کند، سلیقه‌اش را به اعضای شورای انتخاب هم تحمیل می‌کند. سینمای ما قبیله‌ای اداره می‌شود و به راحتی می‌توان تصمیمات قبیله‌ای را در آن دید؛ برای ارسال یک فیلم به اسکار مهم این است که افرادی از قبیله شما در شورا حضور داشته باشند.

سمواتی در پایان گفت: اگر قرار است فیلمی به اسکار 2021 ارسال کنیم به نظر من فیلم سینمایی «آتابای» به کارگردانی نیکی کریمی بهترین گزینه ممکن است. این فیلم کاملاً پتانسیل لازم برای درخشش در جشنواره‌های مختلف دنیا را دارد و فکر می‌کنم می‌تواند در اسکار هم حرفی برای گفتن داشته باشد. خلاقیت نیکی کریمی و هادی حجازی‌فر و محتوایی که در این فیلم گنجانده‌اند به نظر من فیلمی تولید کرده است که می‌تواند به عنوان یک اثر ویژه از طرف سینمای ایران به جشنواره‌های مختلف دنیا معرفی شود.

محمد داوودی: انتخاب نماینده ایران در اسکار توسط شورای انتخاب صورت می‌گیرد/ بنیاد سینمایی فارابی دخالتی ندارد

محمد داوودی که چند دوره در شورای انتخاب نماینده ایران در آکادمی اسکار حضور داشته تأکید کرد در سال‌های حضور او در این شورا هیچ دخالتی از سوی بنیاد سینمایی فارابی یا دیگر نهادهای دولتی در انتخاب فیلم صورت نگرفته است.

محمد داوودی، فیلمبردار و کارگردان سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: سال‌هایی که چند دوره در جریان انتخاب نماینده سینمای ایران در آکادمی اسکار بودم خانه سینما و بنیاد سینمایی فارابی به صورت مشترک اعضای شورا را انتخاب می‌کردند.

داوودی خاطرنشان کرد: در این سال‌ها بنیاد سینمایی فارابی و خانه سینما سعی داشتند افرادی را انتخاب کنند که مورد وثوق اهالی سینما بوده و تجربه و شناخت کافی در سینما را داشته باشند. سوابق افراد انتخاب شده را آکادمی اسکار نیز بررسی می‌کرد و در واقع رزومه این افراد به این آکادمی ارسال می‌شد.

فیلمبردار فیلم سینمایی «رنگ خدا» در ادامه اظهار داشت: در دوره‌هایی که من در شورای انتخاب حضور داشتم یا در جریان انتخاب نماینده ایران در آکادمی اسکار بودم دخالتی از سوی بنیاد سینمایی فارابی یا دیگر نهادهای دولتی ندیدم و تمام فیلم‌هایی که شرایط انتخاب را داشتند مورد بررسی قرار می‌دادیم، اگر یکی از افراد شورا فیلمی را ندیده یا می‌خواست دوباره ببیند شرایطی فراهم می‌شد که فیلم را دوباره ببیند و انتخاب‌ها گام‌ به گام در مراحلی مشخص صورت می‌گرفت.

او افزود: در نهایت معمولاً بحث بر سر دو فیلم بود که گروهی موافق یا مخالف داشتند و در جلساتی که برای انتخاب نماینده ایران در اسکار حضور داشتم شاهد ساعت‌ها بحث و گفت‌وگو بودم که داوران سعی داشتند یکدیگر را در انتخاب اثری که مدنظر داشتند متقاعد کنند و تا زمانی که به نتیجه نهایی نمی‌رسیدند هیچ خبری اعلام نمی‌شد. طبق تجربه‌ای که من در انتخاب فیلم نماینده ایران در اسکار داشتم روندی کاملاً حرفه‌ای و سالم را شاهد بودم که فکر می‌کنم در سال‌های بعد نیز انتخاب‌ها در چنین روندی صورت گرفته است.

این فیلمبردار سینما در ادامه تأکید کرد: به نظر من در سال‌های اخیر سعی بر این بوده تا بهترین فیلم موجود انتخاب شود. اعضای شورا باید نکات بسیاری را در انتخابشان مدنظر داشته باشد، اسکار را نمی‌توان با دیگر جشنواره‌های دنیا مقایسه کرد، برای ارسال فیلم به این آکادمی بهتر است فیلمی انتخاب شود که پخش‌کننده بین‌المللی خوبی دارد و اکران فیلم در کشور خودمان از شروط اسکار است. مسائل بسیاری هستند که در موفقیت فیلم تأثیرگذار هستند؛ موفقیت برخی فیلم‌های ایرانی در این سال‌ها نشان می‌دهد که انتخاب‌ها در چارچوبی حرفه‌ای و مشخص بوده است.