شربت پرتقال به جای آب/ خشکسالی زیر سایه ساحل نیلگون؛ وقتی آب کولر گاهی نجات دهنده است

به گزارش خبرنگار برنا؛ جنگ است و گلوله های آتشین بر سرت می ریزد و باید به دشمن فرضی مشت بزنی. نمی دانی سرت را کدام طرف بچرخانی تا آب و آتش را بتوانی کنار هم داشته باشی. آفتاب تا مغزت رسوخ می کند و نفس هایت را به شماره می اندازد. ساحل از دور دست پیداست اما از گردشگران دریا دوست، خبری نیست. تا دور دست ها خاک می بینی و تپه های خاکی و سکوت عمیقی که جانت را می سوزاند. تنها دلخوشیشان خاکی است که بر آن به دنیا آمده اند و دریایی که روزیشان را صید می کنند. این همه ماجرا نبود در کنار ساحل و روی خاک غلت می زنند به اندازه چند نفس با دریا فاصله گرفته اند اما لبانشان ترک دارد.

انتظار آب شیرین خسته شان کرده و دعاهایشان در هوای شرجی گم شده است. سیریک نشینان یک نگاهشان به ساحل است و یک چشمشان به روزهای سخت کم آبی و خشکسالی که دنیا به آن ها هدیه کرد! در کنار ساحل قدم می زنند و صیادی می کنند اما برای تامین آب شرب خود وامانده اند و ماهی یکبار آب سالم به دستشان می رسد. 

اینجا روستای خرگوشی از توابع سیریک در استان هرمزگان است. زمین و زمان را به هم دوختند تا آب ساحل زیبایشان را شیرین کنند اما آب طلاست نه طلا هم نیست. آب سنگر دفاع آنان در گذرگاه سخت زندگی است که حالا از کفشان رفته است.

سیریک نشینان در انتظار احداث دستگاه های آب شیرین کن و آب لوله کشی هستند. کودکانشان را با آب کولر حمام می کنند و رنگ آب شربشان هم پرتقالی است. شوری آب تمامی ندارد و همه وسایلشان را خراب کرده است. لعنت بر تغییر اقلیم می فرستند. «تنش آبی این بلا را بر سرمان آورد؛ می گویند دنیا گرم شده» زن نقاب دار این را گفت و گذر کرد. روستای خرگوشی دیگر حتی خرما ندارند تا آن را به بندری ها بفروشند و نان بر سر سفره خود بیاورند. دام های خود را فروخته اند تا از بی آبی تلف نشوند. کشاورزی هم دیگر معنا ندارد. مردان را به دریا می سپارند و دست خالی به خانه هایشان باز می گردند. کودکانشان سر مست بازی و زنان نقاب دار با لباس های بلندشان به سختی غیر قابل وصفی برای گرفتن آب از حوضچه ها تلاش می کنند. اینجا آب کولر هم  طلاست. هر کسی پول بیشتری داشته باشد می تواند آب را زودتر از آن خود کند و دیگران دیرتر بدان دسترسی پیدا می کنند. اگر حوضچه یا تانکر بزرگی داشته باشی می توانی تا 60 روز تاب بیاوری اما هوا هم با آنان یار نیست. گرمای هوا، آب شیرین بندری ها را تبخیر می کند و به دریا می سپارد و آنان برای چسباندن آب روی زمین ورقه های آهنی زیادی را سر هم می کنند. اینجا حتی گیاهی هم نمی روید. دو سال است که دیگر روزهای خوش دامداری را به چشم ندیده اند. چه کسی گفته آب هست؛ کم آبی به تشنگی ختم نمی شود بیماری های زیادی به سراغتان می آید. آب در ساحل است و روستائیان تشنه لب می چرخند و انتظار می کشند. 

 نذر آب به سراغشان آمد تا تنش های شدید روستاهای هرمزگان را ختم به خیر کند. اینجا سلبریتی ها و خیرین هم پای کار آمدند تا دسترسی چند میلیاردی به آب تسهیل شود. حالا دستگاه های آب شیرین کن در راه روستاهای این استان است. یک شیر آب هم در مسجد نصب شده است و کودکان مستانه به دور آن می چرخند. زنان و مردان روستا برای افتتاح آب سالم، ماسک ها را به صورت زدند و به مسجد آمدند و با امید بسیار در روستای خشک شده شان مردانه و زنانه ایستاده اند تا آبادش کنند. 

دختران شهرستان سیریک و روستای خرگوشی در حیاط مسجد نشسته بودند و با گویش خاصشان با هم بحث می کردند. نگاهشان به مراسم افتتاحیه شیر آب مسجد بود و کودکانشان با دیدن غریبه ها به دورش می چرخند و بلند می خندند. باید میانشان بنشینی تا سرِ درد و دلشان باز شود. «وضعیت آب خیلی خوب نیس» سکوت کردم تا ادامه دهند. «کنار دریاییم فایده نداره و آب شیرین نداریم. تصفیه ها هم خوب نیستن. آب کمه باید صرفه جویی کرد.» زن نقاب دار با چادر رنگی روی زمین نشست و همگی کنارش نشستند و حرف رفقایش را تکمیل کرد.«همه خونه های شهرستان سیریک مشکل آب دارن. آب آشامیدنی را می خرن یا میارن یا منبع های بزرگی در هر روستا می ذارن و تانکرهامون رو پر می کنیم. اگر آب شیرینمون تموم بشه یا برای رسیدن به آب از مردم پول میگیرن و یا دولت هزینش رو می پردازه» دیگری به میان حرفش پرید و ادامه داد «گاهی دو هفته زمان می بره که آب بیارن و مجبوریم آب بخریم.» 

یکی از زنان روستا مدعی شد که هزینه آب برای سه هفته در خانواده 10 نفره 60 هزار تومان است.

شهرستان سیریک و روستاهای اطرافش خانه اعیان و عوام دارد و آن را از بزرگی تانکرهایشان می توان فهمید. هر چه پولدارتر تانکرهای آب هم بزرگتر. دریا گاهی روزیت را می دهد و پول بیشتری داری و می توانی تانکرهای بزرگ و به قول خودشان دیناب بخری و گاهی روی خوش نشان نمی دهد و باید با ماهی کوچکی که صید کرده ای منتظر باشی تا دوره بعدی که آب به روستا می آید منبعت را پر کنی. 

زنان روستای خرگوشی میان حرف هم می پریدند و وضعیتشان را اینگونه شرح دادند «جنوبیم و هوا خیلی گرمه. آب پر کردن برای ما با این پوشش خیلی سخته. مردا سرکار صیادی می رن و ما اینجا باید آب به خانه ها ببریم. کسی که درآمد زیادی داره، می تونه بشکه چندلیتری تهیه کنه و برای هر دو ماه که منبع را پر می کنه کل بشکه اش پر می شه اما فرد دیگری درآمدش کمتره آب کمتری گیرش میاد»

زنان یک سره اسم دیناب را می آوردند «دیناب هایی داریم که بیشتر از یک میلیون قیمتشه اما دزدها به ما هم رحم نمی کنن. دیناب ها رو می دزدن اگر هم ندزدن وقتی مدت طولانی آب نداریم می سوزن و خراب می شن. قیمت منبع آب هم زیاده هر کسی که منبع زمینی داره 30 میلیون تومن هزینه کرده »

همسرانتان چه شغلی دارند. به هم نگاه کردند و گفتند «درآمد صیادی خیلی خوب نیس. تنها درآمد ما از همین دریاس که خدا به ما داده. بستگی به نوع ماهی که صید می شه، درآمد متفاوته. دو سال بارون نیست ماهی هم کم شده. آب برای مصرف نداریم و کشاورزی هم نداریم. امسال درخت نخل هم بار نداده. حاضر بودیم درآمد برای خرید آب کنار بذاریم. اما حتی تانکر گیر نمیاد که آب بخریم.  کم آبی به گونه ای هس که از آب کولر استفاده می کنیم. برای شستشو خودمون و بچه هامون آب کولر هم بد نیس.  تنها گوسفند نگه داری می کنیم و حتی حیوونای خودمون رو فروختیم چون آب نداریم. قیمت یونجه و... هم که باید بخریم زیاده؛ حیوانامون رو فروختیم»

صدای گوسفند از پشت دیوار می آمد. انگار تنها حیوانی که در این روستا مانده چند سگ و گوسفند است. از بیماری هایشان گفتند «کم خونی، زخم معده و... بیشتر بیماری های ماست. کرونا هم که همه می گیرن و مردم قرنطینه می شن.  هزینه دکتر زیاده و توان نداریم تا هزینه دکتر رو بپردازیم اما هیچ کس بر اثر کرونا نمرده» مشکلی با کرونا نداشتند اما مشکلات درمان هم کم از بی آبی نداشت «تو روستای خرگوشی درمانگاه نداریم اما به روستاهای اطراف میریم.» یکی از زنان وسط این گفتگو با خوشحالی تمام گفت: «همه زنای روستا واکسن زدن. کرونا رو هم رعایت می کنیم."

در ادامه این گفتگوها به سراغ دختران این منطقه رفتیم. دختر یکی از شهرهای استان هرمزگان یا همان سیریک از کیفیت آب شرب گفت: آب شهرستان سیریک وقتی می آید انگار شربت پرتقال است و همه چیز را خراب کرده است. آب گرمکن، کتری برقی و لباسشویی خراب شده است. نمی توانیم همه مایحتاجمان را از پول آبی که می خریم تامین کنیم. این همه پول آب می دهیم و در انتها کیفیت لازم را ندارد. دستگاه های آب شیرین کن خراب می شود. کسانی که دیناب دارند آب را زودتر استفاده می کنند. آب هر 20 روز تا یک ماه پر می شود مگر اینکه حوض داشته باشند تا بتوانند مدت زیادی آن را نگه دارند. آب را از ساحل که آب شیرین کن دارد، می گیریم. اوایل آب را می خوردیم مشکل کلیه و... می گرفتیم. بیشتر افرادی که مشکل کلیه و معده دارند حالشان خراب می شود و حالا آب می خریم و مجبوریم که بخریم. "

بر این اساس جمعیت داوطلبان هلال احمر برای رفع تنش آبی طرحی تحت عنوان نذر آب را اجرا کرد و استان هرمزگان را در برنامه خود به عنوان بحرانی ترین نقطه ایران در بحث خشکسالی قرار داد. 

مداخله و مطالبه فوری جمعیت هلال احمر برای رفع تنش آبی/ کمک دو و نیم میلیاردی برای حل خشکسالی شرق هرمزگان

محمد نصیری، رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر با اشاره به طرح نذر ۴ گفت:  این طرح در چهار استان هدف اعم از استان های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان و شرق هرمزگان اجرا شد.

او افزود: امسال در دوره بارندگی کمترین میزان را در شرق استان هرمزگان داشتیم که ۸۵ درصد کاهش بارندگی را شاهد بودیم و ضروری است در بحث آبرسانی مداخله فوری انجام دهیم.

نصیری تصریح کرد: هر چند این اقدام وظیفه هلال احمر نیست اما به عنوان تسکین آلام بشری وارد شدیم.

رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر ادامه داد: ایجاد شبکه پایدار آب را در نظر داشتیم چرا که در گذشته توزیع تانکر آب یا سایر موضوعات را پیگیری می کردیم اما در نذر آب ۴ محور ما آبرسانی پایدار به مفهوم اینکه باید آب به دست مصرف کننده در منزل برسد، بود.

نصیری افزود: آنچه در شهرها است باید در مناطق روستایی هم صورت گیرد. در این دوره در ۳۳۳ روستا و در چهار استان مداخله کردیم. مصوب شد که ۷ روستا دیگر به ۴ روستا اضافه شود که دو و نیم میلیارد کمک نقدی و کالایی انجام شد. سازمان تعهد داد که به همین میزان منابع مالی بگذارد و تعداد روستاها در مناطق شرقی استان هرمزگان افزایش پیدا کند.

رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر تصریح کرد: ما موضوع آب به عنوان اصلی ترین مایع برای ایجاد تمدن، زندگی و کار می دانیم. در هلال احمر برای رفع مشکلات آبی مداخله و مطالبه خواهیم کرد تا تنش های آبی این منطقه رفع شود.

پس از این گفتگوها به سراغ برخی مسئولین برای راه حل این مشکل رفتیم. بخشدار مرکزی شهرستان سیریک از وضعیت آب شرب این محدوده گفت. او معتقد است احداث آب شیرین کن مشکل این مردم را حل خواهد کرد. 

20 هزار نفر در معرض تنش آبی هستند/ شهرستان سیریک حداقل 6 آب شیرین کن نیاز دارد

عباس جهان الدینی، بخشدار مرکزی شهرستان سیریک در گفتگو با خبرنگار برنا گفت:  مشکلات عدیده در بخش مرکزی شهرستان سیریک وجود دارد که یکی از آنها بحث آب است. 

او افزود:  حدود 48 روستا با جمعیت 200 خانوار در این محدوده داریم که دهیاری دارند و 5 روستا هم کمتر از 200 خانوار جمعیت دارند. کل شهرستان سیریک با مشکل آب رو به رو است چرا که منابع آبی نداریم. 

جهان الدینی تاکید کرد: خوشبختانه یکسری اقدامات انجام شده است اما زمان نیاز است تا به نتیجه برسد. حدود 13 روستا با مشکل شدید آب مواجه است و هر لحظه احتمال ایجاد مشکل جدی وجود دارد. همه تلاش ما این است مشکلات را رفع کنیم و رایزنی هایی به خصوص با جمعیت هلال احمر و آب و فاضلاب استان انجام شده است که به صورت اورژانسی اقداماتی انجام می شود اما نیاز است در بحث آب شهرستان سیریک و بخش مرکزی سیریک کار اساسی انجام شود. 

بخشدار مرکزی شهرستان سیریک با بیان اینکه متاسفانه سرمایه گذاری برای آب شیرین کن در شهرستان سیریک کمتر انجام شده است، افزود: کمبود اعتبارات از گذشته وجود داشت. آب شیرین کن فعال در شهر سیریک داریم که روزانه 1500 متر مکعب تولید می کند البته کم است و کفاف شهر 5 هزار نفری را نمی دهد اگر بخواهیم حساب کنیم حداقل 6 آب شیرین کن در این منطقه نیاز داریم. 

او ادامه داد: ساحلی بودن روستاها امتیاز است که انشالله اگر اعتباری تخصیص پیدا کند، از طریق آب شیرین کن این مشکل را به حداقل برسانیم چرا که منابع آبی زیر زمینی ما در این منطقه ضعیف است.

بخشدار مرکزی شهرستان سیریک در رابطه با قیمت هر آب شیرین کن در این منطقه اظهار کرد: حداقل قیمت آب شیرین کن 14 میلیارد تومان است و این قیمت بستگی به اندازه و ظرفیت آب شیرین کن ها دارد. 

او در رابطه با جمعیتی که در این محدوده درگیر تنش آبی هستند، افزود: حداقل 20 هزار نفر در این منطقه در معرض تنش آبی هستند

قائم مقام مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان هرمزگان هم خبرهای خوبی برای مردم این منطقه داشت. او دو راه حل برای حل تنش آبی چند سال اخیر داشت. 

احداث آب شیرین کن تا دی ماه سال جاری/ رفع تنش آبی با احداث خط انتقال میناب و آب شیرین کن

احمد شاکری، قائم مقام مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان هرمزگان با اشاره به وضعیت آب این محدوده در گفتگو با خبرنگار برنا گفت: در منطقه شرق هرمزگان از میناب تا منتهی الیه شهرستان جاسک هیچ منبع آب شیرین و پایداری وجود ندارد. یکی بافت زمین این منطقه و دیگری همجواری با ساحل سبب شده است که این اتفاق روی دهد. 

او افزود: آبی که به شهرستان سیریک انتقال پیدا می کند پشت سد میناب روستای راونگ است و به اینجا انتقال پیدا خواهد کرد. 

شاکری تصریح کرد: برای اینکه آب پایدار شهرستان سیریک تامین شود یک آب شیرین کن برای شهر سیریک به ظرفیت3 هزار و 750 متر مکعب احداث شده که در مدار بهره برداری است. اما به جهت مشکلاتی که دارد با نصف ظرفیت کار می کند و برنامه داریم که این آب شیرین کن را به ظرفیت کامل برسانیم.

قائم مقام مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان هرمزگان  با بیان اینکه آب شیرین کن به ازای هر متر مکعبی که بخواهد احداث شود بیش از 600 یورو هزینه دارد، افزود: نیاز به سرمایه گذاری  داریم. متوسط قیمت خرید آب از آب شیرین کن بین 11 هزار تا 12 هراز تومان است که توسط سرمایه گذار انجام می شود و خریداری می کنیم و در شبکه توزیع می شود.

او ادامه داد: برای روستاهای شهرستان سیریک آب شیرین کن به ظرفیت 3 هراز متر مکعب در روستای زیارت احداث شده است و 70 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و بر اساس برنامه زمان بندی انشالله تا پایان آذر یا در دی ماه عملیات اجرایی به اتمام می رسد و وارد مدار بهره برداری می شود. آب لوله کشی موجود است اما کمبود دارد. 

شاکری در پایان تاکید کرد: پروژه انتقال آب از میناب به شهرستان سیریک داریم که آن خط هم در حال اجرا است که با احداث این خط انتقال و آب شیرین کن تنش آبی شهرستان سیریک برطرف می شود.

ای که دستت می رسد کاری بکن

گرم شدم زمین و عدم مدیریت صحیح منابع آبی سبب شده تا منطقه ای کنار ساحل برای دسترسی به آب شیرین با تنش روبه رو شود و این مناطق جذابیت سکونت را از دست دهد. مهاجرت به شهرها و از بین رفتن سکونت در مناطق روستایی و شهری خود معضلات بسیاری برای مردم منطقه و سایرین دارد که خود داستان مفصلی است از این روی مدیریت صحیح در این مناطق لازمه ماندگاری و افزایش کیفیت زندگی خواهد بود و به نظر می رسد حضور سرمایه گذاران و اجرای طرح های تشویقی برای این آنان می تواند آب را به شهرستان سیریک و حوالی آن برساند از سوی دیگر لازم است تا با اعطای اعتبار به این منطقه مشکل خشکسالی را برطرف کرد بدین ترتیب سایه بی مهری و بی آبی بر سر  روستانشینان نیفتد.