نمایشگاه «نسخ و ادوات تعزیه شبیه حسین (ع)» افتتاح شد

به گزارش  برنا؛  نمایشگاه و موزه تخصصی نسخ قدیمی و ادوات تعزیه از دوره صفویه تا انقلاب اسلامی با عنوان «نسخ و ادوات تعزیه شبیه حسین (ع)» در کنار برپایی دومین سوگواره تعزیه‌خوانی «شبیه حسین(ع)» صبح امروز در گالری ابوالفضل عالی حوزه هنری افتتاح شد.

مهدی دریایی، کارگردان و پژوهشگر تعزیه است که سال‌های سال میراث پدری را از سراسر کشور جمع آوری کرده و در قالب یک موزه سیار در حال حاضر در گالری ابولفضل عالی حوزه هنری به معرض نمایش عموم قرار داده است. دریایی در مورد این نمایشگاه و اهمیت نسخ قدیمی و ادوات تعزیه گفت: تعزیه در لغت به معنای سوگواری و بر پا داشتن مراسم عزاداری است و در اصطلاح به نوعی نمایش آیینی و مذهبی بر اساس واقعه کربلا و شهادت امامان و وقایع دیگر مذهبی و قصه‌ها و داستان‌های تاریخی و اساطیری و عامیه اطلاق می‌شود.

دریایی افزود: بی‌تردید می‌توان گفت تعزیه نمایش مذهبی و ملی ایرانیان در سطح جهان شناخته شده است و شیعیان ایران با عشق به ائمه اطهار(ع) و رویکردی درخور تحسین، هرساله در ایام محرم و صفر به این آیین تاریخی و مذهبی می‌پردازند.

وی ادامه داد: در کنار بازیگری و موسیقی، تعزیه زمانی قادر است مفهوم خود را القا کند که شبیه‌خوانان با پوشیدن لباس و مجهز شدن به ابزار کار و زار در صحنه حضور یابد، لذا بخش مهمی از عناصر تشکیل دهنده نمایش آیینی و مذهبی تعزیه را ابزار، اساس و لباس در معرفی شخصیت‌های اجرا کننده در مجلس تعزیه در بر می‌گیرد و به نوعی استفاده از ابزار و لوازم مورد نیاز در مجالس تعزیه‌خوانی کمک شایانی به برقراری ارتباط حسی شخصیت‌های اجرا کننده تعزیه با مخاطبین می‌کند.

دریایی در ادامه گفت: عشق و ارادت سازندگان لوازم تعزیه‌خوانی به سرور و سالار شهیدان در پدید آوردن ابزار مورد نیاز اجرا تعزیه را می‌توان به خوبی با مشاهده اشیاء ساخته شده احساس نمود و از طرفی گردآوری ابزار و اساس مورد استفاده در مجالس تعزیه‌خوانی در دوره‌های مختلف گذشته می‌تواند مدرکی مستند برای ارائه تاریخچه این هنرآیینی و سنتی قلمداد شود که مجموعه حاضر یکی از گنجینه‌های نادر و فاخر کشور در این خصوص است.

این کارگردان و پژوهشگر تعزیه در توضیح مجموعه آثار خود که بخشی از آنها در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است گفت: مجموعه آثار تخصصی ما در بردارنده ۳۰۶۰ قطعه اشیاء از ابزار و لوازمات مورد استفاده در مجالس تعزیه‌خوانی است که قدمتی کهن از دوره‌های مختلف صفویه، زندیه، قاجار، پهلوی و انقلاب اسلامی را شامل می‌شود و از چهار بخش تخصصی «البسه»، «ابزار و تجهیزات»، «ماسک‌ها و عروسک‌ها» و «نسخ تعزیه» تشکیل شده است.

دریایی در ادامه به هر یک از بخش‌های این مجموعه پرداخت و گفت: بخش البسه این نمایشگاه شامل لباس‌های مورد استفاده در اجرای مراسم تعزیه‌خوانی است که البسه موجود شامل لباس اولیاء‌خوانان، اشقیاءخوانان و نوازندگان موسیقی است. بخش ابزار و تجهیزات موزه نیز شامل ابزار و تجهیزات حرب از جمله شمشیر، زره، سپر، خنجر، کلاه‌خود، گرز و ….. مورد استفاده در تعزیه است.

وی ادامه داد: بخش ماسک‌ها و عروسک‌های موزه هم شامل ماسک‌ها، لباس حیوانات و سرهای شهدا مورد استفاده در تعزیه است که استفاده از این وسایل نشان از تنوع و تحول تعزیه از منظر نمایشی دوره‌های مختلف زمان دارد و به نوعی ارائه‌ دهنده تاریخ شروع و استفاده ماسک‌ها و عروسک‌ها در نمایش‌های عروسکی ایرانی است.

دریایی در مورد بخش نسخ تعزیه در این نمایشگاه گفت: بخش نسخ تعزیه این نمایشگاه نیز متشکل از ۲۷۰۰ مجلس نسخ تعزیه‌خوانی ایران است که از نظر علمی در امر پژوهش و تحقیق در بین کارشناسان و پژوهشگران تعزیه حایز اهمیت بالایی است، چرا که یکی از مستندات اصلی  قدمت تاریخی هنر تعزیه‌خوانی در ایران همواره از طریق ارائه نسخ بجامانده تاریخ‌دار از دوره‌های مختلف زمان است. این قسمت از نمایشگاه شامل ۴ بخش از شیوه نوشتاری نسخ تعزیه‌خوانی است که شامل نسخ کتابی، جیبی، کیفی و جنگ‌ها است.  قدمت تاریخی نسخ تعزیه موجود در مجموعه با توجه به تاریخ‌های تحریر شده در پایان فرد نسخه‌های مجالس تعزیه به ۳۰۰ سال گذشته مربوط می‌شود که سندی معتبر در هویت نمایش ایرانی است.

وی در پایان با تاکید بر اینکه حفظ و نگهداری ملزومات تعزیه هم به ماندگاری این هنر کمک بسیاری می‌کند و هم به حفظ شعائر حسینی گفت: مجموعه حاضر تنها موزه تخصصی عاشورایی در سطح کشور است که هم از نظر علمی و هم از منظر نمایشی دارای پتانسیل بالایی است و در حوزه فرهنگی–هنری می‌تواند در بخش جذب مخاطب و بازدید‌کننده موفقیت چشمگیری حاصل کند.

گفتنی است، نمایشگاه «نُسَخ و ادوات تعزیه شبیه حسین (ع)» روز سه‌شنبه ۱۶ شهریورماه در گالری ابولفضل عالی به نشانی خیابان سمیه نرسیده به خیابان حافظ حوزه هنری انقلاب اسلامی ساعت ۱۱ افتتاح می‌شود. این نمایشگاه تا ۲۳ شهریورماه همه روزه از ساعت ۹ تا ۲۱ میزبان مخاطبان خود خواهد بود.

همجنین دومین سوگواره تعزیه‌خوانی «شبیه حسین (ع)» نیز از ۱۵ تا ۲۱ شهریورماه با دبیری محسن میرزاعلی در حیاط حوزه هنری به نشانی خیابان سمیه نرسیده به خیابان حافظ با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی هر شب بعد از نماز مغرب و عشاء ضمن پخش از فضای مجازی، میزبان علاقه‌مندان خواهد بود.