دانشگاه نسل نو باید بتواند انسان اخلاق مدار تربیت کند

به گزارش برنا؛ سعید نمکی، وزیر بهداشت در اولین کنگره دانشگاه نسل سوم (ضرورت، فرصت، چالش و راهکارها) که به صورت مجازی برگزار شد، گفت: امروز در ادبیات توسعه، انسان ابزار توسعه نیست بلکه انسان توسعه یافته، هدف غایی توسعه است و اگر بخواهیم در نقش آفرینی تمام مراکز جهان در تربیت انسان توسعه یافته وزن تعیین کنیم، بی تردید دانشگاه، سنگین ترین، وزین ترین و مهم ترین نقش و وزن را دارد.

او افزود: اولین انتظاری که از دانشگاه نسل نو یا نسل سوم می رود این است که بتواند در آموزش انسان توسعه یافته گام موثر بردارد. انسان توسعه یافته، انسانی است که بتواند در جایگاه نظام ارائه خدمت، موثرترین نقش آفرینی را داشته باشد.

وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: سالها قبل، تئودور شولتز که سال 1960 رییس انجمن اقتصاد آمریکا بود، گفت که دانشگاه، محل هزینه نیست بلکه محل سرمایه گذاری است. یعنی هر قدر در دانشگاه ها خرج کنیم، قطعا یک سرمایه گذاری برای نسل های آینده و نظام توسعه گرای کشور کرده ایم به شرط اینکه بتوانیم حداقل 3 تا 5 سال بعد از آن، نقش این سرمایه گذاری را در نظام اقتصادی کشور ارزیابی کنیم.

نمکی تاکید کرد: دانشگاه ها باید علاوه بر توسعه صحیح نیروی انسانی، افرادی را تربیت کنند که در نظام ارائه خدمت بتوانند خلق ثروت کنند پس اولین انتظاری که از دانشگاه های نسل نو داریم این است که بتوانند در اقتصاد ملی، نقش آفرینی کند.

او افزود: دانشگاه نسل نو باید بتواند آموزش های جامعه محور تدوین کند و دیوارهای خودش با جامعه را بردارد و از کاخ و قصر بلورین خودش بیرون بیاید و استاد و دانشجو، در جامعه پا بگذارد، گره های اصلی جامعه را بشناسد و انسان هایی را تربیت کند که برای آن گره ها، راهکار داشته باشند.

وزیر بهداشت یادآور شد: متاسفانه هنوز دانشگاه های ما به این حد از جامعه محوری نرسیده اند. یکی از بحث های جدی ما در طرح "هر خانه یک پایگاه سلامت" این است که بتوانیم در دانشگاه های علوم پزشکی، دانشجویان را از روزهای اول آغاز تحصیل با مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت بیشتر آشنا کنیم.

نمکی گفت: در این طرح، دانشجویان رشته های مختلف علوم پزشکی باید داخل خانواده ها بروند و بتوانند در طول دوران تحصیل، متولی حل مشکلات خاص مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت آن خانواده باشند، راهکار بدهند، چاره اندیشی کنند و وقتی از دانشگاه خارج شدند، از جامعه با فاصله حرکت نکنند.

او بیان کرد: از روز اول که برای همکارانم در حوزه های مختلف از جمله آموزشی، پژوهشی و سایر حوزه ها، حکم مسئولیت زده ام تقاضا کرده ام که آموزش ها باید جامعه محور باشد. نمی شود دانشجوی دندانپزشکی تربیت کرد و این فرد از شاخص بهداشت دهان و دندان کشور یا منطقه خودش بی اطلاع باشد یا دانشجوی توانبخشی تربیت کنیم که هرگز مشکلات توانبخشی کشورش را نشناسد یا دانشجوی پزشکی را تربیت کنیم که با خیلی از مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه آشنا نباشد و نداند که بیمار یک کامپیوتر یا ماشین نیست بلکه مجموعه ای است که باید حتما به او به عنوان انسان، نگاه کرد.

وزیر بهداشت تصریح کرد: باید دانشجویان را متناسب با اقلیم، فرهنگ، مقتضیات سیاسی و اجتماعی کشورمان تربیت کنیم. هیچ الگو و مدل کپی شده جهانی گرچه می تواند مورد بهره برداری قرار گیرد اما برای ما به عنوان یک مدل ملی نمی تواند مورد استناد قرار گیرد. باید برای دانشگاه های نسل نو از همه اندیشه ها و تجربه های جهانی استفاده کنیم اما مدل ملی طراحی کنیم.

نمکی ادامه داد: از روز نخست مسئولیتم در وزارت بهداشت از همکارانم تقاضا کرده ام که با مطالعه گسترده آنچه در دنیا می گذرد، حتما برای کشور یک مدل آموزشی، پژوهشی، تربیتی و خدمت رسانی متناسب با اقلیم، فرهنگ، اقتصاد و مقتضیات ملی طراحی و اجرا کنیم.

او اظهار کرد: دانشگاه نسل نو باید بتواند مشارکت بین بخشی جلب کند. باید دیوارهای بین دانشگاه ها را برداریم. باید دیوارهای بین دانشگاه های علوم پزشکی و غیر علوم پزشکی و نیز دانشکده های مختلف علوم پزشکی را برداریم و باید نیروهای آشنا با مهارت های همدیگر و چند بعدی تربیت کنیم که در نظام ارائه خدمت، نقش آفرینی کنند.

وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: متاسفانه در حال حاضر دانشجویان زیادی را در مقاطع تحصیلات تکمیلی به شکل گسترده و بدون کاربرد در نظام ارائه خدمت تربیت می کنیم. بارها گفته ام که تربیت نیروی انسانی که نتواند در نظام ارائه خدمت، جایگاه تعریف شده داشته باشد، به معنای دور ریختن منابع است. وقتی در جامعه ای اکثر ماشین ها پراید، پژو و سواری است، تولید بی رویه لاستیک تراکتور، هدر دادن منابع ملی است.

نمکی یادآور شد: نقش دانشگاه نسل نو، تربیت نیروهای انسانی است که در نظام ارائه خدمت در عرصه آموزش، پژوهش و بهداشتی و درمانی، جایگاه داشته باشد. دانشگاه نسل نو باید بتواند انسان اخلاق مدار تربیت کند. این نه تنها دغدغه ما به عنوان یک کشور و نظام ایدئولوژیک بلکه امروز دنیا به این رسیده که مرگ اخلاق به معنی مرگ بشریت است.

او گفت: اخلاق به عنوان محور تعلیم و تربیت اگر مطرح نباشد، انسان های بسیار خطرناکی تربیت خواهند شد. بسیاری از افراد چشم آبی و مو بوری که در دانشگاه‌های بزرگ اروپا تحصیل کرده بودند، عضو داعش عضو شدند. فردی که با دکترای فیزیک با اعتقاد بالا به داعش خدمت می کرد در دانشگاه اخلاق مدار، تربیت نشده بود.

وزیر بهداشت تاکید کرد: دانشگاه نسل نو، دانشگاه پویایی است که با این پویایی به جای میرایی، پا به پای تحولات جهان و کشورش می تواند خودش را تنظیم کند. در حوزه پژوهش در یک دانشگاه نسل نو، انتظار داریم که پژوهش ها بتوانند مشکلات دنیا، کشور و منطقه خودشان را حل کنند. دانشگاه های نسل نو باید راهکارهایی برای گره گشایی از نظام ارائه خدمت کشور، استان، شهر و جهان ارائه کنند.

نمکی یادآور شد: در دانشگاه های علوم پزشکی باید بتوانیم پژوهش هایی را جهت دهی کنیم که حاصل این پژوهش ها، ارائه راهکارهایی برای اصلاح رویه ها، تشخیص های زودرس، تولید دارو و راهکار برای شیوه های مناسب ارائه خدمت در حوزه سلامت کشور باشد. رسیدن به این اهداف نیازمند بازنگری پژوهش است. باید پژوهشگرانی تربیت شوند که هسته های مرکزی شرکت های دانش بنیان شوند.

او افزود: در آینده نزدیک خواهید دید که نظام پژوهشی جهان به سمت محور شرکت های دانش بنیان حرکت خواهد کرد و این شرکت ها حتی نظام اقتصادی جهان را تحت تاثیر ویژه قرار خواهند داد. باید حاصل پژوهش ها، پارک های علم و فناوری و شرکت های دانش بنیان باشد که دانشگاه های علوم پزشکی در این مسیر قرار دارند و خوشحالیم که امروز بیش از یک هزار و 200 شرکت دانش بنیان حوزه سلامت در کشور فعالیت دارند که البته این تعداد بسیار کم است.

وزیر بهداشت تاکید کرد: در حوزه پژوهش و شرکت های دانش بنیان باید بتوانیم با دانشگاه های غیر علوم پزشکی همکاری کرده و از شیوه های جزیره ای پرهیز کنیم و با توسعه خدمات و همکاری های بین بخشی در راستای اهداف توسعه کشور، گام برداریم. اگر این راه را رفتیم، دانشگاه ما دیگر به بودجه های دولتی و منابع عمومی، نیاز چندانی نخواهد داشت بلکه دانشگاه می تواند از دستاوردهای علمی خودش، تغذیه کند و اداره شود.

نمکی گفت: می توانیم با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در شرایطی که بتواند در کنار ما سود و بهره ببرد، تحقیقات را به سمت و سوی خلق ثروت و درآمد برای دانشگاه حرکت دهیم و دانشگاه را از وابستگی به منابع عمومی، بی نیاز تر کنیم.

او بیان کرد: دانشگاه های علوم پزشکی باید بتوانند با نگاهی نو در دانشگاه های نسل نو ارائه خدمت کنند. امروز خدمات دوراپزشکی یا پزشکی از راه دور و پزشکی دیجیتال برای ارائه ارزان ترین، مناسب ترین و موثرترین نوع خدمت در دنیا مطرح است و ما باید بتوانیم در این راستا قدم برداریم که خوشبختانه اقداماتی آغاز شده و دانشگاه ها باید بتوانند با ایجاد فضا و زیرساخت های مناسبی در زمینه آموزش و ارائه خدمت، از شیوه های دیجیتال استفاده کنند.

وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: امروز دوراپزشکی یکی از بحث های جدی ارائه خدمت در دانشگاه های نسل نو است که سرعت ارائه خدمات را افزایش می دهد و منابع را عادلانه توزیع می کند. اگر قرار باشد یک پزشک فوق تخصص به یک روستای دورافتاده اعزام شود، عادلانه نیست و نیروی انسانی هدر رفته است اما اگر یک تکنسین رادیولوژی در یک شهر دورافتاده حضور داشته باشد و بتواند با یک سانتر بسیار مجهز رادیولوژی، سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی در یک مرکز درمانی مجهز، در ارتباط باشد، علاوه بر این که خدمت را به دورترین نقاط کشور رسانده ایم،  نیروی انسانی را نیز هدر نداده ایم و در عین حال، ارزان ترین خدمت را به شکل کامل به مردم ارائه کرده ایم.